داستان پرینترها و کدهایی که سال‌هاست برای ردیابی، روی کاغذ چاپ می‌کنند
اصل قضیه اصلا چیز تازه‌ای نیست و ما سال‌ها پیش در «یک پزشک»، در مطلبی در مورد آن نوشته بودیم. شاید شما از این مطلب آگاه باشید و شاید هم نه:
در سال 2004، زمانی که پرینترهای رنگی هنوز چیزهای تازه‌ای بودند، مجله پی‌سی ورلد مقاله‌ای منتشر کرد که عنوانش این بود: دولت از فناوری پرینترهای رنگی لیزری برای پایش اسناد استفاده می‌کند.
این یکی از نخستین مقاله‌هایی بود که به این حقیقت اشاره کرده بود. در این مقاله اشاره شده بود که پرینترهای رنگی به صورت نامحسوس و در قالب چاپ نقاط رنگی زردرنگ که با چشم غیرمسلح قابل شناسایی نیستند، اطلاعاتی شامل شماره سریال پرینتر، تاریخ و زمان چاپ سند را روی آن چاپ می‌کنند. الگوهای چاپ شده، کمتر از یک میلیمتر اندازه دارند.
این هفته دوباره این مطلب، در اخبار مورد توجه قرار گرفت. چرا؟
چون یک گزارش فوق سری از سازمان امنیت ملی آمریکا یا NSA درز کرد و در مطبوعات چاپ شد. متعاقب این امر، ظرف فقط یک ساعت FBI، موفق شد که شخصی را که اخبار را به بیرون درز داده دستگیر کند. این شخص یک پیمانکار 25 ساله به نام ریلتی لی وینر بود.
در ابتدا گمان می‌رفت که مقامات با استفاده از همین کدهای زرد روی اسناد چاپ شده که اسکن شده بودند و به مطبوعات ارسال شده بودند، توانسته‌اند وینر را دستگیر کنند. اما بعدا مشخص شد که نیازی به آنالیز سند پیدا نشده، چرا که مقامات می‌دانستند که آن سند را تنها 6 نفر تا حالا پرینت گرفته‌اند و با توجه به اینکه خانم وینر از محل کارش، ایمیلی به نشریات ارسال کرده بود، به آسانی لو رفته بود.
محتوای خبر فوق سری این بود که نظامیان روسیه با استفاده از فیشینگ ایمیلی، سرویس‌های فرایند انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را هدف قرار داده بودند.
پژوهشگران امنیتی بعدا سند را بررسی کردند و از روی آن شماره سریال و تاریخ و ساعت سند را پیدا کردند: 9 می سال 2017، ساعت 6 و 20 دقیقه صبح.
اما دقیقا از چه زمانی این فناوری وارد پرینترها شده است؟
منبع مقاله سال 2004 مجله پی سی ورلد، شخصی بود به نام پیتر کرین. او پژوهشگر ارشد شرکت زیراکس در آن زمان بود. در آن زمان راهبرد شرکت این بود که به صورت اولیه و تا زمانی که از سوی مشتری‌ها پرسشی نشده، اطلاعاتی در این مورد ندهند.
زمانی که پرینترهای رنگی همه‌گیر شدند، دولت‌های بیمناک شدند که از این فناوری سوء استفاده شود، مثلا از آن برای چاپ اسکناس تقلبی استفاده شود. راه حل اولیه را ژاپنی‌ها یافتند که همین فناوری چاپ نقاط زردرنگ یا استگانوگرافی بود. استاگنوگرافی یا نهان‌کاری کلا به درج اطلاعات پنهانی در اسناد متنی، ویدئویی و تصویری اشاره دارد.
شرکت فوجی که شریک اقتصادی دیرین زیراکس بود، نخستین شرکتی بود که از این فناوری استفاده کرد. در واقع دستگاه‌های کپی فوجی و زیراکس از خیلی وفت پیش از این فناوری استفاده می‌کردند تا اینکه در نیکه دهه 1980، این فناوری به پرینترهای رنگی هم راه پیدا کرد.
البته در امریکا هیچ قانونی وجود ندارد که بر اساس آن شرکت‌های سازنده مجبور باشند، فناوری رهگیری به کمک نقاط رنگی را در محصولات خود بگنجانند. اما این شیوه مبدل به یک عمل استاندارد شده است، چرا که بسیاری از کشورها در صورتی که پرینتر از این فناوری استفاده نکند، از ورود آن به بازار خود ممانعت به عمل می‌آورند.
اما این تنها فناوری امنیتی زیراکس نبود! فناوری امنیتی دیگر این بود که اگر کسی سعی می‌کرد اسکناس چاپ کند، دستگاه از روی کدهای امنیتی مندرج روی اسکناس، متوجه قضیه می‌شد و دستگاه به صورت خودکار خاموش می‌شد.
در سال 1994، دولت آمریکا از زیراکس خواست که همین فناوری برای پیشگیری از چاپ اسناد سری استفاده شود.
اما مشخص است که دولت‌ها از این فناوری می‌توانند سوء استفاده هم بکنند. مثلا ممکن است شهروندانی که اقدام به چاپ مقالات سیاسی یا دعوت به گردهمایی‌های اعتراضی بکنند با استفاده از آن دستگیر شوند. از سوی دیگر شخصی را در نظر بگیرید که اسناد پزشکی یا قانونی خصوصی‌اش را برای مشاوره خصوصی پرینت گرفته و ارائه کرده است، با استفاده از همین فناوری ممکن است پیدا کردن او ساده شود و حریم خصوصی‌اش به خطر بیفتد.
در حالی که پیدا کردن و رمزگشایی کدهای مخفی مندرج در اسناد توسط برخی‌ها پرینترها نسبتا آسان است، پرینترهایی هم هستند که با استفاده از نسل دوم این فناوری کار پیدا کردن و رمزگشایی از نقاط رنگی را خیلی دشوارتر کرده‌اند.
