چگونه ابوریحان بیرونی یک هزار سال پیش و بسیار زودتر از کریستف کلمب، قاره آمریکا را کشف کرد!

کریستف کلمب، سوداگر و دریانورد اهل جنُوا در ایتالیا بود که بر حسب اتفاق قارهٔ آمریکا را کشف کرد. او که از طرف پادشاهی کاستیل (بخشی از اسپانیا) مأموریت داشت تا راهی از سمت غرب به سوی هندوستان بیابد، در سال ۱۴۹۲ میلادی با سه کشتی از عرض اقیانوس اطلس گذشت اما به جای آسیا به آمریکا رسید.

اما یک هزار سال پیش، ابوریجان بیرونی، دانشمند همه‌چیزدان ایرانی به شیوه‌ای دیگر وجود خشکی‌ها و قاره‌های پهناور را پیشبینی کرده بود.

او که در فلسفه، صاحب آرای متفاوت بود، در زیست‌شناسی، ریشه‌هایی از اندیشه فرگشت را مطرح کرده بود، در فیزیک چگال‌سنج را اختراع کرده بود، در کتاب «الاسطرلاب» خود روشی برای محاسبهٔ شعاع زمین ارائه کرده بود و باور داشت که این زمین است که به دور خورشید برمی‌گردد، مسلما از کشتی‌های چوبی بزرگ با بادبان و مردان پاروزن برای کشف آمریکا استفاده نکرده بود، او قاره آمریکا را با استفاده از دانش و استدلالش کشف کرد.

در همایشی که به تازگی در واشنگتن برگزار شده شد، پروفسور فردریک استار -رئیس بخش مطالعات آسیایی مرکزی دانشگاه جانز هاپکینز- این مسئله را عنوان کرد. مجله معتبر ساینس هم سخنرانی او را بازتاب داده است:

بیرونی به منظور تعیین دقیق جهت قبله، مختصات شهرهای زیادی را ثبت کرده بود و به علاوه به مختصات یک هزار مکان دیگر از روی منابع دیگر دسترسی داشت.

با استفاده از این اطلاعات او روی یک کره به قطر پنج متر، نقشه دنیای کشف‌شده تا آن روز را ایجاد کرد. بعد از اتمام کار او متوجه شد که سه پنجم کل دنیا خالی مانده است.

در این سه پنجم خالی، چه چیز را می‌شد جا داد؟

خیلی‌ها بر این باور بودند که اقیانوس بزرگی این خشکی را احاطه کرده است، اما بیرونی استدلال کرد که همان نیروهایی که در دو پنجم کره زمین خشکی‌ها را از دل زمین بیرون آورده‌اند، در سه پنج دیگر هم باید فعال باشند، او حدس زد که در آن پهنه عظیم خالی، یک یا دو خشکی بزرگ باید وجود داشته باشد.

البته بعضی از دانشمندان با پررنگ شدن این امر موافق نیستند و می‌گویند که همان گونه که نباید کوپرنیک را صرفا با داشتن فرضیه گردش زمین به دور خورشید، کاشف حرکت زمین به دور خورشید دانست، فرضیه بیرونی هم نمی‌تواند او را به عنوان کاشف آمریکا مطرح کند.

اما رابرات فان گنت که یک متخصص در زمینه تاریخ ستاره‌شناسی در دانشگاه اوترخت است، می‌گوید که در صورتی که عبارات گفته‌شده از کتاب‌های بیرونی به درستی تفسیر شده باشند، هیچ دلیلی وجود ندارد که بیرونی را از فهرست کاشفان زودهنگام آمریکا، حذف کنیم.

منبع و + (PDF مقاله)