مشکلات پزشکی در یائسگی زنان کدام‌ها هستند و چه درمان‌هایی دارند؟ علایم یائسگی – خونریزی بعد یائسگی
مشکلات یائسگی
یائسگی، یعنی زمانی که قاعدگی های یک خانم برای همیشه متوقف می گردد و یک روند طبیعی بالا رفتن سن می باشد. بیش از ۸۰ درصد خانمها در طی دوران یائسگی هیچ مشکلی را احساس نمی کنند و یا اینکه فقط دچار مشکلات اندکی می گردند، اما بعضی از خانمها در این مواقع گرفتار مشکلات شدیدی می شوند که در زندگی روزمره آنها اختلال ایجاد می کند. یائسگی معمولا در سنین بین ۴۵ تا ۵۵ سالگی رخ می دهد، گرچه بعضی از خانمها از مدتها قبل و یا مدتها بعد از این زمان دچار علایم آن می گردند. سیگار کشیدن می تواند باعث شود که یائسگی زودتر در خانمها ایجاد شود. اگر خانمی به مدت حداقل ۶ ماه پریود (عادت ماهانه) نداشته باشد و هیچ علت خاصی نیز برای این وضعیت وجود نداشته باشد، این خانم را بعنوان یائسه در نظر می گیرند. زود یائسه شدن ویا دیر یائسه شدن می تواند بصورت ارثی در بعضی خانواده ها وجود داشته باشد.
علل ایجاد یائسگی
وقتی که سن خانمها بالاتر می رود، تخمدانهای آنها به تدریج از فعالیتشان کم می شود و مقادیر کمتر از هورمون جنسی استروژن ترشح می کنند. بر اثر کاهش میزان هورمون استروژن در بدن، یائسگی رخ می دهد. وقتی هورمون استروژن کاهش می یابد، غده هیپوفیز شروع به ترشح مقادیر بیشتری از هورمون FSH می کند تا بدین وسیله باعث شود که تخمدانها تحریک شوند. اکثر علایم و مشکلاتی که در هنگام یائسگی برای خانمها ایجاد می شود به علت کاهش هورمون استروژن و افزایش هورمون FSH بوجود می آید. این موارد در هنگامی که یائسگی در سنین پایین تر ایجاد می شود و یا اینکه بطور ناگهانی ایجاد می شود شدیدتر می باشد. یائسگی ناگهانی می تواند بر اثر عمل جراحی برداشتن تخمدانها و یا استفاده از شیمی درمانی و یا رادیو تراپی که به تخمدانها آسیب می رساند، ایجاد شود.
علایم یائسگی
علایم یائسگی می توانند از پنج سال قبل از اینکه قاعدگی ها متوقف شوند شروع شده و به مدت یک یا دو سال باقی بمانند. در بسیاری از خانمها، اولین علامت یائسگی، بینظم شدن قاعدگی هایشان می باشد. خونریزیهای قاعدگی ممکن است شدیدتر شوند. افزایش هورمون FSH در بدن می تواند باعث بروز مشکلاتی در یائسگی شود که عبارتند از
گر گرفتگی: سر، سینه و بازوها در هنگام گرگرفتگی، داغ و قرمز می شوند که از چند دقیقه تا حدود یک ساعت می تواند طول بکشد.
عرق ریزش شدید: این وضعیت بیشتر در شبها ایجاد می شود.
احساس اضطراب، دلهره و افسردگی، این مشکلات اگر همراه با مسایل استرس زای دیگری در خانواده باشد (مثل ترک فرزندان از خانه) ممکن است شدیدتر شوند.
اثرات طولانی مدت کاهش استروژن در بدن عبارتند از :
خشکی پوست که باعث ایجاد چین و چروک میشود.
خشکی مهبل و ناراحتی در هنگام مقاربت جنسی که بر اثر نازک شدن جدار رحم ایجاد می شود.
عفونتهای ادراری که بر اثر نازک شدن پیشابراه ایجاد می شود.
کم شدن استروژن بدن می تواند باعث افزایش خطر بیماریهای قلبی و پوکی استخوان گردد.
درمان یائسگی
درمان جایگزینی هورمون (هورمون درمانی که به آن اصطلاحا HRT گفته می شود، ممکن است باعث برطرف شدن بسیاری از علایمی که در یائسگی ایجاد می گردد بشود که این کار را با افزایش هورمون استروژن و کاهش هورمون FSHانجام می دهد. هورمون درمانی را می توان با استفاده از قرص، ایمپلنت هایی که در زیر پوست قرار می دهند و یا چسبهای پوستی حاوی هورمون استروژن انجام داد. برای اینکه از هورمون درمانی حداکثر استفاده به عمل بیاید، معمولا حداقل به مدت پنج سال باید هورمون درمانی طول بکشد. با این حال، استفاده طولانی مدت از هورمون درمانی ممکن است باعث بروز خطراتی نیز بشود که باید در مورد آنها با پزشکتان مشورت نمایید. استفاده از کرمهای حاوی استروژن که به برطرف نمودن خشکی مهبل کمک می کند و نیز مصرف داروی کلونیدین که در گرگرفتگیها باعث تسکین می شود، از انواع دیگر درمانها می باشد. بعضی از خانمها از درمانهای دیگری مثل هومیوپاتی استفاده می کنند.
روند یائسگی بطور طبیعی بین یک تا پنج سال طول می کشد و بعد از آن، علایم آن معمولا برطرف می گردند.
خونریزیهای بعد از یائسگی
خونریزیهای قاعدگی باید در هنگام یائسگی متوقف شوند. خونریزی هایی که بعد از یائسگی ایجاد می شوند فقط وقتی طبیعی هستند که در هنگام هورمون درمانی و ماهی یکبار ایجاد شوند. سایر خونریزیهای بعد از یائسگی ممکن است علامتی از یک مشکل وخیم مثل سرطان دستگاه تناسلی باشند و باید سریعا توسط پزشک بررسی شوند. خونریزیهای بعد از یائسگی معمولا بدون درد بوده و از یک خونریزی
خفیف (لکه بینی) تا یک خونریزی شدید متفاوت می باشند.
علل ایجاد خونریزی های بعد از یائسگی
خونریزیهای بعداز یائسگی می توانند نشانه ای از وجود بیماریهایی در فرج، مهبل، دهانه رحم و رحم باشند. شایعترین و کم خطرترین علت بروز چنین خونریزیهایی بر اثر واژینیت آتروفیک” ایجاد می شود. در واژینیت آتروفیک، مهبل به علت کاهش استروژن که بعد از یائسگی پدید می آید ملتهب می گردد.
خونریزی بعد از یائسگی می تواند بر اثر مشکلات دهانه رحم، مثل زخم دهانه رحم و یا سرطان دهانه رحم نیز پدید بیاید. در این موارد، احتمال بروز خونریزی بعد از مقاربت جنسی بسیار بیشتر می باشد. خونریزی بعد از یائسگی همچنین ممکن است بعلت ضخیم شدن آندومتر (پوشش جدار رحم) و یا رشد سرطانی و یا غیر سرطانی رحم نیز ایجاد شود. سرطان فرج و مهبل نیز می توانند منجر به خونریزیهای پس از یائسگی شوند، گرچه این نوع سرطانها بسیار نادر هستند .
درمان
پزشک به منظور جستجوی اختلالات مهبل و دهانه رحم، آنها را معاینه می کند. اگر قسمت غیر طبیعی در مهبل دیده شود، یک نمونه از بافت آن برداشته شده و برای بررسی به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده خواهد شد. همچنین پزشک ممکن است برای بررسی سلولهای دهانه رحم، آزمایش پاپ اسمیر را انجام دهد. در بعضی موارد ممکن است نمونه ای از بافت آندومتر (پوشش جدار رحم) برداشته شده و به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده شود.
برای مشاهده رحم و اندازه گیری ضخامت دیواره آن، ممکن است سونوگرافی انجام شود. داخل رحم را نیز می توان با استفاده از هیستروسکوپی مشاهده نمود.
درمان خونریزی بعد از یائسگی با توجه به علت زمینه ای ایجاد کننده آن، متفاوت می باشد. کرمهای حاوی استروژن که بر روی مهبل مالیده می شود ممکن است برای برطرف نمودن واژینیت آتروفیک مفید باشد. در موادی که سرطان وجود دارد، استفاده از جراحی ممکن است ضروری باشد. همچنین از جراحی برای درمان اختلالاتی مثل پولیپ دهانه رحم یا ضخیم شدن آندومتر استفاده می شود. وقتی علت زمینه ای ایجاد کننده خونریزی پس از یائسگی برطرف شد، این خونریزی نیز متوقف خواهد شد.
