من اینجام! مروری بر سرویس‌های اجتماعی مبتنی بر موقعیت

خانم «جوردن ویاتور» که در کنفرانس جنوب از جنوب غربی شرکت کرده، در فاصله بین جلسات، وقتی به رستوران می‌رود یا وارد اتاق‌های مختلف کنفرانس می‌شود، موبایلش را از کیفش بیرون می‌کشد و یا استفاده از برنامه Foursquare، موقعیت دقیقش را جار می‌زند، تا همگان بدانند که در آن لحظه کجاست!

ممکن است برای ما ایرانی‌ها که به محافظه‌کار بودن  و آهسته آهسته قدم برداشتن برای پرهیز از هرگونه آزار گربه‌ها، خو گرفته‌ایم! چنین کاری نابخردانه باشد، ولی خانم ویاتور بی‌خیال این حرف‌هاست، او توانسته با Foursquare خودش را تنهایی درآورد، چرا که از قضای روزگار چند تای دیگر از دوستانش هم در همین کنفرانس شرکت بودند و وقتی متوجه شدند که ویاتور هم همانجاست، با او پیوستند.

البته خانم ویاتور، که مدیر ارتباطات یک شرکت غیرانتفاعی است، به گفته خودش، تنها موقعیتش را به دوستانی که حوصله‌شان را دارد و آن هم در وقتی که خودش صلاح بداند، می‌گوید.

این روزها اگر پست‌های وبلاگ‌های معتبر فناوری اطلاعات را بخوانید، نام Foursquare مرتب تکرار می‌شود و شما هر قدر بخواهید از خواندن این پست‌ها صرف نظر کنید، باز هم آن قدر این نام جلوی چشمتان ظاهر می‌شود که به احتمال زیاد دست آخر حس کنجکاوی‌تان تحریک می‌شود و شاید مثل من، سری به وب‌سایت Foursquare می‌زنید.

بعد از ثبت‌نام در Foursquare، شما می‌توانید اپلیکیشن آی‌فون، بلکبری، آندرویید یا پالم را در گوشی‌تان نصب کنید. هر وقت تمایل داشتید می‌توانید اپلیکیشن را اجرا کنید و check-in کنید. با check-in کردن، با استفاده از GPS، برنامه موقعیت شما را درمی‌یابد و لیستی از اماکن نزدیک را به شما اعلام می‌کند. اگر دوستی دور و بر شما بود، شما می‌توانید با او، در یکی از این جاها قرار بگذارید.

نگران نباشید! تا زمانی که check-in نکرده‌اید، Foursquare موقعیت شما را متوجه نمی‌شود. گرچه Foursquare را در بسیار از نقاط دنیا می‌توان مورد استفاده قرار داد، اما با توجه به اینکه گوشی‌هایی که پشتیبانی می‌کند، در ایران کم‌فروش هستند، بعید می‌دانم در ایران استفاده از آن رواج پیدا کند. همچنین شک دارم که Foursquare فهرستی از مکان‌های مختلف شهرهای ایران را در پایگاه داده‌های خود داشته باشد.

ایده شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر موقعیت، چیزی نیست که در انحصار یک شرکت باشد. سرویس گوگل لتیتود و لوپت هم کار مشابهی می‌کنند و موقعیت شخص را روی نقشه به دوستانش نشان می‌دهند. اما Foursquare توانسته، این پدیده را نزد کاربران محبوب‌تر سازد.

در واقع دو مدل کلی برای سرویس‌های مبتنی بر موقعیت وجود دارد:
1- مدل «چک این» کردن به صورت متناوب: کاربر گاه و بیگاه، هر وقت صلاح دانست، «چک این» می‌کند و موقعیت خود را مشخص می‌کند.
2- مدل رصدی یا track نمودن به صورت پیوسته: کاربر هر وقت صلاح دانست، ویژگی اعلام موقعیت به دوستان را در اپلیکیشن فعال می‌کند، برنامه در پشت زمینه اجرا می‌شود و به صورت پیوسته موقعیت کاربر را نقشه مشخص می‌کند.

وقتی سرویس‌های مبتنی بر موقعیت باب شدند، ابتدا از مدل دوم استفاده می‌شد، اما از آنجا که آیفون، یعنی گوشی‌ای که در دنیای غرب بین جوانان موقعیت ویژه دارد، در آن واحد اجازه اجرای یک برنامه را می‌دهد، این نوع موقعیت‌یابی به مشکل برخورد و شرکت‌ها ترجیح دادند موقعیت‌بابی منقطع به صورت «چک این» متناوب را امتحان کنند.

Yelp، هم سرویسی است که هدف از تأسیس آن این است که  نظر مردم را در مورد فروشگاه‌ها، رستوران‌ها، هتل‌ها، بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها و سالن‌ها زیبایی و … گردآورد و به تفکیک شهر مرتب کند. به این ترتیب هر کس، در هر شهری که باشد، می تواند به بسته به سلیقه خود مثلا انتخاب کند که در کدام رستوران نهار را صرف کند. به تازگی Yelp هم سرویس موقعیت‌یابی خود را فعال کرده است.

فیس‌بوک هم به زودی ویژگی مشابهی را در اختیار چهارصد میلیون کاربرش قرار می‌دهد.

اگر چک کردن موقعیت، مبدل به یک فعالیت معمول کاربران موبایل شود، صنعت آگهی موبایل، دچار تحول شگرفی خواهد شد. چون صاحبان بسیاری از خدمات و فروشگاه‌ها، حاضر هستند، مبلغ زیادی بپردازند که تا نام محل کسب آنها به نقشه برنامه‌های مختلف موقعیت‌یابی راه یابد.

جد بزرگ Foursquare را باید Dodgeball دانست که فعالیت خود را از سال 2004 آغاز کرد، این سرویس اجازه می‌داد که کاربرانش موقعیت خود را با پیام کوتاه به دوستان خود اعلام کنند. در آن زمان مثل حالا، بیشتر گوشی‌ها GPS نداشتند. اما این سرویس در سال 2005، به گوگل فروخته شد، گوگل این ایده را پی نگرفت و مؤسس این سرویس –دنیس کرولی– تصمیم گرفت که بعدها Foursquare  را پایه بگذارد.

در حال حاضر Foursquare ، پانصد هزار نفر کاربر دارد و هر هفته 1.6 میلیون نفر «چک این» می‌کنند.

یکی از دغدغه‌ها صاحبان سرویس‌های موقعیت‌یابی این است که هر چه بیشتر کاربران خود را به «چک این» کردن عادت بدهند (یا به عبارتی معتاد کنند)، برای همین آنها از ترفندهایی مثل دادن نمره یا هدایای مجازی استفاده می‌کنند به این امید که روی آنها مثل توییت کردن «چک این» کنند.

Hot Potato، سرویس دیگری است که اجازه ایجاد چت روم مبتنی بر موقعیت را به کاربرانش می‌دهد، مثلا به کمک آن شرکت‌کنندگان در یک نسرت می‌توانند با هم چت کنند.

Whrrl، MyTown و Gowalla هم هر یک با تفاوت‌هایی شبکه‌های مشابه مبتنی بر موقعیت هستند.

منبع: نیویورک تایمز