خطای حسی سایه و صفحه شطرنجی

پیش از این در چندین پست «یک پزشک» به خطاهای حسی اشاره کرده‌ام و برایتان نوشته‌ام که همواره چیزی که می‌بینید، آن چیزی نیست که واقعا وجود دارد.

در همین راستا، به مطلب امروز توجه کنید که به احتمال فراوان دقایقی شما را سرگرم خواهد کرد و به فکر فرو خواهد برد.

به این تصویر نگاه کنید. یک صفحه شطرنجی را با استوانه‌ای روی آن می‌بینید، استوانه بر روی صفحه سایه انداخته است:

به دو مربع A و B‌ روی صفحه توجه کنید. حتما تصدیق می‌کنید که این دو رنگ کاملا متفاوتی دارند، یکی سفید و دیگری تیره است.

آیا مطئنید؟ بیشتر دقت کنید؟ نمی‌خواهید نظرتان را عوض کنید.

اما واقعیت چیز دیگری است، این دو کاملا یک رنگ دارند!

حتما قبول ندارید! خوب من راه‌هایی برای اثبات حرفم دارم، اگر فتوشاپ و یک نرم‌افزار ویرایشگر عکس دارید، این عکس را با ویرایشگر باز کنید و eyedropper را روی دو مربع ببرید.

اما اگر آدم شکاکی هستید و نمی‌خواهید قبول کنید، راه‌حل بهتری دارم، از عکس پرینت بگیرید و بعد با قیچی دو مربع را با دقت ببرید! می‌بینید، رنگ دو مربع دقیقا یکسان است. (عکس‌های آزمایش من)

این خطای حسی را نخستین بار در سال 1995، ادگار اچ آدلسون -استاد دانشگاه MIT- طراحی کرد.

شما می‌توانید این ویدئوی یوتیوب را هم در مورد این خطای دیداری ببینید.

دست آخر این سؤال برای ما پیش می‌آید که چرا این طور می‌شود و ما این طور می‌بینیم.

حقیقت این است که تصویری که در ذهن ما از محیط اطراف ایجاد می‌شود، صرفا حاصل یک دستگاه اپتیک نیست. مغز پردازش پیچیده‌ای روی پیام‌های عصبی انجام می‌دهد. مغز ما برای درک دیداری چیزی، همیشه آن را در ارتتباط با بقیه اشیای پیرامونش، پردازش می‌کند. بنابراین رنگ مربعی که توسط مربع‌های تیره احاطه شده، توسط مغز ما روشن‌تر ادراک می‌شود و برعکس. نقش سایه آن استوانه که روی صفحه شطرنجی افتاده، آشفته کردن صحنه و تشدید اثر است.