علایم مهم بیماری‌های ریه و دستگاه تنفس: خس خس، سرفه، خلط خونی، درد قفسه سینه
خس خس (ویز)، گرچه با آسم همراه است اما علل بسیار دیگری هم دارد. فقدان خس خس در هیج شرایطی آسم را رد نمی‌کند و وجود آن نیز الزاماً به معنای تأیید تشخیص آسم نیست. سایر بیماری‌هایی که موجب خس خس می‌شوند شامل نارسایی احتقانی قلب؛ انسداد مجرای داخلی برونش توسط تومور یا جسم خارجی یا ترشحات مخاطی؛ اختلال‌های طناب صوتی و برونشیت حاد می‌باشند.
سرفه علامتی است که هم بیمار و هم پزشک را درمانده می‌سازد. سه علت شایع سرفهٔ مزمن عبارت‌اند از ترشح پشت بینی، آسم و بیماری پس زنش معده به مری. سرفه ممکن است خفیف و گهگاه باشد یا ممکن است به حدّی شدید باشد که موجب استفراغ یا غش کردن (سنکوپ) بیمار شود. سرفه ممکن است خشک و یا همراه خلط یا خون (هموپتیزی) باشد. این علامت ممکن است ماه‌ها پس از شروع مصرف یک دارو (مثل مهار کننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین) شروع شود، که در این حالت سرفه، خشک و بدون خلط است. عـفونت بوردتلا پرتوسیس (سیاه سرفه) و عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفسی تحتانی، سرفه‌هایی ایجادمی‌کنند که گاه 3 ماه یا بیشتر به طول می‌انجامند. بیماران مبتلا به اسم، اغلب دچار سرفه هستند و گاه سرفه تنها علامت آنها است؛ این حالت را گاهی آسم نوع سرفه‌ای (cough-variant asthma) می‌گویند. سرفهٔ شبانه ممکن است ناشی از آسم یا بیماری پس زنش معده به مری باشد.
تولید خلط اگر بیش از موارد گهگاهی باشد، امری غیرطبیعی است و باید میزان، رنگ، وجود یا فقدان خون و زمان‌بندی خلط مشخص شود. پزشک باید از بیمار بخواهد دفعات و حجم تولید خلط خود را در ۲۴ ساعت تخمین بزند و تغییرات شبانه روزی آن را معین کند.
برونشیت مزمن طبق تعریف سرفه مداومی است که منجر به تولید خلط برای بیش از ۳ ماه در سال طی سه سال اخیر شده است. بیماران دچار آسم اغلب بر اثر تولید بیش از حد موکوس (ترشحات مخاطی) سرفه خلط‌دار پیدا می‌کنند. خلط رنگی همیشه دال بر عفونت باکتریایی نیست، زیرا رنگ خلط ناشی از بقایای سلول‌های مرده (عمدتاً گویچه‌های سفید) است که در هر فرآیند التهابی دیده می‌شود. بیماران مبتلا به آسم مقاوم به درمان که در خلط خود سیلندرها یا قطعاتی به شکل نایژه‌های کوچک مشاهده می‌کنند ممکن است دچار آسپرژیلوز برونکوپولمونری آلرژیک باشند.
هموپتیزی علامت ترسناکی است. حجم خونی که از این طریق از بدن دفع می‌شود ممکن است اندک باشد اما در مواردی آنقدر زیاد است که باعث خفگی یا از دست دادن شدید خون می‌شود. شایع‌ترین علت هموپتیزی در ایالات متحده، برونشیت است، اما در سراسر جهان شایع‌ترین علت آن سال ریوی است. در اکثر موارد هموپتیزی، حجم خون دفع شده اندک است و هموپتیزی با درمان فرایند زمینه‌ای خود به خود برطرف می‌شود. هموپتیزی حجیم عبارت است از دفع بیش از mL۵۰۰ خون در ۲۴ ساعت که این حالت نادر است، اما جزو فوریت‌های پزشکی محسوب می‌شود. علل هموپتیزی حجیم (massive) عبارتند از سرطان ریه، حفرات ریوی حاوی مایستوم‌ها، سل حفره‌ای، سندرم‌های خون‌ریزی ریوی، مالفورماسیون‌های شریانی – وریدی ریه و برونشکتازی. پزشک باید هموپتیزی، اپیستاکسی (خون دماغ) و هماتمز را از هم افتراق دهد. از آنجا که برای بسیاری از بیماران یافتن منشأ خون‌ریزی دشوار است، معاینهٔ جسمانی دقیق راه‌های هوایی فوقانی ضروری است.
درد قفسه سینه (chest pain) که قابل انتساب به ریه‌ها باشد معمولاً بر اثر بیماری پردهٔ جنب، بیماری عروق ریه یا درد عضلانی اسکلتی (که با سرفه تشدید می‌شود) ایجاد می‌گردد، زیرا پارانشیم ریه فاقد رشته‌های عصبی درد است. برای مثال، سرطان ریه تا زمانی که به پرده‌های جنب، دیوارهٔ قفسهٔ سینه، تنهٔ مهره‌ها یا ساختمان‌های مدیاستن تهاجم نکرده است، درد ایجاد نمی‌کند. بیماری یا التهاب پرده جنب، درد پلوریتیک قفسه سینه ایجاد می‌کند که همان طور که از اسمش پیداست دردی تیز یا خنجری است که هنگام دم عمیق بروز می‌کند. درد ناشی از آمبولی ریه، عفونت، پنوموتوراکس، و بیماری عروقی کلاژن نیز معمولاً پلوریتیک است. فشار خون بالای ریوی اغلب درد مبهمی در قدام قفسه سینه ایجاد می‌کند که با تنفس ارتباطی ندارد و ممکن است بر اثر فشار زیاد بر بطن راست و ایسکمی ناشی از تقاضای بالا ایجاد شود. سایر علل غیرقلبی درد قفسهٔ سینه عبارتند از: بیماری مری، نورالژی هرپسی، درد عضلاتی – اسکلتی و ضربه. بسیاری از بیماران مسن یا افرادی که سابقهٔ مصرف طولانی استروئید سیستمیک دارند دچار درد قفسه سینه به علت فشردگی مهره‌ها یا شکستگی دنده می‌شوند. برای درمان درد قفسه سینه در افراد دچار بیماری زمینه‌ای ریه، تجویز مقادیر کافی مسکن‌ها و از جمله داروهای مخدر ضروری است تا بی حرکتی قفسهٔ سینه در واکنش به درد سبب کاهش ظرفیت حیاتی نشود. تشخیص درد عضلانی – اسکلتی قفسه سینه باید پس از رد سایر علل وخیم مطرح شود. این درد معمولاً با لمس یا حرکت ناحیه مبتلا تشدید می‌شود.
[su_box title=”این مطالب را هم بخوانید:” style=”noise” box_color=”#37BFF2″ title_color=”#ffffff” radius=”7″]
علت‌های سرفه چه هستند؟ تشخیص و درمان سرفه
علت‌های بروز سرفه مزمن کدام‌ها هستند؟ چگونه می‌توان علت سرفه مزمن را تشخیص داد و درمانش کرد؟
سیاه سرفه چیست و چه علائم و نشانه‌هایی دارد؟ شیوه‌های تشخیص و درمان آن کدامند؟
سرفه چرا ایجاد می‌شود و علت آن چطور تشخیص داده می‌شود؟ شیوه‌های درمان سرفه
علت های سرفه طولانی و مزمن چه چیزهایی هستند؟ شیوه تشخیص و درمان سرفه مزمن
علایم مهم بیماری‌های ریه و دستگاه تنفس: خس خس، سرفه، خلط خونی، درد قفسه سینه
[/su_box]
