جویندگان آماتور زلزله

تصور کنید که پیش‌یبنی زلزله ممکن بود، در این صورت هر سال جلوی مرگ هزاران نفر گرفته می‌شد. جمع‌آوری اطلاعات از لرزه‌های زمین، برای دانشمندان زلزله بسیار مهم است.

رویای آینده «الیزابت کاکرن» که دکترای ژئوفیزیک و فیزیک فضایی را از UCLA دارده، ممکن است اینگونه باشد: جهانی که در آن هر کامپیوتر شخصی، یک لرزه‌سنج هم هست!

بها دادن به ایده‌هایی که به صورت آنی به ذهن ما می‌آیند و تلاش برای عملی کرد آنها بسیار اهمیت دارد. خانم کاکرن هم روزی به صورت تصادفی یک برنامه تفریحی به نام Seismac را روی مک‌بوک دوستش دید. این برنامه با کمک شتاب‌سنج داخلی مک‌بوک، نموداری از لرزه‌ها و تکان‌های وارد شده به دستگاه را رسم می‌کند و به شیوه جالبی در اختیار کاربر کامپیوتر قرار می‌دهد. این لرزه‌ها و تکان‌ها ممکن است هر چیزی باشند: از ضرب گرفتن شخص روی میزی که مک‌بوک روی آن قرار داده شده تا حرکات سینه کاربر وقتی مک‌بوک را در حالت درازکش روی سینه قرار داده و البته زلزله!

می‌دانید که گوشی‌های موبایلی مثل آیفون و بعضی از مدل‌های نوکیا، شتاب‌سنج داخلی دارند، این شتاب‌سنج وقتی گوشی از حالت عمودی به افقی یا برعکس درمی‌آید، تغییر را حس می‌کنند و به تناسب آن، تصویر نمایش داده شده روی نمایشگر موبایل را افقی و عمودی می‌کنند. همچنین کنترل «وی» نینتندو هم به کمک همین شتاب‌سنج و حس کردن حرکت دست گیمر، کنترل را مبدل به یک راکت تنیس مجازی می‌کند.

اما به کمک شتاب‌سنج‌های کامپیوترهای شخصی و برنامه‌های مناسب، می‌توان شبکه‌ای از کامپیوترها را ره‌اندازی کرد که اطلاعات  لرزه‌های متعاقب زلزله‌ها را گردآوری کنند. این شیوه ارزان و در عین حال ارزشمند می‌تواند اطلاعات اضافی در اختیار دانشمندان قرار بدهد و به آنها کمک کند یک سامانه اخطار زودهنگام زلزله ایجاد کنند.

خانم کاکرن هم مدتی است، تلاش خود را در این جهت متمرکز کرده است، چنین کاری برای وی که مدتهاست کارهای دشواری مانند نصب لرزه‌سنج در عمق زمین انجام می‌دهد، آنقدرها هم دشوار نیست.

بعضی از لپ‌تاپ‌های جدید خودشان به صورت توکار شتاب‌سنج دارند، آنهایی را هم که شتاب‌سنج ندارند، می‌توان با پنجاه دلار مجهز به شتاب‌سنج بیرونی کرد که با یک کابل USB به دستگاه متصل شوند.

تلاش‌های خانم کاکرن ثمر داده است و او به کمک همکارش، برنامه مورد نیاز را نوشتند، آنها طرح خود را «جویندگان زلزله» نامگذاری کرده‌اند. یک هزار نفر در گام اول در این طرح شرکت کردند، آنها قصد دارند تعداد اعضای شبکه آماتوری خود را به ده هزار نفر برسانند و کل ایالت کالیفرنیا را پوشش دهند.

وقتی زلزله‌ای رخ می‌دهد، نخست کامپیوترهای نزدیک به مرکز زلزله لرزش‌ها را ثبت می‌کنند و به مرکز دیتا منتقل می‌کنند. اگر زلزله بزرگی به وقوع پپیوندد، این سیستم می‌تواند به سرعت به کامپیوترهای دور از مرکز زلزله، چند ثانیه قبل از رسیدن موج زلزله اطلاع بدهد، گرچه امواج شوک زلزله بسیار سریع حرکت می‌کنند، اما سرعت سیگنال‌های الکترونیک بیشتر است، چنین اخطاری می‌تواند به مقامات مسئول فرصت کافی برای بستن خطوط انتقال گاز و آب، متوقف کردن قطارها و آماده کردن ایستگاه‌های آتش نشانی را بدهد.

سیستم آماتوری ثبت زلزله او ممکن است به درد جاهایی بخورد که سیستم لرزه سنج معمول در آنها نصب نشده است، مثلا تاجیکستان و قزاقستان.

در طی مدتی که شبکه «جویندگان زلزله» راه افتاده است، گاهی اطلاعاتی از جاهایی دورافتاده به آنها می‌رسد مثلا آنها مدت شش ماه اطلاعاتی از قطب جنوب می‌گرفتند، آنها حدس می‌زنند که دانشمندی در این شش ماه در آن منطقه سکنی گزیده بود.

در این نقشه، کامپیوترهایی که به برنامه جویندگان زلزله پیوسته‌اند، دیده می‌شود

این هفته خانم کاکران و لارنس دو دانشجو را به شیلی، جایی که به تازگی زلزله بزرگی در آن رخ داد، فرستادند تا 50 کامپیوتر را مجهز به لرزه‌سنج کنند.

بد نیست به سایت «جویندگان زلزله» سر بزنید و اگر لپ‌تاپی دارید که شتاب‌سنج داخلی دارد، برنامه لازم را نصب کنید.

منبع: لوس آنجلس تایمز