آزمایشی که جهان را شوک‌زده کرد: آزمایش میلگرم ، افشاگر روی تیره طبیعت آدمی

101

دیروز خبری که در تلگراف خواندم باعث شد، جستجویی انجام بدهم و به چیزهای جالبی برسم:

تا به حال از خودتان پرسیده‌اید که علت رخ دادن این همه فجایع، نسل‌کشی‌ها و جنگ‌ها چیست؟ مگر ممکن است که این فجایع بدون همکاری میلیون‌ها نفر از مردم یک جامعه به وقوع بیپوندند؟ مگر می‌شود جنایات نازی‌ها را در جنگ جهانی دوم تنها به هیتلر و سران نازی نسبت داد؟ آیا ممکن است که فقط صدام را عامل این هم بدبختی و کشتارهایی دانست که در دوران زمامداری او در خاورمیانه رخ دادند و نپرسید که نقش مردم عراق دراین میان چه بود؟ چه می‌شود که افراد عادی جامعه آمریکا در ویتنام و ابوغریب به هیولا تبدیل می‌شوند؟

چنین سؤالی دغدغه فیلسوف‌ها و نویسندگان و صاحب‌نظران زیادی بوده است. آنها هم از خود پرسیده‌اند که چه می‌شود که یک جامعه از خود بی‌خود می‌شود و تحت شرایطی با اطاعت بی‌چون و چرا، کارها و اعمالی بر خلاف اخلاقیات خود انجام می‌دهد.

شاید هیچ جامعه‌ای به اندازه جامعه آلمان در سال‌ها و دهه‌های پس از پایان جنگ جهانی دوم به دنبال یافتن پاسخی برای این سؤال نبوده است. نویسندگان و روشنفکرانی مثل هاینریش بل، گونتر گراس و اووه تیم در آثار خود بارها به این مسئله اشاره کرده‌اند و خواسته‌اند با روایت داستان آنچه بر آلمانی‌ها در دوره تسلط نازی‌ها رفت، تفسیر خود را از قضیه بیان کنند.

اما این فقط فیلسوف‌ها و نویسندگان نیستند که درگیر یافتن پاسخ برای این معمای لاینحل شده‌اند، روانشناسان شاید صلاحیت‌دارترین دانشمندان برای بررسی این موضوع باشند.

در این پستی، آزمایشی را شرح خواهم داد که در دهه 60 میلادی توسط استنلی میلگرم -روانشناس اجتماعی مشهور- انجام شد و موسوم به آزمایش میلگرم است.

آزمایش میلگرم Milgram experiment

آزمایش میلگرم، یک آزمایش روانشاسی اجتماعی است که توسط استنلی میلگرم انجام شد. این آزمایش برای این طراحی شده بود که میل شرکت‌کنندگان در آزمایش را به اطاعت از قدرت و انجام اعمالی بر خلاف تمایلات و اخلاقیاتشان را بسنجد.

نتایج این آزمایش، نخستین بار سال 1963، در یک مجله روانشانسی چاپ شد  و بعدا با جزئیات بیشتر در سال 1977 در کتابی با عنوان «اطاعت از صاحبان قدرت از منظر آزمایشی» Obedience to Authority: An Experimental View به چاپ رسید.

این آزمایش در جولای سال 1961، ‌درست سه ماه بعد از شروع دادگاه آیشمن -جنایتکار نازی- به انجام رسید. میلگرم می‌خواست به این سؤال بغرنج آن سال‌ها پاسخ بدهد: آیا آیشمن و میلیون‌ها آلمانی دیگر تنها از دستورات پیروی می‌کردند یا می‌توانیم آنها را همدست بدانیم؟ چگونه یک شهروند عادی تنها با اطاعت از دستورات مافوقش به موجودی متفاوت تبدیل می‌شود؟

نحوه انجام آزمایش:

به کسانی که داوطلب آزمایش میلگرم می‌شدند، گفته می‌شد که هدف از آزمایش، تحقیق در مود حافظه و یادگیری در شرایط متفاوت است و به آنها چیزی در مورد هدف واقعی آزمایش گفته نمی‌شد.

هر شخص داوطلب به اتاقی برده می‌شد که در آن فردی حضور داشت که خود را دانشمند محقق طرح جا می‌زد، در اتاق دیگری که با یک دیوار حائل از آنها جدا می‌شد، شخص دیگری بود (یادگیرنده) که تظاهر می‌شد، شخصی است که آزمایش‌های مربوط به یادگیری بر روی او در حال انجام است.

نحوه انجام تست به این صورت بود که سوژه اصلی آزمایش باید یک سری کلمات جفتی را از روی کاغذ می‌خواند، ‌مثلا: دیوار-پرنده، قرمز-دیروز، دانش-آب. سپس سوژه آزمایش باید حافظه یادگیرنده را با گفتن کلمه نخست هر جفت کلمه تست می‌کرد و از یادگیرنده می‌خواست که از بین 4 گزینه، جفت صحیح را انتخاب کند. مثلا بعد از شنیدن کلمه دانش، باید می‌گفت: آب.

در صورتی که یادگیرنده پاسخ نادرست می‌داد، سوژه آزمایش موظف بود که با فشار دادن یک دکمه به یادگیرنده شوک الکتریکی وارد کند و اگر اشتباه یادگیرنده تکرار می‌شد، سوژه می‌بایست 15 ولت بر شدت شوک می‌افزود و این کار را ادامه می‌داد!

البته در این آزمایش واقعا خبری از شوک نبود! از قبل صداهای ناله‌ای متناسب با هر درجه شوک، روی نوار ضبط شده بود و همزمان با هر شوکی که معلم می‌داد، صدایی متناسب با درجه شوک پخش می‌شد.

برای دراماتیک کردن این آزمایش به سوژه قبل از آغاز آزمایش گفته می‌شد که یادگیرنده ناراحتی قلبی دارد! در ضمن وقتی درجه شوک خیلی زیاد می‌شد، کسی که نقش یادگیرنده را بازی می‌کرد باید به دیوار حائل بین اتاق سوژه و خودش باید می‌کوبید و در صورتی که افزایش درجه شوک ادامه می‌یافت، برای تظاهر به ناراحتی شدید فرد یادگیرنده، همه صداها قطع می‌شد!

پیداست که بسیاری از شرکت‌کنندگان وقتی درجه شوک بالا می‌رفت، نگران می‌شدند. بعضی‌ها وقتی شوک به 135 ولت می‌رسید، کار را متوقف می‌کردند و در مورد هدف آزمایش سؤال می‌پرسیدند اما وقتی به آنها گفته می‌شد که مسئولیتی متوجه آنها نخواهد شد، بیشتر آنها به کارشان ادامه می‌دادند! تعداد کمی هم وقتی صدای ناله‌های یادگیرنده‌ها را می‌شنیدند، خنده عصبی می‌کردند و علایم تنش از خود بروز می‌دادند.

اگر سوژه‌ها می‌خواستند دست از کار بکشند به آنها نظیر این جملات گفته می‌شد: لطفا ادامه بدهید – آزمایش به عدم توقف شما نیاز داد – شما انتخاب دیگری ندارید و باید ادامه بدهید – کاملا ضروری است که ادامه بدهید.

با این همه چنانچه با همه این تاکیدات، باز هم سوژه‌ها سعی در توقف کار داشتند، آزمایش متوقف می‌شد. در غیر این صورت تا رسیدن ولتاژ به 450 ولت آزمایش ادامه داده می‌شد.

آزمایش میلگرم

نتایج آزمایش میلگرم:

قبل از انجام آزمایش، میلگرم هم از دانشجویان سال بالایی ییل و هم از همکارانش نظرسنجی کرد و از آنها خواست که پیشبینی کنند، چند درصد افراد مورد آزمایش، به درجه شوک‌های بالا و خطرناک می‌رسند، اکثریت افرادی که نظرشان خواسته شد، معتقد بودند که افراد بسیار کمی حاضر می‌شوند، شوک‌های با درجه بالا بدهند. شاید شما هم اگر بار اول شرح چنین آزمایشی را می‌شنیدید، نظر مشایهی می‌داشتید.

اما در کمال تعجب 26 نفر از 40 نفر فرد مورد آزمایش یعنی 65 درصد سوژه‌ها، به شوک‌های بالای 450 ولتی رسیدند! تنها یک شرکت‌کننده قبل از رسیدن درجه شوک به 300 ولت آزمایش را متوقف کرد. البته عده زیادی کار به صورت موقت متوقف کردند و حتی صحبت از برگرداندن مبلغی کردند که برای شرکت در آزمایش به آنها داده شده بود، اما عملا بیشتر آنها به کار خود ادامه دادند.

شاید تصور کنید که یک آزمایش چیزی را ثابت نمی‌کند، اما بعدها میلگرم این آزمایش را در جاهای دیگری با اندک تفاوت‌هایی انجام داد و به نتایج مشابهی رسید. یک متاآنالیز که توسط یک دانشمند همکار میلگرم، انجام شد نشان داد که درصد افرادی که به شوک‌های درجه بالا رسیدند، تقریبا ثابت و در حد 61 تا 66 درصد است.

نکته جانبی جالب دیگر در این سری آزمایشات این بود که هیچ یک از شرکت‌کنندگان، حتی آنهایی که آزمایش را ترک کردند، اصرار یا پیشنهادی بر موقوف شدن خود آزمایش مطرح نکردند و به علاوه هیچ یک اتاقشان را برای کنترل کردن سلامتی یاگیرنده ترک نکردند!

نتایج این آزمایش بحث و جدل‌های بسیاری را باعث شد، یک روزنامه نوشت که آزمایش میلگرم نشان داد که چه خطراتی در کمین روی سیاه طبیعت انسان است.

انتقاد به آزمایش میلگرم:

بعدها انتقادات اخلاقی به این آزمایش میلگرم وارد آمد، منتقدان اعتقاد داشتند که این آزمایش سوژه‌ها را تحت استرس زیاد قرار می‌دهد، ولی نظرسنجی بعدی از شرکت‌کننده‌ها نشان داد که اکثریت آنها از اینکه چنین آزمایشی رویشان انجام شده، خشنود هستند. حتی 6 سال بعد در اوج جنگ ویتنام یکی از شرکت‌کننده‌ها در این آزمایش در نامه‌ای به میلگرم نوشت که این آزمایش، آگاهی او را در مورد اطاعت کورکورانه از مافوق‌ها و انجام دادن کارهایی که بر خلاف اعتقادات و اخلاقیات شخصی است بالا برده است.

تفسیر آزمایش میلگرم:

دو تئوری در مورد این آزمایش مطرح شده است:

1- تئوری همرنگی با جماعت: افرادی که قدرت و صلاحیت تصمیم‌گیری را به خصوص در موارد بحرانی ندارند، در شرایط دشوار، تصمیم‌گیری را به جامعه و سیستم سلسله مراتب قدرت واگذاری می‌کنند.

2- تئوری دوم را خیلی راحت می‌شود، تئوری مأمور معذور ترجمه کرد!: در این تئوری افراد جامعه خود را تنها ابزاری برای اجرای دستورات مافوق می‌بینند و خود را مسئول کارهای خود نمی‌دانند.

– بعدها میلگرم فیلمی با عنوان اطاعت یا Obedience بر اساس آزمایش ساخت. این فیلم را می‌توانید در پنج قسمت در یوتیوب ببینید:
قسمت اول،‌ دوم، سوم، چهارم و پنجم

– آزمایشی ملیگرم، تنها آزمایشی روانشناسی نبود که در این زمینه انجام شد، شرح آزمایشی به نام آزمایش زندان استنفورد را هم بخوانید.


اگر خواننده جدید سایت «یک پزشک»  هستید!
شما در حال خواندن سایت یک پزشک (یک پزشک دات کام) به نشانی اینترنتی www.1pezeshk.com هستید. سایتی با 18 سال سابقه که برخلاف اسمش سرشار از مطالب متنوع است!
ما را رها نکنید. بسیار ممنون می‌شویم اگر:
- سایت یک پزشک رو در مرورگر خود بوک‌مارک کنید.
-مشترک فید یا RSS یک پزشک شوید.
- شبکه‌های اجتماعی ما را دنبال کنید: صفحه تلگرام - صفحه اینستاگرام ما
- برای سفارش تبلیغات ایمیل alirezamajidi در جی میل یا تلگرام تماس بگیرید.
و دیگر مطالب ما را بخوانید. مثلا:

تصور کنید که این شخصیت‌های مشهور سینمایی توسط بازیگر مشهور دیگری بازی می‌شدند – پاسخ میدجرنی

در حاشیه فیلم‌های بزرگ همیشه می‌خوانیم که قرار بوده که نقص اصلی یا یک نقش فرعی مهم را کس دیگری بازی کند و آن بازیگر به سبب اینکه فیلم را کم‌اهمیت تلقی کرده یا درگیر پروژه دیگری بوده یا مثلا دست‌آخر ترجیح کارگردان، هرگز به نقش رسیده است.…

نقاشی‌هایی که به بالاترین رقم‌ها قیمت‌گذاری و فروخته شده‌اند

در اینجا می خواهیم لیستی از گران‌ترین نقاشی هایی که در بازار حراجی‌ها به فروش رسیده اند را با هم مرور کنیم. البته هر لحظه امکان تغییر این لیست و جایگزینی نقاشی های دیگری وجود دارد ولی در آن صورت هم می توان نقاشی های زیر را جزء گرانترین های…

ابر تورم آلمان در سال 1923 چه بر سر مردم آورد؟

به زمانی می‌رویم که یک آلمانی طبقه متوسط، ​​میلیاردها مارک در جیب خود حمل می‌کرد اما هنوز نمی‌توانست چیزی بخرد. یک قرص نان 200 میلیارد مارک قیمت داشت.با حقوق بازنشستگی یک هفته‌ای حتی یک فنجان قهوه را نمی‌شد خرید. سقوط آزاد ادامه داشت و…

اگر ابرقهرمانان‌ها و شرورهای فیلم‌ها و کامیک‌ها در دوره ویکتوریا می‌زیستند!

عصر ویکتوریا دوره‌ای از تاریخ بریتانیا بود که از سال 1837 تا 1901 همزمان با سلطنت ملکه ویکتوریا بریتانیا ادامه یافت. این دوره، دوره تغییرات اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی قابل توجهی بود که نه تنها بریتانیا، بلکه سایر نقاط جهان را عمیقاً…

اگر سیمپسون‌ها در دنیا وستروس بودند! گالری عکس

وستروس یک سرزمین یا قاره تخیلی و یکی از مکان‌های اصلی مجموعه رمان‌های فانتزی «آواز یخ و آتش» نوشته جورج آر آر مارتین است. انکاتی در مورد وستروسجغرافیا: وستروس در غرب قاره اسوس قرار دارد و با دریای باریکی که به نام دریای باریک شناخته…

جوزف ساموئل: مردی که نمی‌توانست به دار آویخته شود!

جوزف ساموئل یک جنایتکار بزرگ بود نبود، فقط از منازل سرقت می‌کرد. در وهله اول،هیچ چیز قابل توجهی دیگری در مورد زندگی او جالب نبود. با این حال، وقتی قرار شد او را اعدام کنند، همه چیز عجیب و غریب شد.جوزف ساموئل در سن چهارده سالگی در سال…
آگهی متنی در همه صفحات
دکتر فارمو / شیشه اتومبیل / نرم افزار حسابداری / خرید سیلوسایبین / هوش مصنوعی / قیمت وازلین ساج / مقاله بازار / شیشه اتومبیل / قیمت ایمپلنت دندان با بیمه /سپتیک تانک /بهترین دکتر لیپوماتیک در تهران /بهترین جراح بینی در تهران / آموزش تزریق ژل و بوتاکس / دوره های زیبایی برای مامایی / آموزش مزوتراپی، PRP و PRF /کاشت مو / مجتمع فنی تهران /قیمت روکش دندان /خدمات پرداخت ارزی نوین پرداخت / درمان طب / لیست قیمت تجهیزات پزشکی / دانلود آهنگ / سریال ایرانی کول دانلود / دانلود فیلم دوبله فارسی /داروخانه اینترنتی آرتان /اشتراك دايت /فروشگاه لوازم بهداشتی /داروخانه تینا /لیفت صورت در تهران /فروش‌ دوربین مداربسته هایک ویژن /سرور مجازی ایران /مرکز خدمات پزشکی و پرستاری در منزل درمان نو /توانی نو / ثبت برند /حمل بار دریایی از چین /سایت نوید /پزشک زنان سعادت آباد /کلاه کاسکت / لمینت متحرک دندان /فروشگاه اینترنتی زنبیل /ساعت تبلیغاتی /تجهیزات پزشکی /چاپ لیوان /خرید از آمازون /بهترین سریال های ایرانی /کاشت مو /قیمت ساک پارچه ای /تولید محتوا /دانلود نرم افزار /
101 نظرات
  1. سیاوش می گوید

    مدتها بود مطلبی به این خوبی و البته تاثیر گذاری در اینترنت نخوانده بودم. واقعا ممنون!

  2. امیر می گوید

    سلام
    بسیار آموزنده و جالب بود. فقط یک جا “اطلاعات از صاحبان قدرت..” باید به “اطاعت از ..” تصحیح شود. مقاله ی مفصل و خوبی است که فعلا نگاهی کلی کردم تا سر فرصت. تا همینجا ایول! (لاتی “دست شما درد نکنه”)

  3. یک زن می گوید

    بسیار مقالهٔ آموزنده و تکان دهنده ای بود. سپاسگزارم.

  4. سارا می گوید

    مطلب فوق‌العاده ای بود. ولی فکر میکنم اخلاقیات و انسانیات هم بتونه تأثیر زیادی روی این قضیه (پذیرش/عدم پذیرش افراد) بذاره! امان از دست این بشر دو پا!

  5. mouse می گوید

    یه تئوری سوم هم من می سازم و اون اینه که در درون هر یک از ما تا اندازه ای احساس نیاز به دیگر آزاری و لذت از اون وجود داره

  6. الهه می گوید

    در عنوان مطلب اگر به جای “تیره طبیعت آدمی”، “طبیعت تیره آدمی” نوشته می شد درست تر نبود؟

  7. امیر می گوید

    جالب و در عین حال وحشتناک بود!
    البته اینجا یک سوالی برای من مطرح شد و اون هم اینه که افرادی که آزمایش روی آن ها انجام شد فقط از نژاد ژرمن بودن؟
    من نظرم اینه که مثلاً اگه چنین آزمایشی روی نژاد آریایی (ایرانی) انجام بشه نتایج انسانی تری خواهد داشت! نمیدونم، شایدم نه! این تصور منه …
    ممنون واقعاً مطلب فوق العاده ای بود

    1. یکی می گوید

      @امیر, جان ملاحظات نژادی دقیقاً نتیجه را دراماتیکتر خواهد کرد. چون توجیه های دیگری هم به مسأله اضافه خواهد شد.

  8. حمیدرضا می گوید

    خلاصه بگویم:
    ناراحت کننده، حیرت آور و …. بسیار تامل برانگیز!

  9. Honix می گوید

    واحد پتانسیل الکتریکی ولت است نه ژول! در قسمتی از متن به اشتباه 450 ژول نوشته شده.

    1. فرانک مجیدی می گوید

      @Honix, انرژی پتانسیل الکتریکی، بهر حال انرژی است و هر انرژی در SI با واحد ژول تعریف می‌شود قربان! آنکه شما می‌گویید اختلاف پتانسیل الکتریکی است که اصلاً مبحثی جداست، اگر قرار است کنکور بدهید، اینها اطلاعاتی به ارزش مروارید بود که باید بدانید!

      1. Honix می گوید

        @فرانک مجیدی, پتانسیل الکتریکی و اختلاف پتانسیل الکتریکی هر دو واحد ولت دارند. من هم ننوشتم “انرژی” پتانسیل الکتریکی، نوشتم “پتانسیل الکتریکی” . که آن هم واحد ولت دارد. (واضح است که یک کمیّت فیزیکی و اختلافش یکای یکسانی دارند!)
        در ضمن در متن شما صحبت از اختلاف پتانسیل الکتریکی بود که واحدش به اشتباه ژول ذکر شده بود. امیدوارم به اشتباهتان پی برده باشید.

      2. meysam می گوید

        @فرانک مجیدی,

        واحد انرژی ژول هست ولی هیچ آدم عاقلی برای شک دادن به کسی انرژی اعمال نمیکنه. چون برای شک دادن فقط ولتاژ اعمال میکنند و جریانش تقریبا صفر هستش. چون در غیر این صورت شخص دچار برق گرفتگی می شه و می میره!
        از بقیه دوستان بابت بی ربطی نظرم به موضوع معذرت می خوام.

  10. شروین می گوید

    حیرت آور بود… و بسیار تامل برانگیز. من را در شوک فرو برد.

  11. سایه می گوید

    این مقاله فوق العاده بود
    این سوال سالهاست که ذهن مرا مشغول خود کرده است من نام آن را پروژه “مزدور سازی” گذاشته ام
    خوشحالم که توانستم مستندی آکادمیک در این مورد بیابم.

  12. babak می گوید

    دکتر جون مطلب خیلی جالبی بود،با اجازتون در دنباله لینک کردم
    http://donbaleh.com/link/54286
    با تشکر از شما و مطلب جالبتون

  13. امیر عباس می گوید

    بی تعارف بگم
    بهترین مقاله فارسی که تو ماه اخیر تو وبلاگ های فارسی خوندم همین بود

    1. علیرضا مجیدی می گوید

      ممنونم، امیرعباس جان.

  14. سعید می گوید

    یک کتابی در مورد سن عقلی آدم ها می خوندم. یک جاش خیلی جالب بود گفته بود کسی که عقل نداره اخلاق هم نداره. یعنی همیشه سن اخلاقی آدم ها در بهترین حالت که ۲۰٪ هست با سن عقلی شون برابری می کنه. روزگار غریبی است!

  15. amin می گوید

    حالمو خراب کرد! 😐
    ولی مطلب فوق العاده ای بود. ممنون

  16. زهرا می گوید

    این پست واقعا عالی بود.
    فقط یک نکته:
    اسم کتاب رو اشتباه نوشتید
    obedience به معنای اطاعت و فرمانبرداری هست و نه اطلاعات

    یعنی اینکه : Obedience to Authority: An Experimental View
    باید به معنای اطاعت از صاحبان قدرت از منظر آزمایشی باشه.
    جدای از معنای لغوی خود آزمایش هم میخواسته چنین چیزی رو تست کنه

    1. علیرضا مجیدی می گوید

      فقط یک اشتباه تایپی بود.

  17. مرد مرده می گوید

    واقعا تاثیر گذار بود !!! مقاله خیلی جالبی بود !!!

  18. M.K_Soft می گوید

    آزمایش زندان استنفورد را چند ماه پیش خوانده بودم.
    مقاله بسیار جالبی بود. از منظر پی بردن بی یکسری مسائل ذاتی و مخفی وجودی انسان ها زیبا بود ولی نفس قضیه میتواند دلهره اندکی در ذهن هر شنونده ای ایجاد کند.
    ممنون.
    http://www.thelightnights.wordpress.com

  19. نیما می گوید

    عالی بود عالی .

    به دقت و تا انتها خوندم .

  20. badragheh می گوید

    دکتر جان من دیشب فیلم موج رو دیدم به زبان آلمانی Die welle .
    تو این فیلم بررسی می شه چطوری میشه یک جامعه دیکتاتور ساخت .میگن کتابش قشنگ تره و تو ایرانم ترجمش هست

  21. سینا می گوید

    نظیر چنین مقاله ای رو چند سال پیش در مجله چلچراغ خونده بودم .ممنون شما هم خوب بهش پرداختی …
    راستی لاینحل درسته نه ناینحل …

  22. آریا می گوید

    آفرین به شما مطلب بسیار بسیار بسیار عالی بود ، آرزو میکنم تمام ایرانی ها این مطلب شما را بخوانند ، واقعا ما مردم این کشور به پرداختن به این مسائل توسط افرادی باشعور ، تحصیل کرده ، بی تعصب کورکورانه و وطن دوستی مثل شما نیازمندیم ، تا از روی عقل و منطق تصمیم بگیریم نه از روی دستورات دیگران که خود را فهیم تر از همه میدانند .

  23. moji می گوید

    خوب 60 درصد مردم، تبدیل می شوند به مردمی که همرنگ جماعتند، اما 40 درصد دیگر که به هر حال بخشی از جماعت را می سازند را چه می شود؟
    .
    .
    و آیا این همان تئوریی است که برای کنترل یک گله گوسفند، به گردن چندتا از آنها زنگوله می بندند؟

  24. بیا تو خبر می گوید

    گرخیدم…

  25. Dr.Shahram می گوید

    کمتر پیش میاد که مطلبی رو بیش از 3 خط بخونم تو اینترنت ، اما این پست شما من رو وادار کرد تا آخرین خط به طور دقیق بخونم . واقعا جالب بود .

  26. komiser می گوید

    ممنون،نمیدانم اگر من جای افراد داوطلب بودم چه میکردم

  27. رضا می گوید

    سلام / واقعا مطلب جالبی بود ممنون

  28. حسین خانی می گوید

    فقط تشکر

  29. علیرضا می گوید

    مطلب واقعا جالبی بود، نمی دونم چرا در این قبیل آزمایشها هیچ حرفی از نقش معنویت نیست…
    ممنون

  30. korosh می گوید

    بسیار تاسیر گزار وبلاگ م هم ببینید http://www.wwolf3000.wordpress.com/

  31. پدرام می گوید

    علیرضا خان مطلب زیبایی بود.
    برای اولین بار بود همچین مقاله ای رو با دقت می خوندم.
    خسته نباشی مرد.

  32. عرفان می گوید

    به نظرم شرایط این آزمایش‌شوندگان خیلی راحت‌تر از شرایطی مثل جنگ است. در جنگ کسی “نمی‌اندیشد”. کسی نباید دلش بسوزد و اگر نکشد کشته می‌شود.
    در یک سیستم نظامی، فرد چنان بین مافوق و زیردستانش قفل می‌شود که چاره‌ای جز اطاعت از مافوق و دستور دادن به زیردستان ندارد.
    به این‌ها اضافه کنید انگیزه‌هایی که به سربازان داده می‌شود. مثلا وجود (…) ، انگیزه‌های متافیزیکی ( …) و دفاع از وطن و …

  33. پویا می گوید

    ممنون ، بسیار جالب بود.البته با ماوس موافقم. سادیسم رو نباید فراموش کرد. نمونه اش رفتار بعضی رزیدنت ها با اینترن ها و استیجر ها!

  34. سعید می گوید

    سلام من این مطلبو با ذکر منبع:
    http://1pezeshk.com/archives/2008/12/milgram-experiment.html
    در سایت ایران ترک قرار دادم

    1. علیرضا مجیدی می گوید

      کپی پیست مطالب وبلاگم، به هیچ عنوان مورد رضایت من نیست. حتی اگر با لینک باشد.

  35. shark می گوید

    عالی بود .

  36. hamed می گوید

    سلام!

    نتیجه ای که از این مقاله می توان داشت این است که فراموش کردن اصل «دیگران را هم همانند خود دوست داشتن» چه فجایعی را می تواند داشته باشد.

  37. صندوقک می گوید

    من قبلا درباره این آزمایش خونده بودم ، یه جورایی واقعا شوکه کننده است.

  38. dailyfa می گوید

    عالی بود

  39. ali می گوید

    Interesting article. I think, however, the Stanford experiment is more accurate and real to measure our behavior in settings like Abo ghoraib. That is more likey why Zimbardo was one those who testified in the court for Abo ghoraib case.

  40. tara_rayehe می گوید

    آفرین مطلب خوبی نوشتید

  41. نگارنده می گوید

    مطلب مهم و تاثیرگذاری بود دکتر.
    به کمی کوتاه در موردش نوشتم.
    http://avanegasht.net/wordpress/index.php/1387/10/02/135/

  42. مصطفي می گوید

    سلام
    من فکر می کنم دلایل دیگری هم وجود داشته باشه.
    برای مثال اگر من یک شرکت کننده بودم شاید تا ولتاژ بالا ادامه می دادم.
    به دلیل اینکه این رو یک آزمایش علمی با ارزش تصور می کردم که با جنگ کمی فرق می کنه و همینطور اینکه شخصی که پشت دیوار هست مجبور به این کار نشده و اون هم یک داوطلب هست که توجیح شده که باز هم با شرایط خشونت در جنگها متفاوته.
    ممنون

  43. م.سلطانی می گوید

    جالب بود

  44. BIMBO می گوید

    امیدوارم که هیچ وقت هیچ ایرانی در هیچ جای دنیا در چنین آزمایشات سرنوشت سازی روسیاه بیرون نیاید.

  45. شکوفه یاس می گوید

    سلام

    واقعا آدم رو به فکر فرو می برد…

  46. محسن می گوید

    بسیار زیبا و تاثیر گزار بود
    موفق باشید

  47. ------ می گوید

    توی یه فیلم که چند وقت پیش شبکه 4 نشون داد، شخصیت فیلم یه ازمایش با همین هدف رو توضیح داد و نتایجش رو هم گفت . نتیجش هم دقیقا نثل همین بود ، یعنی از کسانی که اصلا انتظار نمی رفت که رفتارهای ضد اخلاقی از خودشون بروز بدن ، تقریبا 70 درصد شون این کارها رو کردن!
    یا داین جمله ی انیشتین میافتم: ” همه چیز در دنیای ما نسبی است…”

  48. صادق می گوید

    عالی بود ممنون
    گذاشتمش تو کلوب البته با ذکر منبع
    موفق باشد

    1. علیرضا مجیدی می گوید

      بارها گفتم با کپی پیست مقالاتم حتی با ذکر منبع و لینک، به هیچ عنوان موافق نیستم.

      1. bilal می گوید

        @علیرضا مجیدی,

        khaili aly bud

  49. جعفر می گوید

    واقعا مطلب جالبی بود .من خودم خیلی به این فکر میکردم دلیل این که سربازا جوگیر میشن دست به
    کشتار میزنن چیه .خیلی ممنون جوابمو گرفتم.

  50. hamed می گوید

    من الان مطمئنم که چه زندانبان می شدم چه آزمایش شونده اخلاق رو زیر پا نمی ذاشتم
    یعنی ممکنه این طور نباشه؟ 🙁

  51. دکتر حمیدرضا علیزاده می گوید

    سلام علیرضا وفرانک گرامی.همیشه از مطالب جالب شما لذت بردم.همیشه سپاسگزارم .
    به من سر بزنید .با مطلبی با عنوان منشی در خدمتم.drhra.persianblog.ir

    1. علیرضا مجیدی می گوید

      ارادتمند. حتما، چرا وردپرسی نمی‌شی!

  52. علی شجاع می گوید

    سلام. از مطلب بسیار آموزنده تان ممنونم.
    واقعا که شوکه شدم. یعنی انسان میتونه اینقدر…؟؟؟!!!

  53. رها می گوید

    علیرضا جان من این‌جا کامنت گذاشته بودم. البته چیز مهمی ننوشته بودم اما نمی دونم ثبت شده یا نه.

    1. علیرضا مجیدی می گوید

      کامنت شما را دیدم. از اون قضیه مطلع نبودم و با اجازه من نبوده. خیلی ممنون.

  54. یک دکتر دیگر (نوید) می گوید

    سلام. مطلب جالبیه ولی فکر میکنم اگر آزمایش دقیقاً با همین کیفیت انجام شده، اشکالات متدولوژیک متعددی داشته که شاید مهم ترینش، نحوه انتخاب افراد برای آزمایش باشه. اشاره کرده بودید که افراد داوطلب در آزمایش شرکت کرده بودند. این موضوع می تونه باعث ایجاد نوعی خطا موسوم به selection bias بشه که مفهوم ساده اون اینه که این افراد داوطلب دارای تفاوت های سیستماتیک (منظم) با افراد جامعه ای هستند که از اون انتخاب شده اند. با تعداد 40 نفر نمیشه نتیجه رو تعمیم داد و حتا با توجه به اشاره ای که به متاآنالیز انجام شده کرده اید (و خواهش می کنم که آدرس این متا آنالیز رو هم ارایه کنید) باید این متا آنالیز هم appraise بشه تا از درست بودنش مطمئن شد. در نهایت از نظر اخلاق در پژوهش، انجام این مطالعه دارای اشکاله چرا که با پنهان کردن هدف مطالعه از آزمودنی ها، اصول بیانیه هلسینکی و سایر مقررات مربوط به اخلاق در پژوهش رو نادیده گرفته اند. البته می دونیم که تاریخ انجام این پژوهش حدود 20 سال قبل از بیانیه هلسینکی است ولی در شرایط امروزی انجام این کار غیر اخلاقی تلقی میشه.
    موفق باشید.

  55. حسن می گوید

    به نظر من نمیشه یه رابطه خیلی منطقی بین این دو قضیه به وجود آورد چون کشتار و جنایات توی جنگ توسط افراد و به صورت کاملا آگاهانه صورت می گیره و البته تحت استرس و فشار اما در مورد این آزمایش افراد هیچ علمی در مورد هدف واقعی آزمایش ندارن و چه بسا خیلی از افراد این آزمایش رو جهت انجام یک کار خیر پذیرفته باشن.
    (جنایات افراد در جنگ بیشتر جنبه جنون داره ،جنون قدرت)

  56. امین می گوید

    بسیار جالب بود! راستی شما که اینقدر به ترجمه و خواندن مقالات روانشناسی علاقه مندید چرا تصمیم به انتخاب این رشته برای ادامه تحصیل نگرفتید؟ (حکایت دوری و دوستیه؟)

  57. امین می گوید

    اوه! ببخشید من حواسم نبود رشته شما چیه! راستش شما رو با یکی دیگه اشتباه گرفتم.

  58. مجتبی می گوید

    شاید این تایید اون آیه از قران باشه که اگر آدم احساس بی نیازی کنه رو به سرکشی میاره.

  59. رعنا می گوید

    واقعا مطلب جالب ، آموزنده ، تکان دهنده و دیوانه کننده ای بود
    واییییییییی من واقعا شوکه شدم

  60. holy Killer می گوید

    مگه چیز دیگه ای انتظار داشتی دکتر؟

  61. اسماعیلیان می گوید

    سلام
    اونقدر جالب بود که من رو که حوصله مطلب خوندن توی اینترنت رو ندارم مجبور به خوندن کرد.

  62. انرژي_مثبت می گوید

    کاش به جای نوار ضبت شده ، از شوک الکتریکی واقعی استفاده می کرد……
    باعث می شد بعد از خواندن آزمایش در یک لحظه هم بخندیم و هم متاثر بشیم…..

  63. iman می گوید

    منم با استنلی موافقم.معتقدم اگه همه ی انسانها در این ازمایش شرکت میکردند به نتایج غیر قابل باوری میرسیدیم

  64. حسین می گوید

    خیلی جالب بود
    می خواستم از متن تو وبلاگم استفاده کنم برای اینکه افراد بیشتری بخوانند چون صرف یک لینک دادن مخاطبان وبلاگم را تشویق به خواندن کل متن نمی کند.
    ولی ترجیحا شرح مختصری می نویسم و به اینجا با اجازه لینک می دهم.

  65. شهلا می گوید

    مطلب تکان دهنده و قابل تاملی بود نمیدانم چرا همه مینویسند جالب!! به جای اینکه بگویند متاثر کننده . در ضمن چرا مایل نیستید این مطلب کپی پیست شود مگر شما از جائی کپی پیست نکرده اید؟ مسلما این مطالب حاصل آزمایشات شخص شما نیست.شاید بد نباشدروی انحصار طلبی و منیت های ما هم تست ها و مطالعاتی انجام شود.

  66. شیلان می گوید

    سلام
    خیلی تلخ و در عین حال آموزنده است
    سپاس که این مطالب مفید رو به اشتراک میگذارید

  67. بهزاد می گوید

    مطلب جالبی بود واقعا” متاءثر شدم نمی دونم چی بگم که احساسمو بیان کنم

  68. bilal می گوید

    aly bud

  69. magid می گوید

    کتاب این پژوهش بنام …….. اطاعت از اتوریته ……. چندین سال پیش به زبان فارسی برگردان شده و پراکنده گردیده

  70. magid می گوید

    برای گفتن بد نیست که دانش آموز هنر پیشه بوده و نمایش درد های شوک الکتریک را نشان میداده

  71. احسان می گوید

    به نظرم مطالعه پست های این مطلب به همان جذابیت اصل متن است. اینکه هر انسانی چطور دیدگاه خود را با متن موجود پیوند زده و آنرا دلیلی بر منطقی و مستدل بودن تفکر خود میداند.
    از اینکه حدودا نیم ساعت جذاب برایم ایجاد کردی ممنون

  72. mohammad می گوید

    it is easy to undrestand because this is human we can do many things a part of life is look like animal why somebody shock

  73. فهیمه می گوید

    آدم باید حواسش به خودش خیلی جمع باشه..اگرچه این نتایج خیلی تکان دهنده است ولی آدم می فهمه که می تونه پای هر کسی لیز بخوره

  74. رضا می گوید

    جوهر انسانی و تربیت و محیط فرهنگی در تیره بودن یا نبودن طبیعت انسانی دخالت تام و تمام داره. اسم نمیبرم ولی فکر می کنید پنجه بوکس بدستانی که در یک روز خاص به گروهی از جوانان حمله کردند دارای چه خصایص بودند؟ هم جوهر وجودیشون و هم محیط فرهنگی . البته یکی از سرکرده هاشون هم رفت فیلمساز شد(گلی به جمالش) . من به خاصیت کاریزماتیسم اعتقاد ندارم . چرا من تحت تاثیر کاریزماتیسم قرار نگرفتم و پنجه بوکس تو جیبم نگذاشتم؟ پس حتما کرم از خود درخت باید باشه. به همه آدمها نباید یه جور نگاه کرد.

  75. rad می گوید

    همیشه قدرتها از انسانهای ضعیف از نظر فرهنگی،اصالت،هویت، شخصیت،مالی و…در عملی نمودن نیت خود بهره برده اندبطوری که بازوی اجرایی آنها بوده اند.اینها هم مجرم واز مقصران اصلی هستند.

  76. isazadeh می گوید

    ضمن تقدیر و تشکر از دانشمند بزرگ و فرهیخته
    دوستان بدانید همه چیز بر مقتضیات زمان و مکان تفاوت میکند بنظر من اگر دین و مذهب نقش نداشته باشند انسان امروزی محال است چنین کاری کند

  77. حسین می گوید

    فوق العاده بود ، مطلب به این خوبی می بایست با دقت بیشتر نگارش شود، اشتباهات تایپی و املایی را لطفا تصحیح کنید. موفق باشید آقای دکتر .

  78. سمیه می گوید

    همرنگ جماعت شدن !!!! این عبارت خیلی آزاردهنده است!
    مطلب خوبی بود.ممنون

  79. یک دبیر می گوید

    متن بسیار تاثیر گذار و آگاه کننده ای بود. همه ی ما به این آگاهی ها نیاز داریم.

  80. حامد می گوید

    درود بر مولانای بزرگ که قرنها پیش در مثنوی معنوی چنین فرمود: خلق را تقلیدشان بر باد داد ای دو صد لعنت بر این تقلید باد

  81. هانیبال می گوید

    بسیار عالی بود

    همیشه از این موضوع رنج بردم از فرهنگ دستمال کشی و بله قربان گویی که در ایران بسیار رایج است حالم به هم می خورد

  82. هانیبال می گوید

    “جالب و در عین حال وحشتناک بود!
    البته اینجا یک سوالی برای من مطرح شد و اون هم اینه که افرادی که آزمایش روی آن ها انجام شد فقط از نژاد ژرمن بودن؟
    من نظرم اینه که مثلاً اگه چنین آزمایشی روی نژاد آریایی (ایرانی) انجام بشه نتایج انسانی تری خواهد داشت! نمیدونم، شایدم نه! این تصور منه …
    ممنون واقعاً مطلب فوق العاده ای بود”

    دوست عزیز در ایران چیزی به اسم نسل اریایی وجود ندارد ( چون ما با مغولها و عربها و ترکها و …)
    به هم آمیخته شدیم این حرفها خنده دار است شاید اگر یک آلمانی می گفت قابل قبول بود ولی گفتنش برای ما جوک است !

  83. ونوس می گوید

    عالی…

  84. علی می گوید

    به نظر می رسد که باتفاوت فرهنگها نتایج این آزمایش فرق کند طبق این نظر – که البته بنیانگذار ویا دست کم طرفدار مشهوری برایش نمی دانم- که فرهنگ زیربنااست هرگاه افرادموردآزمایش ازافراد دارای فرهنگ مبتنی بر خردزلال باشند شاید مورداقدام ویادست کم ادامهٔ آن به صفر برسد واگر این نظر ثابت شود به نتیجهٔ قطعی می رسیم که برای نجات بشریت -به ویژه بشری که قطارتکنولوژی ترمزبریده اورا به ناکجا آباد می برد- راهی جز تلاش همگانی برای توسعهٔ فرهنگی مبتنی برخرد نماندتاجایی که احساسات انسان صددرصد دراختیار خردقرار گیرد گرچه تا این میزان شاید ایدهآلیستی به نظر برسد ولی فرهنگ غالب بشری را می توان به حرکت براساس خرد رشدداد .

  85. نادر می گوید

    لینک‌های یوتیوت بدلیل عدم رعایت کپی‌رایت از یوتیوپ حذف شده است. ضمنا لینک آخر ازمایش استنفورد نیز در دسترس نیست که به نظر میاید وبلاک مربوطه پاک شده است

    1. سید عماد رضوی می گوید

      عکس های این پست همگی از بین رفته متاسفانه

  86. saeid می گوید

    کسی اطلاعات بیشتری راجع به افرادی که تو ازمایش شرکت کردند داره؟
    برا چه کشورایی بودن؟
    چنتا شون زن و چنتاشون مرد بودن؟

  87. سحر می گوید

    به نظر آزمایشاتی ازین دست در جامعه ی ما چه نتیجه ای دارد ؟

    بد نیس نگاهی به آمارهای جرم و جنایت و کلاهبرداری بندازیم …اخلاقیاتی که به نظر مرده !
    در نسل مذهبی که نمیخواهند غیر از خودشون حتی فرزندان متردشون زنده باشند و در نسل جدید که با توهین های قومیتی و بی تفاوتی نسبت به زندگی همنوعانشان روزگار میگذرانند …

    ما یه گروه ورزشی داریم که هر چند وقت دست به کارهای خیریه و طرفداری از محیط زیست میپردازیم …اغلب اوقات برای جذب عضویت جدید با تمسخر اطرافیان مواجه میشم !!!

    نمیدونم منظورمو رسوندم یا نه …ولی کسی که حاضر نیست برای همنوعش دلسوزی کنه قادره در این آزمایشات سربلند بیرون بیاد ؟

  88. مصطفی می گوید

    سلام
    ممنون از مقاله مفیدتون. واقعا فوق العاده بود و لذت بردم. در ضمن با اجازتون از مطالبتون در وبلاگم استفاده کردم ولی لینک شما رو دادم تو پستم. خوشحال میشم سر بزنید

  89. ز.ذوالفقاری می گوید

    درود برشما
    برای تکمیل اطلاعاتم از آزمایش میلگرام که بطورحتم از سؤالات مهم امتحان پایان ترم پس فردا خواهدبود،سرچ کردم و این مقاله اومد که برام بسیار مفید بود.بطورمختصر از کتاب دانشگاهیم روانشناسی اجتماعی مؤلف:یوسف کریمی مطالبی خوندم .از نظرات دوستان هم استفاده کردم.
    نظریه شبیه این مورد در کتاب نیمه تاریک وجود از دبی فورد هم اومده.
    ولی باخوندن مطالبی در رابطه بانهایت وحشیگیری بعضی از انسان نماها درعروسک های لولیتا اوضاع وجدان و خشونتگری در نوع انسان رو خیلی وحشتناک دیدم…بحال انسانیت باید گریست????

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

••4 5