قدیمی‌ترین نسخه‌های پزشکی تاریخ

6

سومری‌ها از چندهزار سال پیش از میاد مسیح، تمدن پررونقی را در بین‌النهرین پایه نهاده بودند. بسیاری، آنها پایه‌گذار را نخستین تمدن فرهنگی تاریخ می‌دانند. اما، نخستین شناخت علمی از این تمدن بزرگ، به سال 1850 برمی‌گردد، یعنی زمانی که «هینکس» دریافت که ابداغ خط میخی توسط مردمان این تمدن صورت گرفته است. از این زمان به بعد به تدریج پژوهش‌های باستان‌شناسی دامنه‌داری برای افزایش دانسته‌های ما درمورد سومری‌ها صورت گرفت.

در اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد یعنی پنج هزار سال پیش از این سومریان بر اثر نیازهای اقتصادی و اداری، شیوه نوشتن بر روی الواح گلی را کشف کردند. نخستین کوشش و آزمایش آنان ناهنجار و به صورت خط تصویری بود و از این رو تنها در مسائل بسیار ساده اداری مورد استفاده قرار می‌گرفت. ولی در قرن‌های بعدی کاتبان و معلمان سومری به تدریج چنان دگرگونی‌های شگرفی بر این خط وارد ساختند که ماهیت تصویری خود را ازدست داد و تبدیل به خط صوتی متعارف گشت. در نیمه دوم هزاره سوم شیوه خط سومری چنان نرم و انعطاف‌پذیر بود که به آسانی پیچیده‌ترین مباحث تاریخی و ادبی را بدان بیان می‌کردند.

بیشتر الواح کشف شده از سومری‌ها، در واپسین سال‌های قرن نوزدهم از شهری به نام نیپور به دست امد که یکصد و پنجاه کیلومتر با بغداد فاصله دارد. اکثر این الواح هم‌اینک در موزه دانشگاه فیلادلفیا و موزه شرق باستان استانبول قرار دارند.

سومری‌ها در ابتدا خط میخی نداشتند و از خط تصویری استفاده می‌کردند. در دسترس بودن گل رس در بین‌النهرین، کار سومری‌ها را بسیار آسان می‌کرد، آنها به زودی متوجه شدند که اگر لوحه‌ها را بپزند، ماندگاری آنها بسیار بیشتر می‌شود. اما نوشتن بر لوحه‌های گلین با قلم نی، نمی توانست منجر به ایجاد خطی با پیچیدگی خط مصریان بر روی پاپیروس شود.

اما در بین الواح سومری غیر از آنهایی که مربوط به ادبیات و افسانه‌های علمی و مسائل اداری هستند، الواح علمی هم می توان پیدا کرد. برای مثال یک پزشک ناشناخته سومری که دراواخر هزاره سوم پیش از میلاد مسیح می‌زیسته است، بهترین نسخه‌های خود را به منظور استفاده شاگردان و همکارانش گرد آورد. او لوحه گلی نمناکی به اندازه 15.9 در 9.5 سانتیمتر آماده کرد و با خط میخی دوازده نسخه مهم -به زعم خود- را بر آنها نگاشت. این سند پزشکی، قدیمی‌ترین سند و نسخه پزشکی است که بشر یافته است. این لوح به مدت چهار هزار سال، در دل زمین مدفون بود تا اینکه هیئت باستان شناسی آن را یافت و به موزه دانشگاه فیلادلفیا منتثل کرد.

خواندن این نسخه بسیار دشوار بود و نیاز به تلاش‌ زیادی داشت. پزشک سومری چنانچه از این نسخه برمی‌آید، داروها را مانند همکار امروزی خود از مواد گیاهی و معدنی و جانوری تهیه می‌کرد. از مواد معدنی، کلرید سدیم (نمک طعام) و نیترات پتاسیوم (شوره) را ترجیح می‌دادو از مواد حیوانی، شیر، پوست مار و سنگ لاک‌پشت را به کار می‌برد ولی اکثر داروها از منابع گیاهی اخذ می‌شد. از گیاهانی مانند فلوس، مورد، انقوزه و آویشن و درختانی ماند بید، گلابی، صنوبر، انجر و خرما در فراهم کردن داروها استفاده می‌کردند. داروهای گیاهی از تخم و ریشه و شاخه و پوست و صمغ درختان تهیه می‌گردید و مانند امروز آنها را به صورت گرد یا جامد نگهداری می‌کردند.

قدیمی‌ترین نسخه

یکی از نسخه‌ها: ریشه گیاه کاه را بسایید ، در آبجو حل کنید، بگذارید مرد بیمار آن را بنوشد و بذر گیاه درودگر، صمغ مرکازی آویشن، بسایید، در آبجو حل کنید، بگذارید مرد بیمار ان را بنوشد.

یکی از ایرادات این نسخ این است که نسبت مواد سازنده دارو، هیچ جا ذکر نشده است. این مطلب را البته پاره‌ای به خاطر رازداری حرفه‌ای می‌دانند تا مردم عادی و دیگر رقیبان همکار، نتوانند خود رأسا دارو بسازند. عده‌ای هم البته معتقدند که در ان زمان کمیت اجزا، زیاد مهم نبود.

اما مطلب مهم بعدی، این بود که در هیچ جای این الوح پزشکی، اثری از توسل به سحر و جادو به چشم نمی‌خورد.این بدان معنی نیست که در هزاره سوم پیش از میلاد از دعا یا جادو برای معالجه استفاده نمی‌شده. سومری‌ها هم مانند بایلی‌ها به خدایان مرض که به خاطر مجازات گناه، بیماری بین مردم می‌پراکنند، اعتقاد داشتند. آنها به خدایانی شفادهنده هم باور داشتند. سومری‌ها برای خود، خدای نگهبان فن پزشکی هم داشتند.

شیوه تهیه قطره‌ها، فن پالایش نسبتا پیچیده موارد تشکیل دهنده داروها، توانایی تهیه مواد قلیایی و شوره توسط سومری‌ها نشان می‌دهد که فن داروسازی سومری ها، پیشرفت زیای کرده بود.

البته نمی توان در مورد میزان شفابخشی این نسخه‌ها اظهارنظری کرد، چون در هیچ جای این الواح نام و علایم بیماری توصیف نشده است تا پزشکان بتوانند در زمینه کارایی نسخ اظهار نظرکنند.

در سایت خرید و فروش آمازون اگر جستجو کنید، لوحه‌های بازسازی شده این نسخه قدیمی را می‌توانید پیدا کنید. بسیاری از پزشکان و داروسازان، این لوحه را در دکور مطب و خانه خود مورد استفاده قرار می‌دهند.

منبع: شماره 306 مجله دانشمند – فروردین سال 68 – با تلخیص


اگر خواننده جدید سایت «یک پزشک»  هستید!
شما در حال خواندن سایت یک پزشک (یک پزشک دات کام) به نشانی اینترنتی www.1pezeshk.com هستید. سایتی با 18 سال سابقه که برخلاف اسمش سرشار از مطالب متنوع است!
ما را رها نکنید. بسیار ممنون می‌شویم اگر:
- سایت یک پزشک رو در مرورگر خود بوک‌مارک کنید.
-مشترک فید یا RSS یک پزشک شوید.
- شبکه‌های اجتماعی ما را دنبال کنید: صفحه تلگرام - صفحه اینستاگرام ما
- برای سفارش تبلیغات ایمیل alirezamajidi در جی میل یا تلگرام تماس بگیرید.
و دیگر مطالب ما را بخوانید. مثلا:

Fotomat: یادآوری غرفه‌های پردازش عکس دهه 1980 آمریکا که با خودرو از کنار آنها می‌گذشتند و فیلم‌…

در دوران قبل از عکاسی دیجیتال و آپلود آسان عکس‌ها (در این دومی شک دارم که فعلا در ایران ساده باشد!)، یک راه حل جذاب و نوآورانه برای ظاهر کردن فیلم‌های آنالوگ وجود داشت:  Fotomat.در طول دهه 1980، این غرفه‌های پردازش عکس در سراسر آمریکا،…

سازه‌های و کارهای مهندسی کارا، زیبا و شگفت‌آور از سراسر دنیا

ساختن سازه مهندسی مسلما فقط به معنی ساختن چیزی کارا نیست. بلکه باید زیبایی سازه و تباین آن با محیط اطراف و ابعاد انسانی و فرهنگی آن در نظر گرفته شود. در ضمن امکان توسعه آن در آینده مد نظر قرار گیرد و همچنین چه بهتر که دوست‌دار محیط زیست…

داستان واقعی اسکینر: روانشناس مشهور دهه ۱۹۴۰- آیا او واقعا دخترش را در داخل یک جعبه برای آزمایشاتش…

بوروس فردریک اسکینر معروف به بی‌اف اسکینر یک روانشناس، رفتارشناس، نویسنده، مخترع و فیلسوف اجتماعی آمریکایی بود. او در ۲۰ مارس ۱۹۰۴ در Susquehanna در پنسیلوانیا به دنیا آمد و در ۱۸ اوت ۱۹۹۰ در کمبریج، ماساچوست درگذشت.اسکینر بیشتر به خاطر…

عکس‌هایی از حوادث ناگوار که با کمی «احتیاط» و عقل قابل پیشگیری‌اند

گاهی ما در کارهایمان به اصطلاح از خلاقیت استفاده می‌کنیم یا سعی می‌کنیم کاری را بدون اینکه وسایل لازمش را داشته باشیم با چیزهای بی‌ربط، در زمان کم، تمام کنیم. خب راستش گاهی شانس می‌آوریم و پز می‌دهیم که خلاقیت داشته‌ایم، اما خیلی وقت‌ها…

برآورد میزان موفقیت قرارهای عاشقانه زوج‌ها با هوش مصنوعی و اندازه‌‌گیری میزان همسانی پاسخ‌های سیستم…

در حین یک قرار آشنایی پاسخ‌های فیزیولوژیکی دو نفر حین گفتگو و دیدار با هم هماهنگ می‌شود، این پدیده‌ای است که از آن با نام همسانی فیزیولوژیکی یاد می‌شود.درجه این همگامی با تعامل در مکالمه و کیفیت همکاری همبستگی دارد و بنابراین می‌تواند…

هوش مصنوعی کودکی بازیگران سریال فرندز Friends را بازسازی کرد!

هوش مصنوعی این روزها کارهای عجیب و غریبی می‌کند و حالا به یاری آن چهره کودکی بازیگران سریال فرندز Friends بازسازی شده است. این فناوری عجیب و غریب، نسخه‌های کودکی شش بازیگر معروف را ایجاد کرده.صفحه فیس بوک the_ai_dreams این کار را کرده،…
آگهی متنی در همه صفحات
دکتر فارمو / شیشه اتومبیل / نرم افزار حسابداری / خرید سیلوسایبین / هوش مصنوعی / قیمت وازلین ساج / مقاله بازار / شیشه اتومبیل / قیمت ایمپلنت دندان با بیمه /سپتیک تانک /بهترین دکتر لیپوماتیک در تهران /بهترین جراح بینی در تهران / آموزش تزریق ژل و بوتاکس / دوره های زیبایی برای مامایی / آموزش مزوتراپی، PRP و PRF /کاشت مو / مجتمع فنی تهران /قیمت روکش دندان /خدمات پرداخت ارزی نوین پرداخت / درمان طب / لیست قیمت تجهیزات پزشکی / دانلود آهنگ / سریال ایرانی کول دانلود / دانلود فیلم دوبله فارسی /داروخانه اینترنتی آرتان /اشتراك دايت /فروشگاه لوازم بهداشتی /داروخانه تینا /لیفت صورت در تهران /فروش‌ دوربین مداربسته هایک ویژن /سرور مجازی ایران /مرکز خدمات پزشکی و پرستاری در منزل درمان نو /توانی نو / ثبت برند /حمل بار دریایی از چین /سایت نوید /پزشک زنان سعادت آباد /کلاه کاسکت / لمینت متحرک دندان /فروشگاه اینترنتی زنبیل /ساعت تبلیغاتی /تجهیزات پزشکی /چاپ لیوان /خرید از آمازون /بهترین سریال های ایرانی /کاشت مو /قیمت ساک پارچه ای /تولید محتوا /دانلود نرم افزار /
6 نظرات
  1. دکتر مینا می گوید

    عالی بود ……….مرسی گادفادر……..

  2. drmedad می گوید

    قدیمی ترین نسخه پزشکی ایرانی چیست؟

    1. علیرضا مجیدی می گوید

      ما که سیستم نگهداری اسناد خوبی هم نداریم. اگر هم جایی چیزی داشته باشیم، از رسانه‌ای کردن و بهره‌گیری و تجزیه و تحلیل علمی ان عاجز هستیم. در مورد پزشکی دوره هخامنشی، مقالاتی در اینترنت وجود دارد.

  3. نیلوفر می گوید

    خوب بود مرسی.من تاریخ هنرسومر روقبلا خوندم اما این مطلب پزشکیش در خور توجه بود

  4. یک نفر می گوید

    خوب است درباره نخستین دانشگاه پزشکی جهان هم چیزی بنویسید. هرچند که امروز در آن سیب زمینی و کلم میکارند. ولی نوشتن درباره آن بسیار آموزنده خواهد بود.

    در گوگل بزنید Academy of Gundishahpur

  5. زهرا فرشید می گوید

    خیلی جالب بود
    مرسی

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

••4 5