فصل سوم کتاب «پول یا زندگی شما»: پول‌های ما کجا می‌روند؟

تا به حال در یک پزشک، دو فصل از کتاب «پول یا زندگی شما» منتشر شده بود و حالا می‌توانیم با هم فصل سوم این کتاب را بخوانیم.

این کتاب به لطف آقای محمد جواد محبی، نویسنده وبلاگ «یک ریال» ترجمه و تلخیص شده و قالب چند پست، در اختیار خوانندگان خوب «یک پزشک» قرار می‌گیرد.

اضافه‌وزن همیشه یکی از دغدغه‌های بزرگ بشر است. کافی است به تبلیغات تلویزیونی و اینترنتی نگاه کنید و یا قفسه بزرگ کتاب‌های مرتبط با لاغری را بنگرید تا متوجه ابعاد بزرگ این دغدغه شوید؛ اما سؤال اینجاست که اگر شما اضافه‌وزن دارید، آیا توانسته‌اید با استفاده از رژیم‌های غذایی به وزن مطلوب خود برسید و آن را حفظ کنید؟

همه می‌دانند که دلیل چاقی چربی موجود در سس مایونز نیست، بلکه میل و اشتیاق خوردن در ذهن ماست.

این میل می‌تواند به دلایل مختلفی مانند ناراحتی، شادی، ناامیدی و عوامل دیگر به وجود آید؛ اما پس از مدتی به این دلیل که یکی از شلوارهایمان برای ما کوچک‌شده، تصمیم ناگهانی گرفته و رژیم سفت و سختی را شروع می‌کنیم. به همه‌چیز نه می‌گوییم، نه به روغن، نه به برنج، نه به شام…؛ و پس از مدتی همه شما نتیجه را می‌دانید.

این موضوع بسیار شبیه رفتار ما با پول است یا به عبارت بهتر رفتار ناخودآگاه با پول. پس از مدتی حساب پس‌انداز خالی خود را نگاه می‌کنیم یا از پس هزینه‌های یک مورد اضطراری برنمی‌آییم، از خود می‌پرسیم: پول‌های من کجا رفته‌اند؟

بودجه‌بندی را شروع می‌کنیم بدون آنکه اطلاع داشته باشیم هرماه چقدر صرف خواروبار شده یا چه مقدار پوشاک خریده‌ایم. برای هر قسمت از زندگی بودجه‌ای اختصاص داده و شروع می‌کنیم اما شما هم می‌دانید که این سیستم جواب نمی‌دهد.

• آیا شام دیشب مربوط به غذا بود یا تفریح؟
• بودجه میوه و سبزیجات تمام‌شده، از کدام قسمت کمک بگیرم؟
• باید کفش بخرم اما برای آن بودجه‌ای در نظر نگرفته‌ام.

بودجه‌ها مانند رژیم‌های غذایی کار نمی‌کنند چون هر دو به ریشه‌ها نمی‌پردازند.

چاقی و وضعیت نامناسب مالی هر دو در اثر سوءمصرف مواد به وجود میاید. با سوءمصرف مواد عده‌ای به زندان می‌روند، عده‌ای ورشکسته می‌شوند، عده‌ای به متخصصین تغذیه رجوع می‌کنند و عده‌ای هم به دهک‌های پایین‌تر سقوط می‌کنند.

اما اعتیاد مالی از حرص برمی‌خیزد. حرص به همراه برادرش ترس، عامل گردانندهٔ بورس‌ها، کازینوها و بسیاری دیگر از اسراف‌هایی است که انجام می‌شود و همچنین، حرص ما را به آن‌سوی منحنی کامیابی پرتاب کرده و باعث جمع‌آوری خرت‌وپرت‌های زیاد و به‌دردنخور برای ما می‌شود. حرص جزئی از طبیعت انسان است که ممکن است حتی متوجه نقش مهم آن به‌عنوان یک مادهٔ مخدر و اعتیادآور هم نشویم.

از سوی دیگر ولخرجی دقیقاً مانند پرخوری است. بدون حساب‌وکتاب خرج می‌کنیم و بدهکاری می‌سازیم و روزی می‌رسد که نمی‌توان از پس مخارج برآمد. کتاب‌های مدیریت مالی را می‌خریم، روش‌های بودجه‌بندی را جستجو می‌کنیم، ناگهان تمام هزینه‌ها را کم کرده و به همه‌چیز نه می‌گوییم. مبلغی پول را برای بودجه ماهیانه در نظر گرفته بدون آنکه از سوابق مخارج ماهیانه اطلاعی داشته باشیم. شاید نتیجه بدتر از رژیم غذایی باشد و به ماه دوم هم نخواهیم رسید.

باب شوارتس در کتاب رژیم‌ها کار نمی‌کنند چهار قانون برای لاغری دارد:

• زمانی که گرسنه‌اید بخورید
• دقیقاً همان مقداری که بدن شما نیاز دارد را بخورید
• هر لقمه را با آگاهی بخورید
• زمانی که بدنتان به مقدار کافی دریافت کرد ادامه ندهید

بسیار ساده است. آگاهی ازآنچه می‌خورید. به میزانی بخورید که بدن شما نیاز دارد نه اینکه وقت شام است یا خسته‌اید یا عصبانی یا میز غذا پر است یا مهمانی هستید یا اینکه ناراحتید. صرفاً می‌خورید چون بدن شما نیاز دارد

پس از یک ماه نوشتن تمام ریال‌هایی که به زندگی شما وارد و یا خارج‌شده است شما آماده هستید که گام در مرحله بعد بگذارید

در این مرحله باید بر اساس مخارج شخصی خودتان دسته‌بندی‌هایی درست کنید.

مراحل یک و دو مانند نوشتن کالری‌ها هستند و مرحله 3 مانند رفتن روی باسکول است.

گام‌ها به نظر ساده به نظر می‌رسند ولی این آگاهی و دستیابی به آن و درک حالت “گرسنگی” و “سیری” بسیار مهم است. برای این کار شما باید:

• اول به فرستنده‌های درونی خود اعتماد کنید و نه به عوامل بیرونی و عادت‌ها
• دوم اینکه شما باید الگوی خوردن خود را درازمدت تغییر دهید نه آنکه در کوتاه‌مدت در آنچه می‌خورید تغییر دهید.

برنامهٔ این کتاب در مورد پول شما هم به همین شیوه است. در مورد بودجه‌نویسی نیست، بلکه در مورد آن است که “کافی” را تشخیص دهید، در مورد تفاوت نیازها و خواسته‌هاست، در مورد خریدهایی است که به شما حس خوبی می‌دهد، البته موفقیت این برنامه به صداقت شما و همراهی‌تان با این برنامه برمی‌گردد.

پس از نوشتن یک ماه خرج ماهیانه، اکنون اطلاعات کافی برای جدول‌بندی آن دارید

در این زمان شما می‌توانید برخلاف دسته‌بندی‌های از پیش تعیین‌شدهٔ بودجه‌بندی، دسته‌بندی‌هایی بر اساس خرج‌های واقعی ماهیانهٔ خود و آنچه در حقیقت رخ‌داده است تهیه کنید. این کار تصویر نسبتاً دقیقی را ازآنچه گذشته است پیش روی شما تصویر می‌کند.

البته دسته‌بندی‌های مختلفی وجود دارد که شاید غذا، پوشاک، حمل‌ونقل و سرپناه برای همه مشترک باشد اما هرکسی پس از نوشتن مخارج ماهیانه می‌تواند تشخیص دهد که هر هزینه‌ای مربوط به کدام دسته‌بندی می‌شود. اگر از نرم‌افزارها و اپلیکیشنهای ردیابی مخارج استفاده می‌کنید، دسته‌بندی‌های واقعی خودتان را ایجاد کنید.

مثلاً می‌توان هرکدام از دسته‌ها را به زیرمجموعه‌های بسیار تقسیم کرد اما شما بر اساس شرایط زندگی و مخارج خودتان زیرگروه‌ها را ساخته و آن را زیاد پیچیده نکنید. مهم‌تر از نوع دسته‌بندی، میزان دقیق مبالغ خرج شده است.

در ادامه به گروه‌های اصلی و نکاتی برای ساخت جدول مخارج ماهیانه اشاره‌شده است.

غذا

غذا می‌تواند به دسته‌های مختلفی تقسیم شود اما همان‌طور که گفته شد لازم نیست آن را پیچیده کرد. مثلاً می‌تواند مخارج به پنج دسته خانه، مهمانی، بیرون، کار و هله‌هوله تقسیم شود. شما هرماه هزینه‌ای را صرف خرید خواروبار و میوه و سبزیجات و موارد پروتئینی می‌کنید. با توجه به در پیش بودن مهمانی می‌توانید حدس بزنید که چه مقدار از آن صرف مهمانی شده است. چند بار ممکن است شام را در رستوران صرف کنید، یا پولی بابت غذا در محل کار بپردازید و اینکه هله‌هوله بخرید. این قسمت هله‌هوله را فراموش نکنید.

پوشاک

پوشاک را می‌توان در دو زیرگروه اصلی تقسیم کرد: پوشاک عادی و مربوط به کار. اگر مجبور هستید که برای حضور در محل کار خود پوشاک خاصی را تهیه کنید، آن را یادداشت کنید. این پوشاک خاص لزوماً یونیفرم نیست، خرید کت‌وشلوار برای حضور در محل کار هم می‌تواند شامل این مرحله شود.

سرپناه

هزینه‌های مرتبط با سرپناه، قسمت عمده مخارج ماهیانه ما را در برمی‌گیرد. قسط وام مسکن، اجاره ماهیانه و هزینه‌های مرتبط با تعمیر و نگهداری مسکن و شارژ ماهیانه کاشانه

صورتحساب‌ها

قبوض آب و برق و اینترنت و گاز و تلفن

حمل‌ونقل

تمامی کرایه‌های پرداختی، هزینه‌های تعمیر و نگهداری اتومبیل، بنزین، روغن

لوازم‌آرایشی، بهداشتی

تمام مواد شوینده و آرایشی و بهداشتی مورداستفاده در حمام و آشپزخانه

بهداشت و درمان

هزینه‌های مرتبط با سلامتی و پزشکی

مسافرت و تفریح

هزینه‌های مسافرت، بلیت هواپیما، هتل، شهربازی، سینما، تئاتر

هدایا و خیریه

هرگونه مخارجی برای هدایای تولد و ازدواج و یا کمک به خیریه‌ها

به من نگاه کن

پیش‌ازاین در فصل یکم در مورد نقاط “به من نگاه کن” در فروشگاه‌ها نوشته‌ام. شما باید مخارجی را که صرف این موارد می‌کنید را هم به‌صورت جداگانه در جدل ماهیانه بیاورید.

سایر هزینه‌ها را هم بنویسید.

همچنین تمام درامدهای خود را هم لیست کنید:

حقوق

برای قشر حقوق‌بگیر این مهم‌ترین بخش درآمدی است.

سود سرمایه‌گذاری

اگر پولی را در بانک دارید که به آن سود تعلق می‌گیرد، آن را لیست کنید

سود سهام

سود سهامی که به‌صورت نقدی وارد حساب شما می‌شود. افزایش قیمت سهام و یا استفاده از سود سالیانه برای افزایش سرمایه را بایستی در گام اول و میزان ارزش دارایی‌ها حساب کرد. در این قسمت پول نقدی که بابت سهامداری به شما پرداخت می‌شود حساب کنید

اجاره

اجاره ملک تجاری یا مسکونی

در پایان مخارج را باید در جدولی شبیه این دسته‌بندی کنید. این‌یک جدول ماهیانه نمونه است که شما می‌توانید آن را به‌راحتی در اکسل درست کرده و یا در یک دفترچه یا سررسید ترسیم کنید. توجه کنید که بایستی تمامی مخارج به انرژی زندگی معادل آن تبدیل‌شده و در جدول نوشته شود.