معرفی کتاب « هملت شاهزاده دانمارک »، نوشته ویلیام شکسپیر

دربارهٔ کتاب

«هملت» بلندترین اثر شکسپیر است؛ اثری که در ادبیات جهان منحصربه فرد است و هیچ اثری را نمی توان یافت که تا این حد دربارهاش صحبت کرده یا نوشته باشند. ترجمهٔ حاضر بر مبنای متن انگلیسیِ چاپ دانشگاه ییل با تصحیح برتِن رافِل و نسخهٔ کمبریج با تصحیح فیلیپ ادواردز صورت گرفته است که از کاملترین نسخه های موجود هملت هستند. در این ترجمه، ضمنِ رعایت سبک نویسنده، مترجم تلاش کرده است متنی خوانا و دقیق ارائه دهد و بخش های مبهم را با استفاده از توضیحات پایانی (پینویس) حتی المقدور روشن کند. در انتهای کتاب نیز بخشی به عنوان «ژرفنگری در هملت» آورده شده که در واقع مقاله ای تحلیلی به قلم مترجم در مورد این اثر است.

دربارهٔ مؤلف

ویلیام شکسپیر (۱۶۱۶-۱۵۶۴) شاعر ملی انگلستان و بزرگترین نمایشنامه نویس جهان در تمام دوران محسوب می شود. شکسپیر جایگاهی یگانه در ادبیات جهان دارد. شاعران دیگر غرب از مرزهای ملی فراتر رفته اند، اما شهرت هیچ یک به اندازهٔ شکسپیر جهان گیر نیست. از شکسپیر ۳۷ نمایش، ۱۵۴ غزل، و چند قطعه شعر باقی مانده است. آثار شکسپیر به همهٔ زبانهای مهم در دنیا ترجمه شده است.

تقدیم به

شکسپیرشناس فقید پروفسور لیم چی سِنگ که «جز روح پاکش هیچ منبعِ درآمدی برای خوراک و پوشاک خود نداشت.»

مقدمهٔ مترجم

هملت بلندترین اثر شکسپیر است؛ اثری که در ادبیات جهان منحصربه‌فرد است و هیچ اثری را نمی‌توان یافت که تا این حد درباره‌اش صحبت کرده یا نوشته باشند. این اثر به سببِ پیچیدگی‌های زبانی و معنایی از دیرباز موردتوجه منتقدان و فیلم‌سازان قرار گرفته است. به‌عنوان‌مثال از سال ۱۹۰۰ تاکنون بیش از ۵۰ فیلم بر اساس این نمایشنامه ساخته شده است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به اقتباس لارنس الیویه (۱۹۴۸)(۱)، اقتباس روسی این اثر در سال ۱۹۶۴ به کارگردانی گریگوری کوزینتسف (۲)، اقتباس تونی ریچاردسون (۱۹۶۹)(۳)، اقتباس فرانکو زِفیرلی (۱۹۹۰)(۴)، و اقتباس کنث برانا (۱۹۹۶)(۵) اشاره کرد. نسخهٔ کنث برانا کامل‌ترین نسخهٔ هملت است که در آن کارگردان از کل متن استفاده کرده و فیلمی در حدود ۴ ساعت ساخته شده است. در بقیهٔ نسخه‌ها بخش‌هایی از متن حذف شده است.

سه نسخهٔ چاپی اصلی از متن هملت وجود دارد. اولین نسخه در سال ۱۶۰۳ میلادی منتشر شد که نسخه‌ای ناقص و نامعتبر است. نسخهٔ دوم در سال ۱۶۰۴ میلادی و سومین نسخه در سال ۱۶۲۳ منتشر شد که نسبت به نسخهٔ دوم حدود ۲۲۲ سطر کمتر دارد.

ترجمهٔ حاضر بر مبنای متن انگلیسی چاپ دانشگاه ییل با تصحیح برتِن رافِل (۶) و نسخهٔ کمبریج با تصحیح فیلیپ ادواردز (۷) صورت گرفته است که هردو از کامل‌ترین نسخه‌های موجود هملت هستند. در این ترجمه، ضمنِ رعایت سبک نویسنده، مترجم تلاش کرده است متنی خوانا و دقیق ارائه دهد و بخش‌های مبهم را با استفاده از توضیحات پایانی (پی‌نویس) حتی‌المقدور روشن کند. در انتهای کتاب نیز بخشی به‌عنوان «ژرف‌نگری در هملت» آورده شده که درواقع مقاله‌ای تحلیلی به قلم مترجم در مورد هملت است و در طی آن سعی شده‌است لایه‌های پنهان و موضوعات بحث‌برانگیز این شاهکار تاریخ ادبیات تشریح شوند.

این متن به‌صورت دوزبانه منتشر می‌شود تا خوانندگان علاقه‌مند بتوانند ضمن مراجعه به متن اصلی’ آن را با متن ترجمه مقابله کنند. بر کسی پوشیده نیست که خواندن و فهمیدن این اثر حتی برای خوانندهٔ انگلیسی‌زبان نیز کاری‌ست بس دشوار. و شاید به همین دلیل است که اغلب کارهای شکسپیر از زبانی غیر از انگلیسی به فارسی ترجمه شده است.

هملت اولین اثر از «مجموعهٔ آثار شکسپیر» است که تقدیم خوانندگان می‌شود. هدف از این مجموعه ارائهٔ ترجمه‌هایی با سبکی نزدیک به سبکِ شکسپیر به همراه مقاله‌ای انتقادی در مورد هر اثر و استفاده از کامل‌ترین و صحیح‌ترین نسخ آثار اوست.

در انتها لازم می‌دانم از دوست عزیزم آقای مهدی سجودی مقدم، مدیر فرزانه و صاحب‌نظر انتشارات مهراندیش، قدردانی کنم که متن حاضر را به‌دقت مقابله و ویراستاری کرده، پیشنهادهای سودمندی ارائه داده است. درهرصورت هرگونه کاستی در ترجمه بر عهده مترجم است.

از خانم نرگس پاینده نیز که در همه مراحل انتشار این کتاب نهایت دقت و حوصله را به خرج دادند، بسیار تشکر می‌کنم.

علی سلامی

استاد دانشگاه تهران

فروردین ۱۳۹۶

دربارهٔ مترجم

دکتر علی سلامی (زادهٔ ۱۳۴۶، تهران) استاد ادبیات انگلیسی و مطالعات ترجمه در دانشگاه تهران است. او نویسندهٔ کتاب «شکسپیر و خواننده» (شیکاگو ۲۰۱۳) و ویراستار دو کتاب «شکسپیر بنیادگرا» (نیوکاسل ۲۰۱۶) و «شکسپیر و فرهنگ» (نیوکاسل ۲۰۱۶) است. منتخبی از اشعار فروغ فرخزاد، فریدون مشیری، سیمین بهبهانی، حافظ، خیام و سهراب سپهری به زبان انگلیسی در شش مجلد از سلامی منتشر شده است. نخستین همایش بین المللی شکسپیرشناسی به همت دکتر سلامی در سال ۱۳۹۳ در دانشگاه تهران برگزار شد که شکسپیرشناسان برجسته ای همچون استیون گرینبلت از دانشگاه هاروارد و مارک تورتون برنت از دانشگاه کواینز سخنرانان اصلی در آن همایش بودند. ترجمهٔ سلامی از قرآن کریم به زبان انگلیسی در سال ۲۰۱۶ در امریکا منتشر شد. از سلامی مقالات متعددی درزمینهٔ گفتمان و جنسیت، حقوق بشر، شکسپیر و ادبیات پسااستعماری در نشریه های معتبر جهان به چاپ رسیده است. نوشته های علی سلامی به بیش از بیست زبان ترجمه شده است.

توضیح ناشر

بسیار خوشحالیم که ترجمهٔ آثار گران‌قدرِ ویلیام شکسپیر را به‌تدریج و برای نخستین بار به‌صورت دوزبانه و بر اساس متون معتبر و ترجمه از زبان اصلی و ویژگی‌هایی کاربردی منتشر می‌کنیم.

عمده‌ترین دلایل ما در ترجمه و انتشار این مجموعه به شرح زیر است:

۱. ترجمه و انتشار آثار شکسپیر به شکل کامل و دوزبانه، از منابع اصلی (و نه زبان‌های غیرانگلیسی مانند فرانسه و عربی) و بر پایهٔ متون معتبر و موردتأییدی که از زمان شکسپیر به جا مانده و بعدها نیز توسط مراکز پژوهشی شکسپیرشناسی بررسی و منتشر شده است.

۲. حفظ ساختار سطربندی متن اصلیِ انگلیسی (مطابق نسخه‌های منتشرشده در زمان شکسپیر) و ترجمهٔ کاملاً سطربه‌سطر فارسی. به‌این‌ترتیب علاقه‌مندان به مقایسهٔ متون اصلی و دانشجویانِ مقاطع مختلف می‌توانند به شکل دانشگاهی و علمی از این ترجمه‌ها استفاده کنند.

۳. ترجمه بر مبنای نسخه‌های ویراست‌شدهٔ معتبرِ انگلیسیِ.

۴. استفاده از زبان فارسیِ همسنگِ زبان آثار و دقت در حفظ همان ساختار زبانی.

۵. اضافه کردن توضیحات مشروح در پایان کتاب (پی‌نویس) و همچنین بخش «ژرف‌نگری».

۶. ویراستاری یک‌دستِ ترجمهٔ فارسیِ آثار و عموماً بر اساس شیوهٔ نگارش فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی و آراء اساتید زبان فارسی.

امیدواریم کاستی‌های خود را با توجه و حسن‌نظر علاقه‌مندان و صاحب‌نظران برطرف کنیم.

انتشارات مهراندیش

اشخاص نمایش

هَمْلت (شاهزادهٔ دانمارک)

کلودیوس (پادشاه دانمارک، عموی هملت، برادرِ شاهِ به‌تازگی درگذشته)

روح (پدرِ هملت، شاهِ درگذشته)

گِرترود (مادرِ هملت و ملکهٔ دانمارک که اینک همسر کلودیوس است)

پلونیوس (صدراعظم دانمارک)

لِیِرتیز (پسر پلونیوس)

اُفیلیا (دختر پلونیوس)

هورِیْشیو (دوست و همکلاسی هملت)

روزِنْکرانتس و گیلْدِنْستِرن (همکلاسی و دوستان سابق هملت)

فورتینبِراس (شاهزادهٔ نروژ. پدر فورتینبِراس هم فورتینبِراس نام دارد همان‌طور که پدر هملت نیز هملت است.)

وُلْتِمانْد و کورنِلیوس (سفیران نروژ)

مارسِلوس، بِرناردو و فرانسیسکو (اعضای گارد سلطنتی)

آزْریک (درباری)

رِیْنالدو (خدمتکار پلونیوس)

بازیگران

نجیب‌زادگانِ درباری

کشیش

گورکن‌ها

فرمانده (در ارتش فورتینبِراس)

سفیران انگلستان (به دانمارک)

دیگران

Characters (dramatis personae)

Hamlet (Prince of Denmark)

Claudius (King of Denmark, Hamlet’s uncle, brother of the recently dead King)

Ghost (Hamlet’s father, the former King)

Gertrude (Hamlet’s mother, now married to Claudius)

Polonius (councillor/adviser to the King)

Laertes (Polonius’s son)

Ophelia (Polonius’s daughter)

Horatio (friend, companion, and fellow-student of Hamlet)

Rosencrantz and Guildenstern (fellow-students and former friends of Hamlet)

Fortinbras (Prince of Norway. n.b.: just as Hamlet’s father is also named Hamlet, so Fortinbras’s father, too, is named Fortinbras)

Voltemand and Cornelius (Danish councillors, ambassadors to Norway)

Marcellus, Barnardo, Francisco (members of the King’s guard)

Osric (a singularly foppish courtier)

Reynaldo (Polonius’s servant)

Players (actors)

Gentlemen (courtiers)

Priest

Clown 1 and Clown 2 (gravediggers)

Captain (in the army led by Fortinbras)

English ambassadors (to Denmark)

Others

کتاب هملت شاهزاده دانمارک
نویسنده : ویلیام شکسپیر
مترجم : علی سلامی
ناشر مهراندیش
تعداد صفحات: ۴۵۲ صفحه