نامه‌ای به پدرم: روزی همه ما از پشت فرمان نشستن معاف می‌شویم

دوست خوبم -رضا مقدری- بعد از مدت‌ها ما را به خواندن یک نوشته مهمان کرده است و در آن به مسئله پذیرش فناوری، از زاویه تازه‌ای نگاه کرده است:

رضا مقدری:

چند روز پیش پدرم به یکی از دفاتر پلیس ۱۰+ مراجعه کرد برای تعویض گواهینامه‌اش، طبق روال معمول وقتی که رفته بود برای معاینه پزشکی دکتری که چشمانش را معاینه کرده بود وضعیت آنها را برای رانندگی مناسب ندانسته بود و به وی گفته بود نمی‌تواند رانندگی کند. پدرم در آستانه ۸۰ سالگی‌ست و راستش این اتفاق برایش چندان خوشایند نبود و می‌گفت کم کم باید بپذیرم که دیگر توان انجام برخی از کارها را ندارم.

راستش را بخواهید من فردی هستم که تنها سرگرمی، تفریح و دلخوشی زندگیم تکنولوژیست، تکنولوژی را دوست دارم چون به نظر میرسد هر راه‌حل در آن منجر به یک مشکل جدید می‌شود، که البته بعد برای آن مشکل جدید یک راه حل دیگر پیدا می‌شود و البته مسلماً باز آن راه حل مسائل و چالش‌های جدیدی را پدید می‌آورد .می‌توان خیلی راحت از همین قضیه نتیجه‌گیری کرد که مهندسین نیز مثل وکلا قادر و توانمند هستند تا ابد جامعه را نیازمند شغل خودشان کنند!

برای توضیح آنچه که گفتم مثلاً ‌SMS یا همان پیامک (این اسم را اصلاً دوست ندارم!) را در نظر بگیرید، SMS راه‌حل ایده‌آلی است برای افرادی که بسیار درگیر کار هستند و فرصت پاسخگویی به ایمیل و تلفن را ندارند یا در شرایطی هستند که نمی‌توانند به تلفن و ایمیل جواب بدهند ولی همین راه حل منجر می‌شود به یک دردسر و مشکل جدید، حالا اگر فردی مشغول رانندگی باشد و بخواهد SMS جواب بدهد، دیگر نمی‌تواند به رانندگی و مسیری که مشغول رانندگی در آن است توجه و نگاه کند. خوب باز یک راه‌حل جدید پیدا می‌شود و این بار یکی از غول‌های تکنولوژی یعنی گوگل صحبت از ماشین‌هایی به میان می‌آورد که خودشان و بدون نیاز به دخالت انسانی که در آنها نشسته است قادر به رانندگی کردن هستند.

گوگل در این چالش نسبتاً بزرگ پیشرفت قابل توجه و حیرت‌آوری را کسب کرده است. ماشین‌های این کمپانی که بی‌نیاز از راننده هستند به دفعات در خیابان‌ها و بزرگراه های دره سیلیکونی دیده شده‌اند، آنهم بدون اینکه برای کسی دردسری درست کنند. کالیفرنیا یکی از سه ایالتی است که برای این آزمایش گوگل مجوز صادر کرده است و شرطش نیز برای آن این بوده است که در هریک از این ماشین‌های روبوتیک باید یک انسان حضور داشته باشد و در صورت ضرورت در عملکرد روبات مداخله کند. کمپانی‌های بسیاری در گوشه و کنار با دقت و اشتیاق هرچه بیشتر این تجربه گوگل را دنبال می‌کنند چون به خوبی می‌دانند بازاری پر از نیاز در برابر آن‌ها در حال گشوده شدن است. در حال حاضر هر ماشین معمولی فعال در این پروژه دارای بیش از ۱۰۰ سنسور ریز پردازنده است که وظیفه نظارت بر همه چیز از عملکرد صحیح موتور تا سیستم‌های سرگرمی درون خودرو را بر عهده دارند.

فعالان صنعت خودرو معتقدند در این بین مانع اصلی دیگر مباحث فنی نیستند. یک مانع بحث قانونی قضیه است: چه کسی در صورت رخ دادن سانحه توسط یک ماشین با قابلیت رانندگی بدون دخالت انسان مقصر شناخته می‌شود؟ مانعی دیگر بعد روانی آن است: آیا مردمی که با صفحه آبی مرگ روی کامپیوترهایشان آشنایی دارند و از آن خاطره خوشی ندارند آیا حاضر می‌شوند جان خود را به دست خودروهایی بسپارند که کامپیوتر آن‌ها را هدایت می‌کند؟

در مورد بعد روانی من به شخصه دو تئوری دارم، افراد جوان همواره سریعتر از سایر افراد با تکنولوژی‌های جدید کنار می‌آیند و آن را در آغوش می‌گیرند. اما این بار یک استثناء وجود دارد و مسن‌ترها می‌توانند در پذیرفتن این تکنولوژی پیشگام باشند. با‌ گذشت زمان دیر یا زود من هم مثل پدرم خواهد شد، روزی می‌رسد که مهارت رانندگی‌ام را از دست بدهم و آن روز است که به ماشین‌های روباتیک که خودشان می‌توانند رانندگی کنند خوش‌آمد می‌گویم، حتی اگر امروز به پدرم می‌گفتم چنین تکنولوژی آماده استفاده است و قیمتش معقول، به احتمال زیاد دیگر غم مردود شدن در تمدید گواهینامه را فراموش می‌کرد.

برای سایرین کم کم این به صورت یک اصل اجتناب‌ناپذیر در می‌آید که باید رانندگی را به خودرویشان واگذار کنند و وقتی او مشغول رانندگیست آن‌ها می‌توانند فیس‌بوک را چک کنند، ایمیل بزنند یا با تلفن مکالمه کنند. این اصل زمانی اجنتاب ناپذیر می‌شود که آمارها حکایت از این داشته‌ باشند که خودرهای خود راننده تصادفات و خطای کمتری در قیاس با انسانهای راننده داشته‌اند و کمپانی های بیمه تصمیم بگیرند افرادی که هنوز قصد دارند خودشان رانندگی کنند را شارژ بیشتری کنند و قوانین نیز در مورد این افراد سخت‌گیرهای بیشتری کند و جریمه‌ها برای هر خطای کوچک سر به فلک بگذارد. پس جا دارد بگویم پدرم هیچ جای ناراحتی نیست روزی همه ما از پشت فرمان نشستن معاف می‌شویم!