پیشنهاد فیلم: بدرود هم‌آغوش من

باید اعتراف کنم که پیدا کردن فیلم برای من کار ساده‌ای نیست. نه اینکه به فیلم‌های قدیمی یا جدید دسترسی نداشته باشم. آرشیوم پر از فیلم است و هرگاه اراده کنم تورنت و سایت‌های دانلود هستند یا امکان تهیه نسخه‌های بلو ری فیلم‌ها.

پیدا کردن فیلم از آن جهت برایم دشوار است که متناسب با حال و سلیقه خاص سینمایی من باشند.

من مدتی است، دو عادت قدیمی را ترک کرده‌ام:

1- تا جایی که ممکن است فیلم به صورت بلو ری و DVD نمی‌خرم. چون این کار باعث ایجاد یک آرشیو فیلم آشفته و بی‌سامان در طول زمان می‌شود.

2- دیگر تعصبی ندارم که وقتی فیلمی را شروع کردم، حتما به اتمام برسانم. 20 تا حداکثر 30 دقیقه فیلم را نگاه می‌کنم و اگر دیدم به کلی با سلیقه من جور نیست و فیلم در حد یک فست فود بی‌ارزش است، تماشای فیلم را قطع می‌کنم.

گاهی من برای پیدا کردن یک فیلم مناسب، مجبورم تا ده DVD عوض کنم یا چند فیلم دانلود کنم، تا یکی از آنها، چیزی باشد که من می‌خواهم.

از این مقدمه که بگذریم، امروز وقتی داشتم، عکس‌های منتخب هفته پیش را در یک سایت نگاه می‌کردم، ناگهان چشمم به این عکس افتاد:

این عکس آماده‌سازی یک بازیگر چینی را برای اپرای سنتی پکن نشان می‌دهد.

بلافاصله خاطره خوب دیدن فیلم Farewell My Concubine برای من زنده شد که در عنوان این پست با کمی بی‌دقتی «اجباری»، آن را بدرود هم‌‌آغوش من، ترجمه کرده‌ام!

این فیلم در سال 1993، بر اساس رمانی، نوشته لیلیان لی به کارگردانی چن کایگه ساخته شد. فیلم قدری نسبت به فیلم‌های روتین طولانی است و 170 دقیقه‌ای است، اما شاید طول مدت این فیلم متناسب با بازه زمانی طولانی حوادثی است که پوشش می‌دهد. این فیلم روایت‌گر 53 سال از تاریخ چین است.

فیلم در درجه اول بزرگداشتی از هنر به صورت عام و هنر تئاتر سنتی پکن، به صورت خاص است. این فیلم نشان می‌دهد که این هنر، چقدر نزد چینی‌ها ارزش داشته است. در سکانس‌ها متعدد فیلم، وقتی حالت جذبه و لذت وافر عوامل اجرا و توده مردم را می‌بینیم، شاید مانند کردن به نمایش عمومی یک هنر در ایران، کمی دشوار باشد. چون اصولا ما عادت نداریم نمایش‌های عمومی باشکوهی داشته باشیم. اما با کمی تسامح می‌توان آن را برترین کنسرت‌های سنتی، مقایسه کرد.

فیلم مراحل سخت آماده‌سازی بازیگران برای رسیدن به اشتهار و درجه استادی در این تئاتر سنتی را نشان می‌دهد که مطمئنا بیننده غربی را شگفت‌زده می‌کند. این آماده‌سازی البته در بسیاری موارد سمت و سویی غیرانسانی پیدا می‌کند و بازیگرانی که از خردسالی باید آموزش ببینند، بیشتر به برده شبیه هستند تا کسانی که خودجوش می‌خواهند هنرمند شوند. اما در میان همین برده‌های نگون‌بخت دهه‌های پیش، به ناگاه کسانی دچار دگردیسی می‌شدند و با درک از هنر، جامه استادی می‌پوشیدند.

فیلم Farewell My Concubine روی یک آرمان خوب دیگر هم تأکید می‌کند:

هیچ کس حق ندارد، هنر واقعی را در جغرافیا یا ایدئولوژی خاصی محدود کند و آن را به قفس بیندازد. واژه هنر متعهد، که به خودی خود، واژه خوبی به نظر می‌رسد، در اصل اصطلاح بسیار خطرناکی است، چرا که خودکامگان تاریخ، همیشه با سوء استفاده از این پسوند، در پی تفکیک هنر به دو دسته بازاری، پوچ و حامی ارزش‌های بیگانه و دسته ارزشی بوده‌اند. بر اساس تعریف فیلم هنر، پدیده‌ای است که باید جهانی باشد و همگان باید اجازه عرضه هنر و دسترسی به آن را داشته باشند.

فیلم Farewell My Concubine، همچنین در بطن خود، حدیث عشق‌ها و خیانت‌ها است. اینکه چطور شرایط سخت جامعه و انقلاب فرهنگی کمونیستی چین، باعث دودستگی و جدایی بین دوستان قدیمی شد. فیلم بازگو کننده داستان زندگی وفاکننده‌ها، جورکشیده‌ها و ملامت‌دیده‌ها است.

حالا تصور کنید که در یک فیلم تاریخ آمیزه‌ای از همه عناصر بالا را داشته باشید. پیداست که فیلم باید بسیار دیدنی از آب دربیاید.

فیلم Farewell My Concubine در سال اکران‌اش جوایز متعددی را از آن خود کرد. از جمله: بهترین فیلم خارجی بفتا و بهترین فیلم خارجی گلدن گلوب.

سعی کردم تا جایی که ممکن بود،‌ در مورد فیلم خلاصه صحبت کنم تا خودتان فرصت مشاهده و قضاوت در مورد آن را پیدا کنید.