اطلاعات کامل در مورد اثرات مفید، دوز، نحوه مصرف و عوارض جانبی آسپیرین (آسپرین یا «آ اس آ» یا ASA)

آ.س.آ ASA (Acetylsalicylic Acid)

Empirim/Adprin-B/A spirin/Asaphen/Novasen/Disprin/Aspirin

طبقه‌بندی فارماکولوژیک: سالیسیلات

طبقه‌بندی درمانی: ضدالتهاب، ضدتب، ضد درد غیرمخدر، مهارکننده تجمع پلاکتی

طبقه‌بندی مصرف در حاملگی: C (در سه ماهه سوم حاملگی D)

اشکال دارویی آسپیرین

Enteric coated Tab: 80,325mg

Tab-Chewable Tab: 100mg

Eff Tab: 325mg

Scored Tab: 325mg

Micro coated Tab: 500mg

Supp: 325mg

فارماکوکینتیک، دینامیک و مکانیسم اثر

در کبد متابولیزه می‌شود و از ادرار دفع می‌شود.

در ادرار قلیایی، دفع ادراری بیشتر است.

مهارکننده سیکلواکسیژناز می‌باشد و مانع ساخت PG ها و ترومبوکسان‌ها می‌شود.

اندیکاسیون‌ها، راه مصرف و دوزاژ آسپیرین

درد خفیف / دیس منوره

بالغین: 0/3-0/9g خوراکی و تکرار هر 6-4 ساعت، تا 4 گرم روزانه (حداکثر)

اطفال: 30-65mg/kg روزانه منقسم هر 6-4 ساعت (حداکثر 3/6g/d)

استئوآرتریت

بالغین 4-8g خوراکی روزانه به طور منقسم.

MI حاد

بالغین: 160-325mg قرص جویدنی در اورژانس و بعد 160-325mg روزانه خوراکی.

بیماری کرونری بدون علامت/ آنژین پایدار مزمن/ آنژین ناپایدار

بالغین: 100mg روزانه یا 325mg، یک روز در میان خوراکی.

سندرم کاوازاکی

با 80-100 mg/kg خوراکی روزانه، منقسم در 4 دوز شروع شود. 8-6 هفته پس از آغاز بیماری، می‌توان دارو را قطع نمود.

ملاحظات دندانپزشکی

آسپرین در دردهای شدید پریودنتال و دردهای تیز چندان مؤثر نیست.

اگر بیمار حتی یک قرص آسپرین یا فرآورده حاوی آسپرین قبل از کشیدن یا عمل جراحی دندانپزشکی مصرف کرده باشد احتمال خطر خونریزی بعد از عمل وجود دارد. برای چنین بیمارانی قبل از ترخیص کسب اطمینان از پر شدن حفره دندان با لخته مهم می‌باشد. اگر چنین اتفاقی رخ نداد حفره دندان باید با surgical (موادی با قوام اسفنجی)، پر و بخیه شود و تا انعقاد خون، بیمار ترخیص نشود.

وقتی آسپرین بعد از عمل مصرف می‌شود خطر خونریزی کمتر است.

مهم‌ترین کاربردهای این دارو در دندانپزشکی عبارتند از:

1-تسکین درد خفیف مفاصل در اثر زیاد بازماندن دهان (مفصل T.M.J)

بالغین: 2/5-6/2 گرم در روز خوراکی منقسم هر 4 تا 6 ساعت.

کودکان: 90-130 mg/kg روزانه خوراکی منقسم هر 4 تا 6 ساعت.

نکته: علاوه بر دارو باید رژیم غذایی نرم و کمپرس گرم و مرطوب توصیه شود.

2-تسکین دردهای ضعیف تا متوسط التهابی دندان

بالغین: 325-650mg گرم هر چهار ساعت

کودکان: 65-100 mg/kg روزانه منقسم هر 4 تا 6 ساعت

در صورت بارداری مخصوصاً در ماه‌های آخر نباید از این دارو جهت تسکین درد دندان استفاده کرد و به جای آن می‌توان از مفنامیک اسید استفاده کرد.

3-جلوگیری از فعالیت استئوکلاست‌ها در بیماران پریو.

4-کنترل درد و اسپاسم عضلانی از جمله عضلات ماستر

5-کنترل دردهای ناشی از R.C.T

بالغین و اطفال بالای 12 سال: 1 تا 2 قرص 325mg هر 4 ساعت.

6-کاهش التهاب و درد در بیماری هرپتیک ژنژیواستئوماتیت حاد

بالغین: 300mg هر 8 ساعت

اطفال 10-3 سال: 150mg هر 8 ساعت

نکته: در اینحالت باید بیماری را به مصرف مایعات جهت تعادل الکترولیت‌ها سفارش کرد.

نکته: اشکال جویدنی این دارو نباید به مدت 7 روز بعد از جراحی دهان، استفاده شوند چون احتمال ضایعه به بافت نرم وجود دارد.

نکته: از تجویز این دارو و داروهای حاوی آسپرین buffered برای بیماران تحت رژیم سدیم خودداری کنید.

کنترااندیکاسیون‌ها و موارد احتیاط آسپرین

حساسیت مفرط/ حاملگی/ سابقه آسم/ آنژیوادم و کهیر

احتیاط: بیماری‌های آلرژیک/ بیماری‌های خونریزی‌دهنده/ افراد مسن/ اختلال عملکرد کبد و کلیه

تداخلات آسپرین

مصرف همزمان ACDI/ دیورتیک‌ها/ سیکلوسپورین خطر سمیت کلیوی را بالا می‌برد.

این دارو، اثر داروهای ضدانعقاد خوراکی را افزایش می‌دهد.

ASA باعث بالا رفتن سطح سرمی لیتیم / MTX/ گلیکوزیدهای قلبی می‌شود.

مصرف همزمان کورتون و الکل، احتمال خونریزی و زخم GI را بالا می‌برد.

با مصرف همزمان ACEI و دیورتیک‌های نگهدارنده پتاسیم، خطر هیپر کالمی بالا می‌رود.

تداخلات آزمایشگاهی آسپرین

تست گلوکز ادرار را منفی کاذب می‌کند. باعث طولانی شدن BT,PT می‌شود همچنین در تست‌های عملکرد کبد، اختلال ایجاد می‌کند و ممکن است کلسترول، پتاسیم، T₄,T₃ را کاهش دهد.

عوارض جانبی و ناخواسته

GI: تهوع/ استفراغ/ سوء هاضمه / ناراحتی GI/ زخم معده/ خونریزی GI

GU: هیپرکالمی / سندرم نفروتیک/ نارسایی کلیه

CNS: سرگیجه/ سردرد/ بی‌خوابی

Other: افزایش حساسیت/ پان سیتوپنی/ راش/ برونکواسپاسم / تب

مصرف در شیردهی

توصیه نمی‌شود.

اقدامات پرستاری آسپرین

1-بیمار را از نظر مشخصات، محل و شدت درد 1 ساعت قبل و 1 ساعت بعد از تجویز مورد بررسی قرار دهید.

2-تب بیمار را نیز 1 ساعت قبل و 1 ساعت بعد از تجویز اندازه بگیرید.

3-در صورتی که بیمار تحت درمان طولانی مدت با این دارو قرار دارد تست‌های کبدی را (ALT,AST و بیلی روبین، کراتینین) انجام دهید.

4-تست‌های کلیوی را انجام دهید که عبارتند از: BUN، کراتینین ادرار، میزان I&O، در درمان طولانی مدت هرگونه کاهش میزان برون ده ادراری می‌تواند دال بر نارسایی کلیه باشد.

5-تست‌های خونی در درمان دراز مدت اندازه‌گیری شوند که عبارتند از: PT,CBC,HCT,Hgb

6-تظاهرات مسمومیت کبدی عبارتند از: ادرار تیره، مدفوع بی‌رنگ، پوست وصلبیه زرد، خارش، درد شکم، تب و اسهال.

7-واکنش‌های آلرژیک عبارتند از: راش و کهیر، در صورت بروز این موارد دارو باید قطع گردد. در بیمارانی که مبتلا به آسم، پولیپ بینی و آلرژی می‌باشند احتمال بروز حساسیت‌های شدید وجود دارد.

8-مسمومیت گوشی با این تظاهرات خود را نشان می‌دهند: وزوز گوش، صدای زنگ و غرش تست‌های ایدومتریک قبل و بعد از یک درمان طولانی مدت لازمند.

9-سطح سالیسیلات را اندازه بگیرید. نرمال آن عبارت است از: 150-300mcg/ml

10-تغییرات بینایی را مدنظر قرار دهید که شامل موارد زیر می‌باشد: مشاهده هاله نور و تاری دید. این تغییرات به دلیل آسیب‌های قرنیه و شبکیه به وجود می‌آیند.

11-آدم در پاها، مچ پا و ساق پا را در نظر بگیرید.

12-تاریخچه‌ای از داروهای مصرفی را بگیرید ممکن است تداخل با آسپیرین مطرح شود.

تجویز آسپرین

خوراکی:

1-قرص‌های جویدنی حتماً باید جویده شوند. می‌توان دارو را (به جز انواع روده‌ای) خرد نمود یا کامل فرو داد.

2-استفاده از دارو با شیر یا غذا نشانه‌های گوارشی را تقلیل می‌دهد.

ارزیابی تأثیر مصرف دارو

پاسخ درمانی عبارت است از: کاهش میزان درد، التهاب و تب.

آموزش به بیمار و خانواده در مورد داروی آسپرین

1-هرگونه نشانه‌ای که دال بر مسمومیت کبدی، کلیوی و گوش بوده، تغییرات بینایی، واکنش‌های آلرژیک و خونریزی باید گزارش گردند. این عوارض ممکن است در طولانی مدت پدید آیند.

2-با قرص 1 لیوان آب مصرف کنید و وضعیت بیمار به صورت نشسته کامل باشد تا عبور دارو به معده تسهیل گردد.

3-اگر آلرژی نسبت به تارت رازین وجود دارد از مصرف ASA اجتناب گردد.

4-دوزاژ دارو را بیشتر نکنید زیرا می‌تواند سبب بروز مسمومیت گردد.

5-برچسب هر یک از داروهای OTC را بخوانید بسیاری از آنها می‌توانند شامل آسپیرین یا سالیسیلات باشند.

6-در آرتریت پیدایش پاسخ درمانی 2 هفته به طول می‌انجامد

7-هر یک از موارد وزوز گوش، گیجی، اسهال، تعریق و هیپرونتیلاسیون گزارش گردد.

8-به آسم و پولیپ بیمار توجه گردد زیرا می‌تواند سبب بروز واکنش‌های آلرزیک نسبت به ASA گردد.

9-از مصرف همزمان با الکل اجتناب گردد زیرا می‌تواند منجر به خونریزی گوارشی گردد.

10-اگر بویی شبیه به سرکه از قرص به مشام رسید به دور انداخته شود.

11-مصرف این دارو در کودکان و نوجوانانی که دچار آنفلوانزا بوده و یا مبتلا به آبله مرغان شده‌اند ممنوع است زیرا ممکن است سندرم ری ایجاد گردد.

12-دوره درمان با این دارو در بزرگسالان از 15 روز و در اطفال از 5 روز نباید بیشتر شود مگر آنکه طبق دستور پزشک باشد.

13-فرم انتریک دارو (قرص 80mg) به هیچ وجه خرد یا نصف نشود و با 1 ساعت فاصله از غذا و با 1 لیوان آب میل شود.

درمان مصرف بیش از حد داروی آسپرین

لاواژ، شارکول فعال، کنترل وضعیت الکترولیت‌ها و V/S.