آیا فن‌آوری‌های به تصویر درآمده در فیلم «یادآوری مطلق» دست‌یافتنی هستند؟!

در پست قلبی در مورد فیلم «یادآوری مطلق» مطلبی را خواندید، در این پست در مورد فن‌آوری‌های به تصویر درآمده در این فیلم صحبت می‌کنیم:

نویسنده مهمان: مریم ز:

جایگزینی خاطرات در مغز: آنچه در فیلم می‌بینیم امکان کاشت خاطرات غیر واقعی در مغز و نیز پاک کردن بخشی از خاطرات خود فرد است.
قدر مسلم هنوز بشر به درجه‌ای نرسیده که قادر به دستکاری خاطرات فرد در سطح یاد شده در فیلم باشد، ولی در حال حاضر دانشمندان در حال انجام آزمایشاتی برای تحت تأثیر قرار دادن بخش حافظه در موشها هستند. در یکی از آزمایشات انجام شده، کارکرد بخش هیپوکامپ مغز موشها – که به باور دانشمندان بخش کلیدی مغز در ارتباط با خاطرات کوتاه و دراز مدت است – با ریزپزدازنده‌ای جایگزین شد. پس از آن موش‌ها قادر بودند طریقه انجام حرکاتی را به خاطر بیاورند که فراموش کرده بودند. در موش‌هایی که از ابتدا چنین خاطراتی نداشتند، تراشه مورد نظر باعث تقویت عملکرد حافظه آنها شد.

در آزمایش دیگری که در M.I.T انجام شد، دانشمندان با تزریق داروی ویژه ای به موشها موفق شدند حافظه از دست رفته آنها را بازیابی کنند، در حالی که بخش قابل توجهی از سلول‌های عصبی مغز از بین رفته بودند. (+)

غیر از تحریک حافظه با ریزتراشه یا داروهای خاص، با روش‌های روانشناسانه نیز امکان تغییر در بخش حافظه و جایگزینی حافظه جعلی وجود دارد. در سال 1995 در آزمایشی به نام گمشده در مرکز خرید، برای هر یک از 24 شرکت کننده، 4 خاطره از دوران کودکی و سنین 4 تا 6 سالگی آنها تعریف می شود که 3 تای آنها درست و یکی نادرست است. 3 خاطره درست با صحبت با اعضای خانواده هر یک از شرکت‌کننده‌ها و به نحوی انتخاب می‌شوند که یادآوری‌شان آسان باشد و باعث شوک یا استرس در فرد نشوند. ضمنا از خانواده‌ها خواسته می‌شود تا شرایطی را بازگو کنند که در آن امکان اتفاق افتادن حادثه‌ای در مرکز خریدی بوده ولی حادثه اتفاق نیفتاده است. خانواده‌ها جزئیات شرایط و مرکز خرید مورد بحث را بازگو می‌کنند و ترتیب دهندگان آزمایش، حادثه غیر واقعی گم شدن در مرکز خرید را در هر یک از داستان‌ها می‌گنجانند.

به شرکت‌کنندگان گفته می‌شود که در تحقیقاتی پیرامون به یاد آوردن خاطرات کودکی شرکت دارند. برای هر یک از شرکت کنندگان نامه‌ای حاوی 4 خاطره – سه خاطره واقعی و یک خاطره جعلی – فرستاده می‌شود. سپس از آنها خواسته می‌شود که صادقانه و با ذکر جزئیات بنویسند که کدام یک از خاطرات را به یاد می‌آورند. کمی بعد، از هر یک از شرکت‌کنندگان مصاحبه‌ای به عمل می‌آید و دوباره از آنها خواسته می‌شود که درباره 4 خاطره مورد بحث هر چه به یاد می‌آورند بازگو کنند. پس از یک هفته از هر یک مصاحبه مشابه دیگری به عمل می‌آید. در پایان مصاحبه‌ها هر یک از شرکت کننده‌ها به میزان شفافیت و وضوح خاطراتش نمره‌ای را نسبت می‌دهد.

سپس برای آنها افشا می‌شود که یکی از خاطرات جعلی بوده و از آنها خواسته می‌شود که حدس بزنند کدام خاطره غیر واقعی بوده است. از 24 شرکت کننده، 5 نفر آنها خاطره «گمشده در مرکز خرید» را واقعی می‌پندارند، هر چند اذعان می دارند که این خاطره شفافیت خاطرات دیگر را ندارد.
شاید چنین آماری در نگاه اول به نظر عجیب و غیر عادی نیاید، ولی با در نظر گرفتن اینکه بدون وارد کردن هیچ نوع فشاری به افراد و تنها با یک تحریک مختصر نیز امکان جعل کردن حافظه در مغز وجود دارد، موضوع قابل تأمل به نظر می‌رسد.

در آزمایش دیگری که در سال 1996 و با تعداد بیشتری شرکت کننده و طیف وسیع تری از خاطرات انجام شد، یافته‌ها حاکی از آن بود که بسته به شرایط مورد آزمایش، دست کم بعضی از انواع خاطرات جعلی را می‌توان در ذهن بین 20 تا 40 درصد از شرکت‌کنندگان جای داد.

موارد تجربی دیگری نیز نشانگر آن است که تحت فشار و با شرایط خاص، می‌توان کاری کرد که فرد طیف وسیعی از خاطراتی را به یاد بیاورد که اتفاق نیفتاده‌اند، و عمیقا به آنها باور پیدا کند. (+)

اما از این بعد ماجرا که بگذریم، نظر دانشمندان درباره شیوه کاشت خاطرات که در فیلم نشان داده می شود چیست؟ پاسخ دکتر چارلز هیگینز، متخصص مهندسی نورومورفیک در دانشگاه آریزونا، این است: «ایده دیوانه‌وار من در این زمینه این است: اگر قصد داشته باشید مانند آنچه در فیلم صورت می‌پذیرد خاطرات را در کل مغز برنامه‌ریزی و دستکاری کنید بدون اینکه هیچ نوع روش تهاجمی مانند گشودن کاسه سر و وصل کردن انواع و اقسام پروب‌ها به مغز را به کار ببرید، شاید روش قابل انجام تزریق تعداد زیادی – میلیون‌ها و شاید بیلیون‌ها – نانو روبوت به مغز باشد. دستگاه بزرگی که در فیلم دیده می‌شود هم می‌تواند وسیله‌ای برای برقراری ارتباط با نانو روبوت‌ها برای دستکاری سلول های مغز باشد.» (+)

البته پر واضح است که این اظهار نظر تخیلی و درباره احتمالاتی در آینده دور است، ولی با پیشرفت روزافزون علم نانوتکنولوژی، دور از ذهن نیست که بشر روزی قادر باشد از این طریق خاطرات جدید را در مغز انسان بکارد.

ضبط کردن خاطرات: ضبط خاطرات و نگهداری آن به عنوان بک آپ از جمله مواردی است که در فیلم مطرح می‌شود.
توانایی ضبط خاطرات و رؤیاها ایده بسیار جذابیست که در داستان‌های علمی – تخیلی دیگری هم مطرح شده (از جمله در داستانی از آیزاک آسیموف) و اگر روزی تحقق پذیرد امکانات بی‌شماری را در اختیار انسان قرار می‌دهد. فقط تصور کنید این امکان را داشته باشید که خواب‌هایتان را ضبط کنید و هر زمان که خواستید دوباره مانند فیلمی آنها را تماشا کنید. در کنار کلکسیون فیلم و موسیقی و کتاب، کلکسیونی از خواب‌هایتان هم داشته باشید، و حتی از آن هم بیشتر، بتوانید رؤیاها و خاطرات دیگران را هم تماشا کنید! علاوه بر آن، قادر باشید تمام خاطرات ناقص و گمشده دوران گذشته را باز بیابید و آنها را دوباره در ذهنتان زندگی کنید!

در سال 2011 دانشمندان با استفاده از دستگاه MRI و با ضبط جریان خونی که از کورتکس بینایی مغز می گذرد، موفق به ضبط ویدئویی از تصاویری شدند که در آن لحظه فرد در حال تصور در ذهنش بود. این تکنیک می تواند حتی برای ضبط و بازیابی تصاویر مغزی‌ای که خود فرد چندان نسبت به حضور آنها آگاه نیست نیز مورد استفاده قرار بگیرد. هر چند تصاویر تهیه شده هنوز بسیار تار و ناواضح هستند، ولی بدون شک این قدم بزرگی در تحقق این رویای دیرین است. (+)

اتوموبیل‌های معلق مغناطیسی: ماشین‌های دیامغناطیسی که با استفاده از آهنرباهای ابر رسانا و در اثر نیروی ناشی از دفع دو میدان الکترومغناطیسی در آسمان و بر فراز ریلی معلق می‌مانند از دیگر ایده‌های جذاب فیلم است.

استفاده از ابر رساناها برای شناورسازی اجسام و از بین بردن نیروی اصطکاک روشی است که هم اکنون در مرحله آزمایشی در حال انجام است. دانشمندان موفق شده اند دیسک ابر رسانایی را بر فراز یک ریل مغناطیسی معلق نگه دارند. علت ایجاد این پدیده، دفع میدان‌های مغناطیسی دیسک و ریل توسط یکدیگر است. انرژی لازم برای معلق ماندن این دیسک صفر است. (+)
البته هنوز هم تا تولید ماشین‌های دیامغناطیسی راه زیادی باقی است، ولی اینطور که به نظر می‌رسد این ایده در آینده امکان‌پذیر خواهد بود.

سیستم حمل و نقل گرانشی سقوط (The Fall): این سیستم حمل و نقل که برای انتقال ساکنان از کولونی به UFB و بالعکس به کار می‌رود، اینطور که از شواهد موجود در فیلم بر می آید قرار است در عرض 17 دقیقه ابتدا به مرکز زمین برود و بعد به سوی بالا و نقطه هدف صعود کند.

به نظر نمی‌رسد که این کار هرگز امکان پذیر باشد. چرا که قطر متوسط زمین تقریبا 12800 کیلومتر است، و برای پیمودن این مقدار مسافت در عرض 17 دقیقه، باید با سرعتی معادل 45000 کیلومتر در ساعت حرکت کرد، یعنی 20 برابر حداکثر سرعت کنکورد. بماند که کندن تونلی که سراسر زمین را بپیماید دهه‌ها و بلکه بیشتر از بشریت زمان خواهد گرفت! آن هم با در نظر گرفتن اینکه هر چه به هسته زمین نزدیک‌تر می شویم چگالی مواد بالاتر می‌رود و در بخش مرکزی به ماده مذاب و بسیار پرفشار پلاستیک مانندی تبدیل می‌شود که کندن تونل را بسیار بسیار دشوارتر می‌کند. (+)

نکته دیگر اینکه در چنین سرعت بالایی پوسته خارجی Fall در حال حرکت حتما ذوب خواهد شد، پس باید در تونل خلأ حرکت کند که در فیلم چنین چیزی وجود ندارد.

ضمن اینکه در فیلم می بینیم که افراد در بیرون این وسیله در حال حرکت هم دوام می‌آورند، در حالی که با توجه به فشار شدید هوا در چنین سرعتی، و همینطور دمای بسیار بالای مرکز زمین، امکان ندارد کسی بتواند در خارج از وسیله دوام بیاورد.

با این حساب به نظر می‌رسد که باید دور این سیستم حمل و نقل اغوا کننده را خط بکشیم، چرا که علم در حال حاضر حتی امکان آن را نیز منتفی می‌داند.