چگونه مطمئن شویم پیامک‌های حذف شده از روی آیفون بازیابی نمی‌شوند؟

28

گوشی‌های تلفن همراه، خصوصی‌ترین حافظه‌های الکترونیکی ما هستند که آن‌ها را همیشه همراه داریم و شخصی‌ترین اطلاعاتمان را بر روی آن‌ها ذخیره می‌کنیم. پیامک‌های متنی و تصویری از جمله‌ی این اطلاعات هستند که اگر به دست دیگران بیفتند می‌توانند ریزترین اسرار زندگی ما را برملا کنند. برای اینکه این اتفاق نیفتد خیلی از ما پیام‌هایی که نمی‌خواهیم دیگران از محتویاتشان باخبر بشوند را حذف می‌کنیم. ولی باید بدانیم که حذف کردن، به خودی خود، مانع دسترسی بقیه به اطلاعات نمی‌شود. چون ممکن است نسخه‌های متعدد از این اطلاعات در گوشی وجود داشته باشد و یا به وسیله‌ی روش‌های بازیابی اطلاعات بتوان اطلاعات حذف شده را تا حدودی بازگردانی کرد.

permanently-delete-text-messages-your-iphone.w654

نرم‌افزار Spotlight که وظیفه‌ی جستجوی اطلاعات ذخیره شده در گوشی‌ها و رایانه‌های اپل را بر عهده دارد،‌ خود مجرم درجه‌ی اول در فاش کردن اطلاعات حذف شده است. زیرا این نرم‌افزار برای اینکه بتواند سریعاً نتایج جستجو را در اختیار کاربر قرار دهد یک نسخه‌ی کوتاه از اطلاعاتی مثل پیامک‌ها در حافظه‌ی Cache خود ذخیره کرده است. در نتیجه هرچند که پیامکی را پاک کرده باشید،‌ تا وقتی که محتویات آن در Cache این نرم‌افزار وجود دارد، با جستجو کردن نام مخاطب در Spotlight پیامک‌های پاک شده‌ای که از وی دریافت شده یا به او ارسال شده، در میان پیامک‌هایی که پاک نشده‌اند به نمایش در می‌آیند.

مدتی پیش نرم‌افزار Snapchat بسیار خبرساز شده بود. این نرم‌افزار که برای فرستادن پیام تصویری به کار می‌رود، برای سیستم‌عامل‌های مختلف از جمله اندروید و iOS موجود است. با اینکه در ظاهر، کاربر می‌توانست تصاویرش را از حافظه‌ی آن حذف کند ولی با فاش شدن تعداد بسیار زیادی تصویر حذف شده، معلوم شد که واقعاً این کار انجام نمی‌شود و تصاویر در حافظه‌ی برنامه نگه داشته می‌شوند.

با این حال چه انتظاری می‌توان از آیفون داشته باشید که پیامک‌های حذف شده‌تان فردا در دست افراد نااهل و سوءاستفاده گر قرار نگیرد؟ در این مقاله می‌خواهیم روش‌های حذف پیام‌های معمولی و iMessage ها از روی آیفون را بررسی کنیم و ببینیم چگونه می‌توانیم از حذف آن‌ها مطمئن شویم.

permanently-delete-text-messages-your-iphone.w6541


روش اول

 اولین و متعارف‌ترین روش برای حذف پیام‌ها در آیفون، انتخاب یک یا چند پیام (با نگه‌داشتن انگشت بر روی آن) و زدن دکمه‌ی Delete است. اگر می‌خواهید یک گفتگو را به طور کامل حذف کنید می‌توانید دکمه‌ی Clear All را بزنید.

iphone-erase-messages

اما همان طور که گفتیم، مشکل این‌طور حذف کردن، این است که می‌توان به راحتی آن را بازگردانی کرد. کافی است کسی نرم‌افزار Spotlight را باز کند و در آن نام مخاطبی که به او پیام فرستاده شده است یا کلمه‌ای از پیام حذف شده را بزند تا آنچه حذف شده در لیست پیام‌های Spotlight به همراه پیام‌های حذف نشده، نشان داده شود. ما برای مشخص شدن میزان صحت این قضیه یک آزمایش انجام دادیم. ابتدا پیامی را حذف کردیم و سپس در Spotlight آن را جستجو کردیم.

iphone-erase-messages1

همان طور که می‌بینید، هم نام مخاطب و هم محتویات پیام پاک شده (البته به صورت ناقص) در عنوان موضوعات پیداشده نشان داده می‌شوند.

permanently-delete-text-messages-your-iphone.w6544

این چند کلمه با اینکه زیاد نیست ولی می‌تواند آبروی یک فرد را بر باد دهد. به همین خاطر مهم است که از حذف کامل پیام مطمئن شویم.

البته اگر پیام پیدا شده را بخواهیم باز کنیم، با پیغام «پیام موجود نیست» مواجه می‌شویم. پیام ذخیره شده در Cache هم بعد از مدت نه چندان طولانی پاک می‌شود. یعنی احتمال کمی وجود دارد که کسی بتواند پیام شما را بخواند ولی اگر همین احتمال کم هم برایتان مهم است، به ادامه‌ی مقاله توجه کنید.

غیرفعال کردن جستجو با اسپات‌لایت

اگر بخواهید مطمئن شوید که کسی از این طریق نمی‌تواند به پیام‌های شما دسترسی پیدا کند می‌توانید در آدرس Settings -> General -> Spotlight Search گزینه‌ی Messages را غیرفعال کنید تا پیام‌ها در جستجو‌ی Spotlight ظاهر نشوند. اگر از ایمیل‌هایتان هم همین نگرانی را دارید،‌ می‌توانید گزینه‌ی Mail را هم غیرفعال کنید.

permanently-delete-text-messages-your-iphone.w6545

تا حالا پیام‌ها را حذف کرده‌اید و گزینه‌ی جستجوی پیام‌ها را هم غیرفعال کرده‌اید. ولی هنوز هم ممکن است کسی بتواند به روشی فایل‌های Cache را بازخوانی کند و به پیام‌های شما دست پیدا کند.

پاک کردن کش

راهکار امنیتی دیگری که می‌توانید به کار بگیرید، Synchronize کردن مرتب اطلاعات است. هنگامی که آیفون را با حسابی که در iTunes دارید Synchronize می‌کنید، در حقیقت اطلاعات آن دو را باهم هماهنگ می‌کنید تا اگر خواستید از گوشی دیگری استفاد کنید، اطلاعات و تنظیمات شما به راحتی از طریق اینترنت به گوشی دوم انتقال یابد.

permanently-delete-text-messages-your-iphone.w6546

گفته شده است که Synchronize کردن، باعث پاک شدن فایل‌های Cache می‌شود. لذا هر موقع که آیفون را Synchronize کنید می‌توانید تا حدودی مطمئن باشید که کسی به پیام‌های پاک شده از طریق Cache دسترسی نخواهد داشت. البته اگر کسی خیلی حرفه‌ای باشد می‌تواند همان‌گونه که فایل‌های پاک شده در رایانه از طریق برنامه‌های ریکاوری بازگردانده می‌شوند، در آیفون هم پیام‌ها را از طریق ریکاوری بازگردانی کند.

اگر می‌خواهید حرفه‌ای تر عمل کنید می‌توانید از طریق حذف فایل‌های مربوط به پیام‌ها این کار را انجام دهید. این فایل‌ها جزو فایل‌های سیستمی هستند و اپل تدابیر امنیتی خوبی ایجاد کرده است تا کاربران بی‌دلیل اقدام به حذف فایل‌های سیستمی نکنند و ایراد در سیستم‌عامل دستگاه به وجود نیاورند. ولی برنامه‌هایی هستند که می‌توانند از این تدابیر امنیتی عبور کنند و در فایل‌های سیستمی تغییر ایجاد کنند.

iFunBox  یکی از بهترین نرم‌افزارهایی است که این کار را انجام می‌دهد. این نرم‌افزار رایگان، هم برای مک و هم برای ویندوز موجود است. رابط کاربری آن بسیار ساده است و به راحتی می‌توانید فایل‌های مورد نظرتان را به وسیله‌ی آن پیدا کنید. وقتی آیفون را به رایانه متصل می‌کنید، می‌توانید به وسیله‌ی iFunBox در فایل‌های سیستمی تغییر ایجاد کنید.

permanently-delete-text-messages-your-iphone.w6547

پیام‌ها در آدرس Raw File System -> Device -> Var -> Mobile -> Library -> SMS ذخیره شده‌اند. در این آدرس دو پوشه و سه فایل مشاهده خواهید کرد. پوشه‌ها به ترتیب Attachments و Drafts هستند. فایل‌ها هم با نام sms ذخیره شده‌اند، که محتوی تمام پیام‌ها هستند.

می‌توانید هر سه فایل را انتخاب کرده، راست کلیک کنید و Delete را بزنید. بهتر است ابتدا این سه فایل را بر روی رایانه‌ی خود کپی کنید که اگر یوقت احتیاج به پیامی که پاک شده است داشتید بتوانید آن را بازگردانید. با حذف این سه فایل، تمام پیام‌ها از روی حافظه‌ی آیفون حذف خواهند شد. می‌شود یک پیام خاص را نیز از این طریق حذف کرد ولی فرایند پیچیده‌ای دارد و ترجیح بر این است که همه را یکجا پاک کنید.

در این پوشه می‌توانید فایل‌های ضمیمه شده، مثل تصاویر فرستاده شده در میان پیام‌ها را نیز حذف کنید. برای این کار می‌توانید پوشه‌ی Attachments را کاملاً پاک کنید تا هیچ اثری از فایل‌های ضمیمه نماند. در این صورت اگر پیام‌ها را توسط گوشی ببینید، تصاویر ضمیمه به صورت یک علامت سؤال ظاهر می‌شوند و دیگر هیچ عکسی نشان داده نخواهد شد.

اگر بخواهید می‌توانید فایل‌های ضمیمه را به صورت تکی هم پاک کنید ولی برای این کار باید در پوشه‌ی Attachments بگردید و فایل مورد نظر را پیدا کنید. این کار کمی زمان بر است زیرا پوشه‌های درون Attachments ترتیب خاصی ندارند که از ترتیب آن‌ها متوجه شوید، کدام فایل ضمیمه در کدام پوشه است. ولی پیدا کردن یک فایل درون Attachments قطعاً راحت تر از پیدا کردن یک پیام از درون فایل‌های sms است.

permanently-delete-text-messages-your-iphone.w6548

به غیر از iFunBox می‌توانید از نرم‌افزار مدیریت فایل iExplorer هم استفاده کنید. این نرم‌افزار مشهورترین و گران‌ترین نرم‌افزار مدیریت فایل برای آیفون است. احتمالاً بسیاری از کاربران به این خطر این نرم‌افزار را خریداری می‌کنند که از نرم‌افزارهای رایگانی مثل iFunBox بی‌خبر هستند. این نرم‌افزار بسیار زیباتر و با کلاس تر از iFunBox است ولی در کارایی که ما از آن انتظار داریم دقیقاً همانند iFunBox عمل می‌کند.

iphone-erase-messages2

iExplorer قابلیت‌های بسیاری دارد ولی ما تنها با قابلیت تغییر در فایل‌های سیستمی کار داریم تا بتوانیم فایل‌های sms را حذف کنیم. برای اینکه بتوانید از تمام قابلیت‌های این نرم‌افزار استفاده کنید باید آن را خریداری کنید. و اگرنه نه تنها به خاطر محدودیت‌های اعمال شده در نسخه‌ی دمو نخواهید توانست از تمام قابلیت‌های نرم‌افزار استفاده کنید، بلکه مرتب پیام خریداری نرم‌افزار و Register کردن آن روی صفحه ظاهر شده و مزاحم شما می‌شود.

permanently-delete-text-messages-your-iphone.w65411

ارزان‌ترین لایسنس این نرم‌افزار که تنها برای نصب بر روی یک دستگاه است، ۳۴.۹۹ دلار قیمت دارد.

اگر این نرم‌افزار را قبلاً خریداری کرده‌اید، از آن استفاده کنید، ولی اگر نکرده‌اید، پیشنهاد می‌شود از گزینه‌ی رایگان و بی‌دردسر iFunBox استفاده کنید.

اگر آیفون خود را Jailbreak کرده‌اید و می‌خواهید مثل حرفه ای‌های تمام‌عیار پیام‌ها را حذف کنید،‌ نرم‌افزار Cydia  را اجرا کنید. گزینه‌ی OpenSSH Access How-To را بزنید. در اینجا مراحل اتصال به فایل‌های سیستمی آیفون از طریق OpenSSH آموزش داده شده است. مراحل را همان‌گونه که گفته‌شده دنبال کنید. در طول این مراحل OpenSSH را بر روی آیفون نصب می‌شود. در اینجا باید IP آیفونتان را بدانید و دسترسی به Terminal در مک یا نرم‌افزار PuTTY  در ویندوز داشته باشید. یک کلاینت FTP/SSH هم می‌خواهید تا به وسیله‌ی آن در فایل‌های سیستمی تغییر ایجاد کنید. مدل‌های مختلف از این کلاینت‌ها را می‌توانید با یک جستجوی ساده در اینترنت پیدا کنید. اگر گوشی خود را Jailbreak کرده‌اید احتمالاً هم‌اکنون این ابزارها را دارید و تنها کاری که لازم است انجام دهید استفاده از آن‌ها و ورود به فایل‌های سیستمی آیفون است. بعد از این کار فایل‌های sms و اگر می‌خواهید Attachments را پاک کنید.

iphone-erase-messages3

نرم‌افزارهایی هم هستند که تمام محتویات یک بخش از آیفون مثلاً پیام‌ها یا ویدیوها را پاک می‌کنند. این نرم‌افزارهای غالباً قیمت بالا دارند و در نظرسنجی‌ها امتیاز خوبی کسب نکرده‌اند. به همین خاطر ما از هیچ‌کدام از آن‌ها در این مقاله نام نمی‌بریم ولی اگر خواستید یکی از آن‌ها را امتحان بکنید می‌توانید عبارت « iPhone erase apps» را در اینترنت جستجو کنید.

آخرین راه که مطمئن‌ترین راه هم هست،‌ حذف تمام اطلاعات و تنظیمات و بازگرداندن آیفون به حالت کارخانه است. برای انجام این کار به این آدرس بروید: Settings -> General -> Reset -> Erase All Content & Settings با این کار تمام اطلاعات از جمله پیام‌ها، مخاطبین و … حذف می‌شوند. البته بیاد داشته باشید که بعد از این کار می‌بایست فایل‌های پشتیبانی که از پیام‌هایتان گرفته‌اید را نیز پاک کنید تا کسی نتواند به آن‌ها دسترسی پیدا کند.

iphone-erase-content-settings


اگر می‌خواهید گوشی خود را بفروشید،‌ گزینه‌ی آخر بهترین گزینه است چون هیچ ردی از شما بجا نمی‌گذارد. اگر تنها می‌خواهید یک پیام را حذف کنید،‌ من پیشنهاد می‌کنم که خودتان را وارد دردسرهای اضافه نکنید و از روش‌هایی که در ابتدای مقاله توضیح داده شد مثل حذف دستی آن پیام و غیرفعال کردن گزینه‌ی جستجوی پیام‌ها در Spotlight استفاده کنید.

منبع


اگر خواننده جدید سایت «یک پزشک»  هستید!
شما در حال خواندن سایت یک پزشک (یک پزشک دات کام) به نشانی اینترنتی www.1pezeshk.com هستید. سایتی با 18 سال سابقه که برخلاف اسمش سرشار از مطالب متنوع است!
ما را رها نکنید. بسیار ممنون می‌شویم اگر:
- سایت یک پزشک رو در مرورگر خود بوک‌مارک کنید.
-مشترک فید یا RSS یک پزشک شوید.
- شبکه‌های اجتماعی ما را دنبال کنید: صفحه تلگرام - صفحه اینستاگرام ما
- برای سفارش تبلیغات ایمیل alirezamajidi در جی میل یا تلگرام تماس بگیرید.
و دیگر مطالب ما را بخوانید. مثلا:

هوش مصنوعی یکی از تخیل‌های کودکی ما را تصویرسازی کرد: کشتزارهایی از همه چیز: بستنی قیفی –…

شاید سریال کارتونی پینوکیو باعثش شد. شاید هم نه! در آن قسمت دلپذیر و خاطره‌انگیز، روباه مکار و گربه ننه، پینوکیو را فریفتند تا سکه خود را بکارد تا درختی از سکه بروید و بتواند سکه‌های بی‌شمار برداشت کند.سال‌ها از آن زمان گذشته، الان هم…

صخره‌های عجیب فنلاندی موسوم به کوماکیوی – هزاران سال تعادل و مبارزه با جاذبه

کوماکیوی Kummakivi یک کلمه فنلاندی است که در انگلیسی به معنی "سنگ عجیب" است. این کلمه اغلب برای توصیف نوعی تشکیل سنگ که شکلی عجیب یا غیرعادی دارد استفاده می‌شود. این نوع سنگ‌ها در سرتاسر فنلاند یافت می‌شوند و به دلیل ظاهر منحصر به فردشان…

چه می‌شد اگر انیمیشن‌های استودیو جیبلی را کسی با آبرنگ می‌کشید – کاری که لوئیز تریر کرده!

در این نقاشی‌های زیبای لوئیز تریر، طرفداران استودیو جیبلی فورا انیمیشن‌های یه یاد ماندنی را که از آنها الهام گرفته شده، تشخیص خواهند داد.لوئیز تریر، نقاش و مجسمه‌ساز فرانسوی با الهام از شخصیت‌های انیمیشن‌های شناخته شده از استودیو جیبلی،…

نمونه‌های جالبی از اختراعاتی که فراموش شدند، یا تکامل یافتند یا به کلی به صورت دیگری تغییر پیدا…

در طی دهه‌ها و قرن‌های انسان‌های اختراعات گوناگونی کرده‌اند. از برخی از آنها در ابتدای امر تصور می‌شد که استقبال خوبی شود، اما در نهایت فراموش شدند، برخی با تغییرات نه چندان بنیادین همچنان به همان صورت تولید می‌شوند، برخی با تغییرات جدی و…

مجموعه‌ای از تصاویر هراس‌آور، عجیب با به اصطلاح نفرین‌شده!

برای قسمتی از شگفتی یا ترس خودمان از پیرامون یا عکس‌ها نمی‌شود توضیح صریح ارائه کرد. احتمالا منشا این ترس‌ها به تدریج در سیناپس‌های مغزی ما از هزاران سال پیش یه یادگار گذاشته شده.آدم فکر می‌کند اگر قرار باشد برنامه هوش مصنوعی ایجاد شود…

عکس‌های پراکنده جالب که دقایقی شما را سرگرم خواهند کرد

این ساعت آفتابی زمان را به صورت دیجیتالی نشان می‌دهدکریم عبدالجبار و مربی جان وودن : هرگز فراموش نکنید که چه کسی به شما کمک کرده و باعث پیشرفت شما شده.فقط به دقت نگاه کنیدآتش نشانان آمریکایی در حال خاموش کردن آتش در…
آگهی متنی در همه صفحات
دکتر فارمو / شیشه اتومبیل / نرم افزار حسابداری / خرید سیلوسایبین / هوش مصنوعی / قیمت وازلین ساج / مقاله بازار / شیشه اتومبیل / قیمت ایمپلنت دندان با بیمه /سپتیک تانک /بهترین دکتر لیپوماتیک در تهران /بهترین جراح بینی در تهران / آموزش تزریق ژل و بوتاکس / دوره های زیبایی برای مامایی / آموزش مزوتراپی، PRP و PRF /کاشت مو / مجتمع فنی تهران /قیمت روکش دندان /خدمات پرداخت ارزی نوین پرداخت / درمان طب / لیست قیمت تجهیزات پزشکی / دانلود آهنگ / سریال ایرانی کول دانلود / دانلود فیلم دوبله فارسی /داروخانه اینترنتی آرتان /اشتراك دايت /فروشگاه لوازم بهداشتی /داروخانه تینا /لیفت صورت در تهران /فروش‌ دوربین مداربسته هایک ویژن /سرور مجازی ایران /مرکز خدمات پزشکی و پرستاری در منزل درمان نو /توانی نو / ثبت برند /حمل بار دریایی از چین /سایت نوید /پزشک زنان سعادت آباد /کلاه کاسکت / لمینت متحرک دندان /فروشگاه اینترنتی زنبیل /ساعت تبلیغاتی /تجهیزات پزشکی /چاپ لیوان /خرید از آمازون /بهترین سریال های ایرانی /کاشت مو /قیمت ساک پارچه ای /تولید محتوا /دانلود نرم افزار /
28 نظرات
  1. فرشاد می گوید

    من فکر میکنم این یک توافق تعمدی بین شرکت‌ها و سازمان‌های امنیتیه.
    اگه دقت کرده باشین این‌روزها طراحان گجت‌ها بیشتر تمایل به حذف سوکت مموری استیک، و اتکای گجت به حافظه داخلی هستند. که کاربر در زمان لازم نتونه سریعاً اطلاعات حساسش رو از دسترسی غیرمجاز و بازیابی و بازجویی محفوظ نگه داره.
    این پست خیلی مفید و کارامد بود!

  2. حسين می گوید

    جسارتا جیل بریک اینگونه نوشته میشود:
    Jailbreak

    1. احسان صنایعی می گوید

      اشتباه لپی بود 🙂
      خیلی ممنون

  3. صبا می گوید

    میخواستم بدونم در گزینه آخر که گفتید کلیه پیام ها پاک و به حالت کارخانه بر میگردد منظور از (فایل‌های پشتیبانی که از پیام‌هایتان گرفته‌اید را نیز پاک کنید ) که گفته اید چیست؟ این در کجا ذخیره شده؟ با تشکر

  4. ثنا می گوید

    سلام ببخشید میخوام بعضی پیامهارو کامل بدون بازگشت پاک کنم چیکار کنم؟

  5. مرجان می گوید

    با تشکر از اطلاعات مفیدتون.مى خواستم لطف کنید حذف بدون امکان ریکاورى اطلاعات مثل عکس و فیلم برای آیفون4 را هم توضیح بدید این قضیه یه معضل شده براى فروختن گوشى

  6. Milad می گوید

    جالب بود فقط اگه لطف کنید و برای آندروید هم هچین مقاله ای آماده کنید خوشحال میشیم ممنون

  7. خرید کاغذ دیواری می گوید

    امتحانش کردم
    ولی نشد

  8. طراحی داخلی منزل می گوید

    چرا چنین مطالبی برای اندروید نیست؟

  9. جراح دست می گوید

    چرا عمل نکرد برای من ؟

  10. فرنوش رشادی می گوید

    سلام
    ما که پولمون به اپل نمیرسه. تو اندروید چطوری میشه این کارو کرد؟

  11. بتیس می گوید

    tanx.

  12. Pari می گوید

    Mamnoooon az site khoobetoon kheyli komakam kard fogholade bood

  13. vida می گوید

    salam bebakhshid man sms gooshimo pak mikonam vali bad az in ke goshimo khamosh roshan mikonam barmigarde che dalili dare?

  14. tigerbio.com می گوید

    بهترین روش برای محافظت از اطلاعات گوشی ها برداشتن بکاپ بصورت برنامه ریزی شده است ، یعنی همیشه باید یه بکاپ از اطلاعات گوشی داشت

  15. شیرین می گوید

    سلام من وقتی پیام هارو پاک میکنم بعد از چند دقیقه دوباره همه پیام ها برگشتند .
    و ریست فکتوری هم نمیتونم انجام بدم

  16. Pardis می گوید

    سلام میشه بگید چه جورى synchornize کنم؟!! خواهش میکنم

    1. دستگاه حضور و غیاب می گوید

      با تشکر از شما
      خیلی به درد بخور بود

  17. دوربين مداربسته می گوید

    ممنون از سایتتون

  18. khatereh می گوید

    واقعا عای بود خیلی بهم کمک کردید متشکرم

  19. سيما می گوید

    خیلی عالی بود ممنون

  20. تراز می گوید

    مرسی
    مطلب خوب و مفید

  21. مدیران تراز می گوید

    سایت مفیدی هستش
    ممنون از تهیه کنندگان

  22. سیدرضا بازیار می گوید

    تشکر
    عالی بود

  23. پویا می گوید

    خیلی خیلی جالب بود ممنون

  24. س می گوید

    سلام برای مخاطبینی که قبلا حذف کردم ولی موقع اس ام اس باز شماره شونو میاره باید چیکار کنم ؟؟؟؟؟؟؟

  25. سارا رضایی می گوید

    واقعا چکار کنیم پیاهای حذف شده بازیابی نشه با تنظیمات کارخانه بازم امکان بازیاب هست

  26. رويا می گوید

    آیا امکانش هست بعد از ریسیت کلیِ گوشی با استفاده از برنامه های که گفتین اطلاعات گوشی برگرده؟

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

••4 5