بی‌خانمان‌های آمریکایی و اینترنت: دسترسی به اینترنت به مثابه بندی از بندهای حقوق بشر

وال استریت ژورنال، دیروز مقاله جالبی منتشر کرده بود که در مورد دسترسی بی‌خانمان‌های آمریکایی به اینترنت و بهره‌گیری‌شان از اینترنت بود.

زندگی آنلاین «چارلز پیت» 37 ساله، شاید تفاوتی با زندگی آنلاین سایر شهروندان آمریکایی مقیم سانفرانسیسکو نداشته باشد. آقای پیت، اکانت‌هایی در فیس‌بوک، مای‌اسپیس و توییتر و انجمنی در یاهو دارد، اخبار را به صورت آنلاین می‌خواند و با دوستانش به وسیله ایمیل تماس برقرار می‌کند. اما محلی که او به زندگی آنلاینش سر و سامان می‌دهد با بقیه تفاوت زیادی دارد، او به جای اینکه در خانه، محل کار یا تحصیلش آملاین شود، زیر پل یکی از بزرگراه‌ها، آنلاین می‌شود!

آقای پیت که از دو سال پیش بی‌خانمان شده است، به خبرنگار وال استریت می‌گوید: «شما به تلویزیون و رادیو و حتی روزنامه احتیاجی ندارید ولی به اینترنت نیاز دارید.»

آقای پیت، فهرستی از جاهایی را که می‌شود در آن باتری لپ‌تاپ را به رایگان شارژ کرد و به اینترنت دسترسی داشت، به حافظه سپرده است. او قبلا یک لپ تاپ توشیبا داشت و وقتی این لپ‌تاپ خراب شد، یک لپ‌تاپ دست دوم دل خرید. اما ماه قبل این لپ‌تاپ هم خراب شد و حالا او مجبور است از کامپیوترهای کتابخانه‌ها استفاده کند. او در صدد است که با مبلغی کمتر از 200 دلار، یک لپ‌تاپ دیگر برای خود دست و پا کند.

تجربه آقای پیت نشان می دهد که چگونه کامپیوتر و اینترنت به جامعه نفوذ کرده است. چند سال قبل، برخی نگران به وجود آمدن شکاف دیجیتالی‌ای بین مردم بودند، فقرا قدرت خرید کامپیوتر و دسترسی به اینترنت را نداشتند. ولی در حال حاضر در آمریکا، حتی افرادی که منزلی ندارند، حس می‌کنند که محتاج داشتن آدرس اینترنتی هستند.

هم‌اکنون نیمی از پناهگاه‌های سکونت فقرا در نیویورک، مجهز به کامپیوتر هستند. اما در این میان بعضی از فقرا هم هستند که لپ‌تاپ اختصاصی خود را دارند و شب‌ها با لپ‌تاپ خودشان وارد پناهگاه‌ها می‌شوند و شب را به روز می‌رسانند.

بی‌خانمان‌ها حتی انجمن‌های اینترنتی خاص خود را دارند، برای مثال اجمنی به نام SF Homeless وجود دارد که از دو سال پیش ایجاد شده و دارای 140 عضو است. در این انجمن می‌توان جدول و تاریخ نشست‌های بی‌خانمان‌ها و اخباری در مورد گروه‌های مشابه سایر شهرها را خواند.

در واقع کامپیوترهای ارزان و دسترسی رایگان به اینترنت باعث به وجود آمدن چنین پدیده‌ای شده است. حتی عده‌ای پیشبینی می‌کنند که بحران اقتصادی اخیر با به زیر خط فقر کشاندن شهروندان طبقه متوسط جامعه، بر تعداد بی‌خانمان‌هایی لپ‌تاپ به دست وب‌گرد خواهد افزود. «پل وستون»، یک کارمند اخراج شده هتل، می‌گوید که که از زمانی که از ماه دسامبر بی‌کار و بی‌خنامان شده است، «پاوربوک» مکینتاش برایش به منزله قایق نجاتی بوده است. او که آرزو دارد برنامه‌نویس کامپیوتر شود، در فروشگاه‌های مواد غذایی می‌نشیند و با اتصال به اینترنت بی‌سیم رایگان، به دنبال کار می‌گردد و روی برنامه‌ای کار می‌کند که آرزو دارد، روزی بتواند به کسی بفروشد. او به مقامات شهر در مورد مهیا کردن شرایط بهتر در پناهگاه‌ها ایمیل زده است.

«لیزا استرینگر»، برنامه‌ای نوشته است که به بی‌خانمان‌های در زمینه یافتن کار و مهارت‌های کامپیوتری آموزش می‌دهد. او می‌گوید که حتی کسانی که قادر به خواندن و نوشتن نیستند، این روزها برای خرید کامپیوتر پول جمع می‌کنند. حتی پیش آمده که به دانش‌آموزان بی‌خانمانی که برای خرید لپ تاپ پول جمع‌ می‌کنند، توصیه کرده است که تا سر و سامان یافتن وضعیتشان، از این کار خودداری کنند.

اما آنلاین شدن وقتی که آدم بی‌خانمان باشد چندان ساده نیست. شخص باید همواره به فکر منبعی برای تأمین الکتریسیته لپ تاپ باشد و محل‌هایی که می‌تواند در آنها به اینترنت بی‌سیم دسترسی پیدا کند، شناسایی کند. خطراتی مثل بارش باران و دزدی را هم باید بر مشکلات افزود.

«رابرت لوینگستون» 49 ساله، لپ تاپ «ایسوس»‌اش را از زمانی که از ماه دسامبر آپارتمانش را از دست داد، به خود به هر جایی می‌برد. او کارش را در یک شرکت امنیتی از دست داد و بعد از ان نتوانست کار دیگری برای خود دست و پا کند. نویسنده مقاله آقای لوینگستون را در حالی ملاقات کرد که در کافه‌ای نشسته بود و با بهره‌گیری از اینترنت بی‌سیم رایگان آنجا، آنلاین شده بود. او گفت که: بی‌خانمان شدن هراس‌انگیز است ولی وقتی در اینجا هستن، حس می‌کنم مثل بقیه هستم. درآمد آقای لوینگستون محدود استبه یک چک 59 دلاری کمک‌های اجتماعی. اما جالب است بدانید که او در بدو بی‌خانمان شدن، تردیدی در خریدن یک اکانت پرمیوم 25 دلاری «فیلکر» به دل راه نداد! آخر او تمایل داشت، بتواند عکس‌هایش را به همه نشان بدهد!!

اما بزرگ‌ترین دغدغه برای «اسکیپ شریبر» 64 ساله، تأمین برق کامپیوتر مک‌اش است. او که قبلا شغلی در زمینه سیستم‌های گرمایشی و تهویه داشت، هم‌اکنون در یک ون روزگار می‌گذراند و ناچار است با باتری همین ون، لپ‌تاپش را روشن نگه دارد. او برای خنک کردن لپ تاپ از یک لیف حمان مرطوب که زیر کامپیوتر قرار می‌دهد، استفاده می‌کند و می‌گوید که این حقه، اگر با لپ تاپ ویدئو تماشا نکند، شارژ باتری‌ها برای 16 ساعت کافی خواهد بود! آقای شریبر یک فیلسوف آماتور است، او به کمک لپ‌تاپش نوشته‌های متفکران مختلف را می‌خواند و بر این باور است که نوشتن درباره رفتار و انگیزش‌های انسان به او کمک می‌کند که حس‌کند چه بر سر او آمده است.

اما «مایکل راس» 50 ساله، یک بی‌خانمان دیگر که در چادری سکونت دارد، علایق دیگری دارد، او که یک لپ‌تاپ HP با مونیتور 17 اینچی و  هارد 320 گیگابایتی دارد، یک هارد اکسترنال هزار گیگاباتی هم دارد که ظرفیت ذخیره اطلاعات 200 DVD را دارد. او عاشق فیلم دیدن است، او بعضی‌ از فیلم‌ها را به صورت آنلاین اجاره می‌کنند و مابقی را به کمک اتصال اترنت کتابخانه عمومی سانفرانسیسکو، دانلود می‌کند.

اما «کوری دکتروف»، نویسنده مشهور وبلاگ Boing Boing که این مقاله را انعکاس داده بود. در پستی از زاویه جالب‌تری به قضیه نگاه کرده است. او معتقد است است که ظرف چند سال بعد امکان دسترسی به اینترنت، هم جزو بندهای پیمان‌نامه حقوق بشر سازمان ملل متحد خواهد شد! ممکن است تعجب کنید، اما چند دهه قبل هم در ابتدا وقتی کسانی درصدد برآمدند حق آزادی بیان، آموزش و حریم خصوصی را جزو حقوق اساسی انسان‌ها قرار دهند و بر حقوق ابتدایی‌ای همچون دسترسی به آب و غذا و محل اقامت بیفزایند هم با عکس‌العمل‌های توأم با تعجب روبرو می‌شدند!

راستی سرعت دسترسی این بی‌خانمان‌ها به اینترنت بیشتر است یا مایی که ماهانه چند ده‌هزار تومان صرف شارژ اینترنت به اصطلاح ADSL و یا وایرلس خود می‌کنیم؟!!