ساختمان‌های بزرگ و آسمانخراش‌ها جزئی از تاریخ ما هستند: فراموشی تاریخی ساختمانها از سوی ما در مقابل تاریخ مدون آسمانخراش‌های نیویورک!
وقتی پلاسکو، فروریخت، خیلی‌ها به درستی اشاره کردند که این ضایعه، محدود به نابودی یک ساختمان تجاری و یک فاجعه انسانی نیست و با این نابودی، بخشی از تاریخ ما هم نابود شده است.
این چند روزه من داشتم به این مسئله فکر می‌کردم که ما مثل بسیاری دیگر از جنبه‌های تاریخی‌مان، توجهی هم به تدوین تاریخ آسمانخراش‌ها نداریم. یعنی گرچه تلاش‌هایی برای ثبت و مرمت خانه‌های تاریخی کرده‌ایم، اما توجه نکرده‌ایم که بسیار از ساختمان‌های بزرگ و آسمانخراش‌های اداری، مسکونی و تجاری هم بعد از گذشت دو سه دهه، جزئی از تاریخ و فرهنگ ما می‌شوند و می‌توانند بیانگر بخشی از حافظه جمعی ما و رخدادهای تاریخی پیرامونی و تغییر سلایق ما باشند.
اما جالب است بدانید که در مورد نیویورک – شهر آسمانخراش‌ها- کسانی هستند که سعی می‌کنند تاریخی مدونی از آسمانخراش‌ها موجود و تخریب شده را گرد آوردند.
در سال‌های پایانی قرن نوزدهم، آسمانخراش تعریف دیگری داشت و هر ساختمانی که 10 طبقه و بیشتر داشت یک ساختمان بلندمرتبه در نظر گرفته می‌شد، اما حالا با توجه به رشد فناوری، تنها ساختمان‌هایی که بیش از 100 طبقه دارند، در این شهر آسمانخراش لقب می‌گیرند.
برخی از ساختمان‌های نیویورک، آنقدر تاریخ و خاطره در پشت سر خود دارند و آنقدر از نظر ظاهر شاخص هستند که هیچگاه فراموش نمی‌شوند و حتی در کتاب‌های ادبی و فیلم‌ها هم به کرات از آنها یاد شده است. در مقابل برخی از ساختمان‌های نیویورک فراموش شده‌اند.
به تازگی شخصی به نام کارول ویلیس، مدیریت موزه آسمانخراش نیویورک را برعهده گرفته است و نمایشگاهی به نام بلند و بلندتر در این مورد برگزار کرده است.
طبق اظهارات او نیمی از آسمانخراش‌هایی که در نیویورک در بین سال‌های 1874 تا 1900 ساخته شدند، هنوز هم سر پا هستند و نیم دیگر از بین رفته‌اند.
البته روند، ثبت تاریخ آسمانخراش‌ها را یک مهندس ساختمان به نام دونالد فریدمن آغاز کرد و ویلیس این پژوهش بزرگ را تکمیل کرده است.
آنها به سختی عکس‌هایی از ساختمان‌هایی که سال‌ها و دهه‌ها بود بعد از تخریب، به فراموش سپرده شده بودند، تهیه کرد.
نگاهی به تغییر شکل ظاهر آسمانخراش‌ها واقعا جالب است.
مثلا آسمانخراشی به نام تریبون را در نظر بگیرید که در سال 1875 توسط ریچارد موریس هانت ساخته شد. این آسمانخراش زمانی، بلندترین ساختمان نیویورک بود، جزو نخستین ساختمان‌های دارای آسانسور بود و نخستین ساختمانی بود که در هر طبقه آن یک سرویس بهداشتی برای خانم‌ها وجود داشت! این ساختمان در دهه 1960 تخریب شد.
البته دلیل سرپا ماندن 132 ساختمان قدیمی نیویورک، به جز استحکام آنها، جنبه‌های اقتصادی و قوانین محکمی است که شهرداری نیویورک گذاشته است که بر اساس آن با توجه به میزان عقب‌نشینی و مقدار مجاز تراکم، تخریب آنها و ساخت دوباره‌شان، غیرممکن می‌شود یا از نظر اقتصادی به صرفه نیست.
شما می‌توانید به رفتن به این صفحه به اطلاعات بسیار جالب در مورد آسمانخراش‌های قدیمی نیویورک برسید.
ساختمانها موزه های رایگانی برای دیدن و بوییدن و لمس و حتی نوازش هر جامعه و فرهنگی هستن.
موزه هایی که باعث غرور، اشتیاق و حتی تنفر از اون محیط میشن. اینکه درست جلوی چشمامون ببینیم یه روزگاری مدرن شدن جامعه ها چطور و به چه شکل و با چه شتابی انجام شده و سلیقه معمارها چ جوری بوده.
ساختمانها حتی طرز فکر مردم یه دوره از یه جامعه رو هم نشون میده. پوسیدن فرهنگهای قدیمی تر و زاییده شدن فرهنگهای تازه تر.
فکرشو بکن چه آدمهایی توش رفت و آمد کردن. چه اتفاقایی که نیفتادن. چه حرفهایی که توی اون راهروها زده نشده.
حتی چه بوسه هایی که توی اون راه پله ها یا آسانسورها گرفته نشده!
یاد ترانه پیکان افتادم که رضا یزدانی خونده بود..بی شباهت به حادثه پلاسکو نیست…