لاغری بیش از حد چه خطراتی دارد؟
کاهش وزن و لاغری، باعث ایجاد خطراتی می شود. البته این مطلب همیشه درست نیست و گاهی به وجود آورندهٔ مشکل نمی باشد. بسیار اتفاق می افتد که لاغری، بدون هیچ عارضه ای است و مسأله ای در پی ندارد. در چنین مواردی، لاغری حتی نتایج خوبی دارد و باعث می شود تا بیماری هایی مثل ناراحتی قلبی، مرض قند، ناراحتی های ستون فقرات و… کمتر گردد. با این توضیح ممکن است با خود فکر کنید که در این صورت چه نیازی به افزایش وزن وجود دارد؟ جواب این است که اگر لاغری همراه مشکلی نباشد، هیچ نیازی به افزایش وزن وجود ندارد. منظور از نوشتن این قسمت همین است که نشان دهد، لاغری چه موقع باعث ایجاد مشکل می گردد و چه خطراتی دارد. سال های پیش، لاغری، کمبود مواد غذایی، قحطی، گرسنگی های طولانی و… یکی از مسائل عمدهٔ مردم بود. در آن زمان، به راحتی می توانستیم لاغری را به عنوان یک مشکل مورد بررسی قرار دهیم. افزایش امکانات و پیشرفت های علمی در مسألهٔ غذا و بالا رفتن سطح اقتصاد خانواده ها باعث شده است که در زمان ما بیشترین مشکل به بدی تغذیه، افزایش تغذیه و این جور مسائل مربوط شود. این موضوع سبب می شود تا هنگام صحبت در مورد خطرات لاغری، کمی با احتیاط سخن بگوییم و متذکر شویم که کاهش وزن به میزان جزئی، باعث ایجاد مشکلی نمی شود و نیاز به هیچ اقدام یا درمانی ندارد. لاغری در چند حالت باعث بروز مشکل می شود و نیاز است که فکری برای آن نمائیم. حالت هایی که باعث می شوند تا مسألهٔ لاغری جدی شود عبارتند از:
1- زمانی که وزن، بیش از حد، کم باشد. در قسمت تشخیص لاغری، روش شناخت لاغری را بیان کرده ایم. در این قسمت از میان جدول های مختلف، حداقل وزن مناسب را نوشته ایم. با این حال، کمتر بودن یکی دو کیلو وزن، زیاد مهم نیست، ولی اگر وزن شما با وزن طبیعی خیلی فاصله دارد، حتی اگر مشکلی دیگر ندارید، بهتر است که وزن خود را مقداری افزایش دهید.
۲- کمبود وزن همراه با مشکلات دیگری باشد که آن مشکلات، مربوط به کاهش مواد مغذی هستند. ممکن است مقدار کمبود وزن شخصی زیاد نباشد و حتی دارای وزن طبیعی باشد، ولی یکی از مواد مغذی، کمتر از مقدار لازم به بدن می رسد. کمبود این مادهٔ مغذی، باعث ایجاد مشکلاتی می گردد و این موضوع باعث می شود تا نیاز باشد برای مشکل خود فکری نماید. کمبود مواد مغذی و نشانه های آن در قسمت های بعدی توضیح داده می شود.
۳- کسی که کمبود وزن دارد، جزء گروه های خاص باشد. مادران حامله، مادران شیرده، نوزادان، کودکان، نوجوانان و افراد بیمار جزء گروه های خاص محسوب می شوند. کمبود وزن این افراد، حتما همراه با مشکلاتی می باشد، هر چند که این مشکلات، ظاهر نباشند. در بخش های بعدی، کمبود وزن این گروه ها به طور جداگانه مورد بحث قرار می گیرد.
۴- وزن شخص در حال کاهش باشد. به این معنی که شخص، دارای وزنی کمتر از حد معمولی و حتی دارای وزن متناسب است ولی وزن او ثابت نیست و پیوسته در حال کم کردن وزن می باشد. چنین شخصی باید قسمت «علت های کاهش وزن» را بخواند و مشکل خود را برطرف نماید.
5-پزشک تشخیص دهد که این شخص نیاز به افزایش وزن دارد. اگر هیچ یک از مسائل بالا در شما وجود ندارد ولی باز هم مایل به افزایش وزن می باشید، ابتدا به پزشک مراجعه نمائید و نظر او را جویا شوید. چنانچه نظر پزشک این بود که بهتر است وزن شما افزایش پیدا کند، آنگاه اقدام به افزایش وزن نمائید. اکنون به بررسی بعضی از مشکلاتی که در اثر لاغری ایجاد می شود می پردازیم. لازم به ذکر است که این مشکلات همیشه ایجاد نمی شوند.
6- لاغری بیش از حد باعث از بین رفتن زیبایی می شود. اشخاص خیلی لاغر، بد فرم می شوند و زشت به نظر می رسند. البته این موضوع را نمی توان مشکل چندانی حساب کرد، هر چند که گاهی همین مسأله، بیشترین انگیزه را برای افزایش وزن ایجاد می کند. ۲- کاهش مقاومت در برابر بیماری های عفونی یکی دیگر از مشکلات لاغری می باشد. افرادی که دچار لاغری شدید هستند، زودتر از سایر افراد، به بیماری عفونی مبتلا می شوند و دیرتر از آنها بهبود پیدا می کنند. ۳- ضعف، بی حالی، سرگیجه و… از مشکلات دیگری هستند که افراد لاغر با آنها درگیر می باشند. این حالت ها در اثر کاهش برخی از مواد غذایی ایجاد می شوند و نشان دهندهٔ ضعیف شدن بدن می باشند. ۴- کاهش حجم و قدرت عضلات در اثر لاغری به وجود می آید. این سخن بدین معنی نیست که افرادی که لاغر نیستند، عضلات قوی تری دارند، بلکه می خواهیم بیان کنیم که لاغری باعث می شود که قدرت عضلات فرد، نسبت به خودش کاهش پیدا کند.
7- کاهش مواد مغذی مختلف و اثراتی که از این موضوع به وجود می آید، می تواند گریبانگیر افراد لاغر شود. ممکن است که شخص، وزن طبیعی داشته باشد و حتی وزنی بیش از مقدار معمول داشته باشد ولی یکی از مواد غذایی مثل پروتئین، آهن، ویتامین A و… به میزان کافی در اختیار او قرار نگیرد. بنابراین کمبود مواد مغذی مشکلی نیست که تنها در افراد لاغر وجود داشته باشد، ولی احتمال آن در افراد لاغر بیشتر است. کاهش مواد مغذی در قسمت های بعدی بررسی می گردد.
کاهش وزن می تواند باعث اثرات دراز مدت پایداری شود که جبران آن ممکن نیست. این اثرات بیشتر در گروه های خاص مانند کودکان و نوجوانان ایجاد می شود. به طور مثال کاهش وزن در دوران خردسالی می تواند باعث کوتاه شدن قد شود که بعدها قابل جبران نمی باشد. ۷- کاهش مقاومت در برابر صدمات فیزیکی یکی دیگر از مسائل لاغری است. یکی از وظایف بافت چربی، ایجاد پوشش جهت محافظت از بدن در برابر عوامل فیزیکی مانند سرما، ضربه و… می باشد. اشخاصی که مقدار زیادی از چربی بدنشان را از دست داده اند، مقاومت خود را در برابر این عوامل از دست می دهند. به طور مثال: وقتی در برابر سرما قرار گیرند و یا ضربه ای به بدن آنها وارد شود، به راحتی آسیب می بینند.
۸- افراد لاغر ممکن است با بعضی از مسائل روانی، درگیر شوند. برخی از این مسائل به طور مستقیم با لاغری در ارتباط نیستند. به طور مثال: اطرافیان و دوستان، شخص لاغر را مسخره می کنند و او را لاغر مردنی می خوانند. این موضوع باعث ایجاد ناراحتی و نگرانی شخص لاغر می شود. نوجوانانی که خیلی لاغر هستند، خصوصا اگر قد آنها نیز کوتاه باشد، از طرف اقوام و دوستان و… کودک شناخته می شوند. خیلی ها با توجه به وضعیت آنها، مانند بچه های کوچکتر با آنها رفتار می کنند و باور نمی کنند که بزرگ شده اند. این مسأله می تواند باعث مشکلات روانی شود. مسائل روانی دیگری نیز وجود دارند که به طور مستقیم با لاغری در ارتباط می باشند. این مسائل در اثر کاهش برخی از مواد مغذی ایجاد می شوند. کاهش بعضی از ویتامین ها، مانند ویتامین های گروه B به طور مستقیم باعث مسائل روانی، مثل افسردگی می گردد.
