آیا یک ساعت مچی می‌تواند مشکل خشونت علیه زنان را در هند حل کند؟
در اواخر ژانویه دولت هند از اجرای طرحی برای مبارزه با تجاوز جن..سی که به یکی از مشکلات این کشور تبدیل شده است، خبر داد. یک ساعت مچی! البته به یقین نه ساعتی معمولی برای سنجش زمان یا پیروی از طرح‌های جدید مد. در این ابزار یک دکمه «هشدار» پیش‌بینی شده است که با فشردن آن، دستگاه پیامک‌هایی برای خانواده و دوستان قربانی ارسال می‌کند و با استفاده از GPS داخلی خود به نزدیک‌ترین ایستگاه پلیس نیز اطلاع می‌دهد. این دستگاه همچنین دوربینی دارد که با فشرده شدن کلید هشدار شروع به فیلمبرداری می‌کند.
کاپیل سیبال (Kapil Sibal) وزیر اطلاعات هند، یک ماه پس از ماجرای تجاوز وحشیانه به یک دختر دانشجوی رشته پزشکی و به قتل رسیدن او در دهلی، از آغاز این پروژه خبر داد. این پروژه در پاسخ به اعتراضات ملی به ناکارآمدی سیستم‌های گزارش خشونت جن..سی، طراحی و توسعه داده شده است. هدف این پروژه توسعه راه‌کاری بومی عنوان شده است که با استفاده از گسترش و دسترسی‌پذیری سیستم‌های موبایل بتواند به نیازهای امنیتی مردم پاسخ دهد. این ساعت یکی از چندین راه‌کار مبتنی بر فناوری است که برای مبارزه با تجاوز و خشونت جن..سی توسط دولت و فعالان عرصه تکنولوژی در سرتاسر دنیا ارایه شده است. البته همه فعالان اجتماعی به کارآمدی این رویکرد اطمینان ندارند و برخی دیگر در میزان تاثیرگذاری آن در حوادثی مثل واقعه دلخراش دهلی اختلاف نظر دارند.
رسانه‌های اجتماعی و نرم‌افزارهای تلفن‌های همراه به مرحله‌ای از رشد رسیده‌اند که به ابزارهایی بالقوه برای جلب توجه و حتی پیشگیری از خشونت جن..سی یا تجاوز تبدیل شوند. فیس‌بوک و توییتر پیش از این نیز در جاهایی مانند سوریه برای ردگیری خشونت‌های جن..سی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. همچنین در Steubenville در اوهایو نیز به تشویق نهادهای دولتی برای پیگیری این موضوعات کمک کردند.
گیل آباربانل (Gail Abarbanel) بنیان‌گذار بنیاد تجاوز (Ra..pe Foundation) است که یکی از قدیمی‌ترین مراکز پیشگیری از تجاوز و درمان قربانیان آن در ایالات متحده است. او معتقد است این پروژه بیش از اینکه به پیشگیری از این حوادث مربوط باشد نشانه‌ای از گسترش و شیوع بیش‌ازپیش آن است. او امیدوار است که این اقدامات توجه مردان را نیز به این موضوع جلب کند. چرا که در بسیاری از مواقع می‌توان جلوی وقوع چنین حوادثی را گرفت، اما این کار توسط زنی که قربانی می‌شود قابل انجام نیست. به اعتقاد او همه این اقدامات باید بر این مبنا انجام شود که تمرکز موضوع تجاوز جن..سی از روی قربانیان آن برداشته شود.
البته آباربانل منکر توانایی فناوری در برخورد با این موضوع نیست. بنیاد او با همکاری شرکت فناوری محوری به نام Possible قصد دارند اپی با نام Safebook را توسعه داده و تا پایان سال به بازار عرضه کنند. هدف این اپ این است که با تشکیل گروه‌های کاربری و تعامل‌های اجتماعی بار مسئولیت گزارش و پیگیری موارد آزار جنسی را از دوش قربانی به دوش دوستان، حاضران در صحنه یا شاهدان عینی منتقل کند. جامعه هدف این اپ دانشجویان زن کالج است. براساس آمار یک نفر از هر پنج دانشجوی زن کالج، در طول دوره 4 ساله کالج قربانی آزار جن…سی بوده است. با توجه به این که این گروه بیشتر زمان خود را در فضاهای آنلاین سپری می‌کنند، آباربانل و تیمش امیدوارند بتوانند با راه‌اندازی کمپین در رسانه‌های اجتماعی آنها را در فضای آنلاین (محیطی که به آن انس دارند) به تحرک و واکنش وادار کنند.
در حالی که فعالان اجتماعی درصدد تغییر تفکرات مردم هستند، دولت هند به فناوری روی آورده است. ساعتی که پیشتر از آن سخن گفتیم با قیمت 20 تا 50 دلار تا اواسط امسال به بازار عرضه می‌شود که برای بازار مانند هند بسیار تندی است. بسیاری عقیده دارند که هند باید به بازسازی پایه‌های سیستم پیشگیری‌اش بپردازد. بزرگ‌ترین مشکل در این میان بی‌تفاوتی مقامات و حتی خود شهروندان به جرایم جن..سی است. یکی از تکان‌دهنده‌ترین جزییات مرتبط با حادثه دهلی این بود که دو قربانی این ماجرا 20 دقیقه در کنار مسیری پر رفت‌وآمد به حال خود رها شده بودند و کسی به آنها توجه نمی‌کرد. مطالعه‌ای جدید در دهلی از شیوع وحشتناک جرایم جن..سی خبر می‌دهد. 80 درصد شرکت‌کنندگان گفته‌اند که شاهد وقوع حداقل یک آزار جن..سی بوده‌اند و تنها 16 درصد گفته‌اند که در برابر آن واکنش نشان داده‌اند. این نوع جنایات به خصوص در مورد قربانیان جوان و خردسال معمولا گزارش داده نمی‌شوند و شکایات کودکانی که قربانی این آزارها شدهاند اصلا جدی گرفته نمی‌شود.
دکتر رانجانا کوماری (Ranjana Kumari) مدیر «مرکز تحقیقات اجتماعی» در دهلی است که موسسه‌ای غیرانتفاعی برای زنان است. او معتقد است که نباید دایما از برنامه‌هایی که به امنیت زنان مرتبط می‌شوند انتقاد کرد. البته او معتقد است که موانع بزرگ‌تری هستند که باید با آنها دست و پنجه نرم کرد. یک اپ هیچ‌گاه روال رسیدگی به شکایات را در دادگاه‌ها تغییر نمی‌دهد. او می‌گوید: «ما به فناوری شکی نداریم، بلکه شک ما به عزم و اراده قانون‌گذاران و مقامات است. زمانی که ما بتوانیم حساسیت پلیس را نسبت به اهمیت جرایم جن…سی افزایش دهیم، قانون و فناوری واقعا معنی‌دار و موثر خواهند شد.»
دولت ایالات متحده در سال 2011 با برگزاری مسابقه‌ای با نام App Against Abuse اعتماد خود را به پلتفرم‌های موبایل نشان داد. اولین برنده این مسابقات اپی با نام Circle of 6 است که در بهار گذشته عرضه شد و تاکنون 42هزار بار دانلود شده است. این اپ امکان برقراری تماس اضطراری با فشردن یک کلید، مسیرهای امن، استفاده از GPS برای یافتن دوستان و موارد مشابه را فراهم می‌کند. اپ دوم On Watch نام دارد که مشابه نمونه قبلی است اما رویکرد اضطراری‌تری دارد و امکان ارسال پیامک‌های تقاضای کمک و برقراری تماس اضطراری را به سهولت فراهم می‌کند. اما این فناوری‌های مبتنی بر تلفن‌های هوشمند در کشوری مانند هند که بیشتر جمعیت به این ابزارها دسترسی ندارند، کارایی چندانی نخواهد داشت. در عوض نوآوری‌هایی مانند این ساعت (هرچند قیمت آن کمی بالا باشد) به راه‌کارهایی بالقوه برای مبارزه با جرایم جن…سی تبدیل خواهند شد. اما بدون آموزش و بدون وجود چهارچوبی برای جلب توجه افکار عمومی فناوری به تنهایی کاری از پیش نخواهد برد.
دکتر کوماری می‌گوید:
«در حال حاضر می‌دانیم که استفاده از فناوری‌های دیجیتال کارایی خود را در هیچ زمینه‌ای [مرتبط با این مسایل] به اثبات نرسانده است.به همین دلیل نمی‌خواهیم کورکورانه به فناوری تکیه کنیم و آن را قهرمان و منجی خود بدانیم. اما در عین حال نمی‌خواهیم توانایی‌های بالقوه آن را از دست بدهیم.»
این توانایی بالقوه در مسایلی با مقیاس و تاثیرگذاری شدید مانند آن‌چه در هند رخ داد، بسیار عظیم به نظر می‌رسد.
منبع (+)
