باراک اوباما دستور ساخت سریع‌ترین ابرکامپیوتر دنیا را صادر کرد

رئیس‌جمهور امریکا طی یک فرمان اجرایی از چندین مرکز تحقیقاتی و وزارت‌خانه این کشور خواست تا طرح پژوهشی ساخت سریع‌ترین ابرکامپیوتر جهان موسوم به NSCI یا National Strategic Computing Initiative با سرعت محاسباتی یک اگزافلاپ را شروع کنند. در حال حاضر، بزرگ‌ترین ابرکامپیوترهای دنیا سرعت‌هایی بین 50 تا 100 پتافلاپ دارند و سرعت محاسباتی یک اگزافلاپ حدود 30 برابر سریع‌تر از ابرکامپیوترهای کنونی است.

توسعه ابرکامپیوترها جزء مهمی از تحقیقات و پژوهش‌های دفاعی، انرژی و دانشگاهی مراکز مهم امریکا هستند و هر ساله طرح‌های زیادی برای ساخت یا افزایش توان محاسباتی این ماشین‌های عظیم‌الجثه به تصویب می‌رسد. از این ابرکامپیوترها در حوزه‌هایی مانند هواشناسی، هوافضا، انرژی، مدل‌سازی هواپیما و مباحث دفاعی استفاده می‌شود. یکی از مهم‌ترین استفاده‌های ابرکامپیوترها تخمین وضعیت آب و هوا، سونامی و طوفان‌های با سرعت بالا است که ممکن است تاثیرات مخربی روی شهرها داشته باشند. محققان بخش پزشکی کاخ سفید تصور می‌کنند با داشتن یک ابرکامپیوتر با سرعت یک اگزافلاپی می‌توانند داروهایی بسیار نادر و شخصی بسازند. همچنین، کمیسیون Human Brain Project اروپا بر این باور است با این ابرکامپیوتر می‌توان اسرار مغز انسان را کشف کرد و به پروژه ساخت مغز مصنوعی شبیه مغز انسان امیدوارتر بود.

طبق دستور اوباما، برای اولین بار محققان و دانشمندان چندین سازمان و مرکز دولتی از جمله وزارت انرژی، وزارت دفاع و بنیاد ملی علوم یک گروه تحقیقاتی مشترکی تشکیل خواهند داد تا روی سریع‌ترین ابرکامپیوتر دنیا کار کنند. قبلاً هریک از این سازمان‌ها به طور جداگانه ابرکامپیوترهایی را می‌ساختند یا توسعه می‌دادند. مثلاً سازمان انرژی امریکا چندین ابرکامپیوتر بسیار سریع دنیا را در اختیار دارد و در طول چند دهه گذشته بزرگ‌ترین سازمان توسعه‌دهنده چنین سیستم‌هایی با کمک دانشگاه‌ها بوده است.

اطلاعات خیلی کمی درباره این پروژه به بیرون درز کرده است و هنوز مشخص نیست کار این ابرکامپیوتر دقیقاً چیست و مبتنی بر چه نوع فناوری‌های محاسباتی، ذخیره‌سازی، شبکه‌سازی و انرژی خواهد بود. فعلاً وزارت انرژی مشغول شناسایی چالش‌های عمده‌ای است که امکان ساخت کامپیوترهای با سرعت‌های اگزافلاپی را نمی‌دهند. دولت امریکا می‌گوید هدف اولویت‌دار تعریف این طرح پژوهشی، همکاری چندین مرکز بزرگ در امریکا برای ساخت چنین ابرکامپیوترهایی است. ولی به سختی می‌توان باور کرد در پشت پرده چنین طرحی، رقابت و مقابله با ابرکامپیوترهای ساخت چین نباشد. در چند سال اخیر، چین دارنده بزرگ‌ترین و سریع‌ترین ابرکامپیوترهای دنیا بوده است. امسال نیز در فهرست موسسه Top500 که ابرکامپیوترهای جهان را هر شش ماه یک بار رتبه‌بندی می‌کند، ابرکامپیوتر Tianhe-2 با سرعت 33.86 پتافلاپ در صدر قرار گرفته است. این رتبه‌بندی همین یک ماه پیش منتشر شد. البته، ایالات متحده تعداد ابرکامپیوترهای پرقدرت بیشتری در فهرست Top500 دارد ولی مشخصاً در رتبه‌های بالاتر سقوط داشته و جایگاهش را به کشور چین داده است. این موضوع می‌تواند یک علت انگیزشی بزرگ برای کاخ سفید باشد تا از سازمان‌های مختلف بخواهد به جای اینکه هریک برای خودشان ابرکامپیوتر بسازند، با همکاری یکدیگر اقدام به ساخت بزرگ‌ترین ابرکامپیوتر دنیا کنند.

یک اگزافلاپ در حدود هزار پتافلاپ است. یعنی هدف ترسیم شده برای ابرکامپیوتر NSCI بسیار دور و غیرممکن به نظر می‌رسد و البته دستیابی به آن یک جهش و انقلاب بزرگ در این حوزه است. تنها راه ساختن چنین ابرکامپیوتری بهره‌گیری از سخت‌افزارهای مدرن‌تر و سریع‌تر است و همچنین استفاده از برنامه‌های کاربردی است که بتواند چنین سرعتی را جوابگو باشد. اینجا است که شاید در آینده شاهد همکاری شرکت‌های بزرگی از صنعت شبکه و مراکزداده مانند اینتل، آی‌بی‌ام، سیسکو، دل، اچ‌پی و غیره برای ساخت سخت‌افزارهایی مشترک و ایجاد معماری‌های مرکزداده در مقیاس‌های بسیار بزرگ باشیم و پشت‌بندش شرکت‌هایی مانند اوراکل، گوگل و مایکروسافت در حوزه نرم‌افزار و سرویس وارد این کارزار شوند. به هر حال، این دستور اوباما می‌تواند جنبش و انگیزه‌های زیادی برای سازندگان ابرکامپیوترها ایجاد کند و سال‌های آینده داغی را منتظر باشیم. این ابرکامپیوتر اگزافلاپی باید تا سال 2025 راه‌اندازی شود.

منبع