بیماری روماتیسمی قلب: علایم، تشخیص و درمان روماتیسم قلب
تب حاد روماتیسمیacute rheumatic fever (ARF) از عوارض (سِکل) عفونت استرپتوکوک بتا همولیتیک گروه محسوب میشود. علت این بیماری احتمالاً پاسخ ایمنی غیر طبیعی نسبت به عفونت استرپتوکوکی است. ARF معمولاً در بچههای 9-4 ساله اتفاق میافتد و پسران و دختران به طور یکسان گرفتار میشوند. هر چند شیوع این بیماری به میزان قابل توجهی طی دهههای اخیر در ایالات متحده کاهش یافته است، ولی هنوز در کشورهای در حال توسعه منشاء مشکلات درمانی فراوانی است و مواردی از همهگیریهای آندمیک حتی در ایالات متحده گزارش شده است.
مشخصه ARF التهاب منتشر قلب (پانکاردیت) است. پریکاردیت اگزوداتیو از عوارض شایعی است که اغلب منجر به فیبروز و چسبندگی کیسه پریکارد میشود. پریکاردیت فشارنده(constrictive) نادر است. ارتشاح سلولهای لنفوسیتی در میوکارد شایع است و ممکن است مناطقی از نکروز دیده شود. یافته شاخص (کاراکتریستیک) در بافت شناسی در میوکارد، جسم آشوف(Aschoff body) است که مجموعهای از میانوسیتها و ماکروفاژهایی است که به وسیله بافت فیبرو احاطه شدهاند. ویژگی خاص التهاب دریچهها(Valvulitis) وجود ضایعات زگیلی در کناره لتها است که اغلب از ارتشاح سلولی و فیبرین تشکیل شدهاند، دریچه میترال و به دنبال آن دریچه آئورت شایعترین محل درگیری هستند. درگیری دریچه تریکوسپید و ریوی نادر است. تشخیص بالینی التهاب دریچهای، بر اساس ایجاد یک سوفل رگورژیتاسیون (نارسایی) جدید است. تنگی میترال و آئورت در ابتدا دیده نشده و تنها پس از گذشت سالها، که پیشرفت فیبروز منجر به کاهش تحرک لتها میشود روی میدهند.
ARF معمولاً بیماری حاد و تب داری است که 4-2 هفته پس از فارنژیت استرپتوکوکی روی میدهد. از آنجا که تشخیص ARF تنها با استفاده از آزمونهای آزمایشگاهی امکانپذیر نیست دستورالعملهای بر پایه یافتههای بالینی و معاینه فیزیکی برای تأیید تشخیص در نظر گرفته شده است (معیارهای اصلاح شده جونز) (جدول 3-8). در صورت وجود دو معیار اصلی یا یک معیار اصلی و دو معیار فرعی و بروز علائم پس از گلو درد اثبات شده استرپتوکوکی اخیر، تشخیص ARF مطرح میشود. معیارهای اصلی عبارتاند از علائم کاردیت (درد صدری پلوریتیک، صدای مالشی پریکارد(friction rub) ، نارسایی قلب، نارسایی میترال)، پلیآرتریت، کره، اریتم مارژیناتوم و ندولهای زیر پوستی، معیارهای فرعی عبارتاند از تب، آرترالژی و سابقه فامیلی تب روماتیسمی یا بیماری روماتیسمی شناخته شده قلب.
در صورت اثبات تشخیص، برای ریشه کن کردن استرپتوکوک یک دوره درمان با پنیسیلین ضرورى است. سالیسیلاتها برای بهبود تب و آرتریت مؤثرند. استفاده از داروهای کورتیکواستروئیدی یا سرکوب کنندههای ایمنی جایی در درمان کاردیت ندارند. در صورت نارسایی قلبی درمان استاندارد مربوط به آن به کار برده میشود. حملات راجعهی تب روماتیسمی شایع است، مخصوصاً در 10-5 سال اول پس از بیماری اولیه. در این دوره باید درمان پروفیلاکسی برای تب روماتیسمی ادامه
معیارهای اصلی
کاردیت (درد صدری پلوریتیک، friction rub، نارسایی قلب)
پلی آرتریت
کره
اریتمامارژیناتوم
ندولهای زیرپوستی
معیارهای فرعی
تب
آرترالژی
سابقه تب روماتیسمی یا بیماری روماتیسمی پیشین قلب
برای افرادی که در تماس زیاد با عفونت استرپتوکوکی هستند، باید باشد. (شاغلین حرفههای پزشکی، پرستاران کودکان و سربازخانهها) زمان ادامه یافتن پروفیلاسکی باید 10 سال باشد. افرادی که بیماری پیشرفته روماتیسمی قلبی دارند به علت احتمال بالای خطر عود، باید تا آخر عمر درمان پروفیلاکسی دریافت کنند. درمان توصیه شده جهت پروفیلاکسی تزریق داخل عضلانی 1.2 میلیون واحد پنیسیلین بنزاتین در هر ماه است که میتوان به جای آن از پنیسیلین یا اریترومایسین خوراکی استفاده کرد. به دلیل احتمال عدم مصرف داروها تأثیر روش درمانی خوراکی به اندازه روش اول نیست.