معنی عبارت «هم خـدا را مـی‌خواهد هم خرما را» و ریشه آن

0

این ضرب المثل در مورد آنعده افراد حریص و طماع بکار می‌رود کـه از دو نـفع مغایر و مخالف یکدیگرسودمند گردند و حـاضر نـباشند از هـیچیک صرفنظر کنند. ایـنگونه افـراد از هر طریقی حتی اگـر بـه ضرر دیگران هم منتهی شود جلب نفع شخصی را از نظر دورنمیدارند. اصطلاح هم از توبره و هم از آخـور مـرادف این معنی است و در میان عوام النـاس بـیشتر مصطلح مـی‌باشد.

امـا ریـشهٔ این ضرب المثل:

بـطوریکه میدانیم احتیاج بمعبود، از بدو خلقت، یکی از صفات ذاتی و عمومی بشر بوده است و بت پرستی از هـمین صـفت ذاتی و غریزهٔ احتیاج بوجود آمده اسـت. انـتشاریت- پرسـتی در مـیان مـردم عربستان بوسیلهٔ قـبیلهٔ جـرهم پدید آمد که چون اسماعیل آنان را بملت حنیف ابراهیم و آئین توحید دعوت کرد بمخالفت برخاستند و از مـکه بـنقاط دوردسـت هجرت کردند. از آنجا که بمکه و خانهٔ مـقدس کـعبه عـلاقهٔ شـدید داشـته‌اند بـه هنگام مهاجرت، هریک چند سنگ از اطراف کعبه را بعنوان یادگار و رمز کعبه می‌گشتند که این عمل می‌آمدند آن سنگها را نصب می‌کردند و گرد آن سنگها بیاد کعبه می‌گشتند که ایـن عمل را در اصطلاح عرب (دوار) می‌گویند. غرض آنکه احترام و قداست سنگ و بطور کلی بت‌پرستی پس از رحلت اسماعیل و مهاجرت قبیلهٔ جرهم بوجود آمد و در میان مردم منتشر گردید. بت‌پرستی در میان مردم مکه اولین بار بـوسیلهٔ عـمر و بن لحی ازدی، از قبیلهٔ خزاعه انتشار یافت که منصب سرپرستی کعبه را داشت و این امر داستانی مفصل دارد که برای مزید اطلاع به کتاب قصص قرآن تألیف دانشمند محترم آقای صدر بـلاغی مـراجعه شود.

عمروبن لحی چند بت از مردم شام گرفت و در اطراف کعبه بپای داشت، پس از چندی بسواحل بحر احمر سفر کرد و بتهای (ود) و (سواع) و (یغوث) و (یعوق) و (نـسر) را از جـده بمکه آورد و در میان قبایل عرب قـسمت کـرد و ایشان را بپرستش آن بتها دعوت کرد. از این تاریخ، اقوام عرب راه و رسم بت پرستی را در پیش گرفتند و در هر طرف بتکده‌ها برپا کردند و بعلاوه هرکس در خانهٔ خـود بـتی نگاه می‌داشت و چون بـسفر مـی‌رفت با آن بت وداع می‌کرد و دست بر آن می‌سود و موقع مراجعت از سفر نیز موظف بود قبل از هر کار بسراغ بت برود و دست بر آن بساید. قبائل عرب هرکدام بتی بنام داشتند که با آداب مـخصوص بـزیارت آن می‌رفتند و قربانی تقدیم می‌کردند.

معروف‌ترین بتهای سرزمین عربستان عبارت بود از: هبل (بوزن زحل-ود (بر وزن رد)-بعل (بروزن لعل)-لات-منات-عزی-سعد-سواع-نسر-یغوث- یعوق…که تقریباً کلیهٔ قبایل عرب در زمـان جـاهلیت آنها را مـی‌پرستیدند و قربانی می‌دادند. علاوه بر بتهای مذکور، صدها بت دیگر هم مورد ستایش و نیایش بود که ذکر اسـامی آنها از حوصله و بحث این مقاله خارج است. اما جالبترین بت پرسـتی‌ها کـه مـورد بحث ما می‌باشد بت پرستی طایفهٔ حنیفه بوده است زیرا کار جهل و انحطاط و گمراهی اینطایفه بجائی رسـیده ‌ بـود که بت معبود را از خرما می‌ساختند و آنرا می‌پرستیدند. در یکی از سالهای مجاعه و قحطی که شـدت گـرسنگی بـحد نهایت رسیده بود، افراد قبیلهٔ حنیفه آن خدای خرمائی را بین خود قسمت کردند و خوردند!! شاعر عـرب دربارهٔ اینطایفه چنین گفته است:

اکلت حنیفه ربها عام التعمم و المجاعهٔ لم یحذرو امـن ربهم‌سوء العواقب و التباعه

یـعنی طـایفهٔ حنیفه خدای خود را در سال قحطی و مجاعد خوردند و از عواقب اینکار و خشم و سخط پروردگار خویش نیندیشیدند. پس از اینواقعه، در میان سایر قبائل عرب اصطلاح «اکل ربه زمن المجاعهٔ» رواج یافت و عبارت فارسی هم خدا را می- خـواهد هم خرما را با تحریف و تصریف از اصطلاح عربی مذکور اقتباس گردیده است.

آقای مرتضویان در مورد ضرب المثل بالانقل از کتاب تاج تألیف حافظ چنین می- نویسد: «معبود خودشان را از خرما می‌ساختند و بر او سجده می‌کردند و بـعد آنرا می‌خوردند و حتی آنکه خلیفهٔ دوم عمر بن الخطاب، پیش از مسلمان شدن، علی الصباح از خرما بت درست می‌کرد و عصر که گرسنه می‌شد آنرا می‌خورد و در عصر اموی مورخان دربارهٔ او نوشته‌اند کـه: اکـل ربه زمن المجاعه. و این مثال که در فارسی است و میگویند: هم خدا را می‌خواهد هم خرما را ایرانیان دربارهٔ همین خلیفه داستان زده‌اند.

این عقیده را که بمورخان عصر اموی نسبت داده می‌شود نـمی‌توان پذیـرفت زیرا ساختن خدای خرمائی صرفاً در میان طایفه حنیفه رواج داشت که فقط یکبار آنهم در سال قحطی بعلت شدت گرسنگی خدایشان را خوردند و عمر بن خطاب از آنطایفه نبوده است تا علی الصـباح خـدای خـرمائی بسازد و اول شب آنرا بخورد! عـمر خـلیفه دومـ قبل از آنکه اسلام بیاورد از پهلوانان قریش و سفیر آنان بود.3 بشهادت تاریخ در شهر مکه نه سال قحطی و مجاعه رخ داد و نه اصولاً خدای خـرمائی را می‌پرستیدند کـه عند اللزوم آنرا بخورند. حقیقت قضیه همانستکه بـنقل از کـتب تاریخی و مذهبی در سطور بالا آمده و فقط طایفهٔ حنیفه خدای خرمائی خود را خورده‌اند.


منبع : مجله گوهر , آبان 1356


اگر خواننده جدید سایت «یک پزشک»  هستید!
شما در حال خواندن سایت یک پزشک (یک پزشک دات کام) به نشانی اینترنتی www.1pezeshk.com هستید. سایتی با 18 سال سابقه که برخلاف اسمش سرشار از مطالب متنوع است!
ما را رها نکنید. بسیار ممنون می‌شویم اگر:
- سایت یک پزشک رو در مرورگر خود بوک‌مارک کنید.
-مشترک فید یا RSS یک پزشک شوید.
- شبکه‌های اجتماعی ما را دنبال کنید: صفحه تلگرام - صفحه اینستاگرام ما
- برای سفارش تبلیغات ایمیل alirezamajidi در جی میل یا تلگرام تماس بگیرید.
و دیگر مطالب ما را بخوانید. مثلا:

حداقل مجازات کسانی که این چیزها را طراحی کرده‌اند، زندان است!

طراحی خوب در هر عرصه‌ای چه فضای وب، معماری، وسایل خانگی و صنعتی و گجت‌ها مهم است. یک طراح باید بتواند خود را جای کاربران نهایی بگذارد و حدس بزند که در استفاده از وسیله یال محل چه مشکلاتی پیش خواهد آمد یا در شرایط مختلف و با گذشت زمان چه…

وقتی به رویدادهای تاریخی مهم و مکان‌های مشهور از زاویه دید متفاوتی بنگریم (گالری عکس)

همیشه زاویه دید خیلی مهم است. ما در مورد برخی از رخدادهای مهم تاریخ، همیشه یک یا چند عکس شاخص در ذهنمان است، در صورتی که همان عکس‌ها پشت صحنه‌های جالبی داشته‌اند که از آنها غافل شده‌ایم.به صورت مشابهی روتین‌ترین عکس‌های از بناهای مشهور،…

مهم نیست این تابستان چقدر گرم است، برهنه نخوابید! مشکلات سلامتی بی‌لباس خوابیدن

بر اساس تحقیقات یک شرکت فروش تشک آنلاین به نام Casper حدود ۲۸.۵ درصد از آمریکایی‌های گفته‌اند که هر شب، هفتگی، ماهانه یا هر چند وقت یکبار برهنه می‌خوابند. اما ۷۱.۵ درصد دیگر گفتند که همیشه با لباس می‌خوابند.واضح است که برهنه خوابیدن…

سلبریتی‌ها از کودکی تا پیری در این ویدئوهای جالب – از ویل اسمیت تا کیانو ریوز

چطور می‌شود که ما پیر می‌شویم. این تغییر بسیار تدریجی رخ می‌دهد، اما قطعی است. با کارهایی می‌شود کندش کرد اما مسلما نمی‌توان به کی جلوی آن را گرفت.پیری یک فرآیند زیستی پیچیده است که در موجودات زنده از جمله انسان اتفاق می‌افتد. در حالی…

خانه‌هایی با طراحی عجیب که باید در مورد فلسفه وجودی‌شان فکر کرد!

سلیقه است دیگر. وقتی که کسی پول کافی داشته باشد و تنها حرف و سلیقه خودش برایش مهم باشد و اعتمایی به مد روز و حرف مردم نکند، ممکن است خانه‌اش را عجیب و غریب طراحی کند.البته گاهی این کاربری‌های متفاوت هستند که باعث ایجاد این خانه‌های عجیب…

انگار این شخصیت‌های تاریخی و اسطوره‌ای همین الان عکس گرفته‌اند! استفاده از هوش مصنوعی برای بازسازی…

ما بسیاری از شخصیت‌های تاریخی را تنها به صورت طراحی‌های محو و مجسمه‌ها و سردیس‌ها را دیده‌ایم. حالا تصور کنید که این شخصیت‌ها دوباره زنده می‌شدند و با آرایش صورت و مو و ریش امروزی و لباس‌های مدرن به عکاسخانه می‌رفتند.این کاری است که یک…
آگهی متنی در همه صفحات
دکتر فارمو / موتور فن کویل / شیشه اتومبیل / نرم افزار حسابداری / خرید سیلوسایبین / هوش مصنوعی / قیمت وازلین ساج / مقاله بازار / شیشه اتومبیل / قیمت ایمپلنت دندان با بیمه /سپتیک تانک /بهترین دکتر لیپوماتیک در تهران /بهترین جراح بینی در تهران / آموزش تزریق ژل و بوتاکس / دوره های زیبایی برای مامایی / آموزش مزوتراپی، PRP و PRF /کاشت مو / مجتمع فنی تهران /قیمت روکش دندان /خدمات پرداخت ارزی نوین پرداخت / درمان طب / لیست قیمت تجهیزات پزشکی / دانلود آهنگ / سریال ایرانی کول دانلود / دانلود فیلم دوبله فارسی /داروخانه اینترنتی آرتان /اشتراك دايت /فروشگاه لوازم بهداشتی /داروخانه تینا /لیفت صورت در تهران /فروش‌ دوربین مداربسته هایک ویژن /سرور مجازی ایران /مرکز خدمات پزشکی و پرستاری در منزل درمان نو /توانی نو / ثبت برند /حمل بار دریایی از چین /سایت نوید /پزشک زنان سعادت آباد /کلاه کاسکت / لمینت متحرک دندان /فروشگاه اینترنتی زنبیل /ساعت تبلیغاتی /تجهیزات پزشکی /چاپ لیوان /خرید از آمازون /بهترین سریال های ایرانی /کاشت مو /قیمت ساک پارچه ای /تولید محتوا /دانلود نرم افزار /

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

••4 5