به بهانه پیدا شدن عکس هنگام مرگ گردا تارو (بلوند کوچک)، یاور رابرت کاپا و نخستین بانوی عکاسی که به خطوط نخست جنگ رفت
نویسندگان و روزنامه‌نگارها در تاریخ نقش زیادی در بیدار کردن وجدان‌ها و آشنا کردن مردم با مصائب و زشتی‌های جنگ‌ها داشته‌اند.
اما عکاسی به سبب عینی بودن، همیشه تأثیر بیشتر حتی از گران‌سنگ‌ترین مقالات یا داستان‌ها داشته است. طوری که واقعا نمی‌توان تصور کرد بدون عکس‌های گرفته شده از جنگ ویتنام، آن جنگ بالاخره می‌توانست پایان بپذیرد و قطعا لجاجت تصمیم‌گیران سیاسی آمریکایی، بیشتر ادامه پیدا می‌کرد.
عکاس‌های خبری، حرفه بسیار خطیری دارند. زندگی و شرایط کاری برخی از آنها را که می‌خوانیم از میزان آرمانگرایی و شکیبایی آنها؛ یکه می‌خوریم و می‌بینیم که همه شکوه‌ها و شکایت‌های ما از شرایط دشوار زمانه، در برابر نیروی اراده آنها، چقدر حقیر و پست می‌نماید.
اما یکی از عکاسان جنگی که نامش کمتر مطرح شده؛ بانویی است به نام گردا تارو.
گردا تارو با نام اصلی گرتا پوهوریل در اول آگوست سال 1910 در اشتوگارت آلمان در یک خانواده یهودی به دنیا آمد. او را نخستین عکاس خبری می‌دانند که عملا وارد خط مقدم جنگ‌ها می‌شد.
خانواده او از طبقه متوسط جامعه آلمان بودند. در سال 1920، کوتاه‌زمانی پیش از تشکیل آلمان نازی، خانواده آنها به لایپزیگ مهاجرت کردند. از همان زمان گرتا فعالیت ضدنازی خود را شروع کرد و به همین خاطر سرانجام در سال 1933 به جرم پخش کردن محتواهای ضدنازی دستگیر شد.
سرانجام همه خانواده آلمان را را ترک کردند، اما هر یک از آنها در جستجوی سرنوشت؛ مسیر متفاوتی را انتخاب کرد. از آن پس گردا، دیگر خانواده‌اش را ندید.
گرتا در سال 1934 در پاریس اقامت کرد. در سال 1935 او با عکاس-روزنامه‌نگاری به نام آندره فریدمن آشنا شد. او را نمی‌شناسید؟
آندره فریدمن در واقع نام اصلی رابرت کاپای مشهور و افسانه‌ای است! آندره فریدمن یک یهودی مجارستانی بود و گرتا را به عنوان دستیار خود انتخاب کرد و به او عکاسی آموخت. آنها همزمان دل در گرو عشق هم نهادند. در عین حال در همین زمان گردا برای آژانس عکاسی Alliance به عنوان ویرایشگر عکس، شروع به کار کرد.
در سال 1936 گردا و فریدمن (کاپا) نقشه‌ای کشیدند. آنها تصمیم گرفتند که عکس‌های هر دوتاشان با نام یک عکاس آمریکایی تخیلی به نام رابرت کاپا منتشر شود! این طوری عکس‌های آنها راحت‌تر در بازار مطبوعاتی آمریکا می‌توانست وارد شده و به فروش برسد.
این راز البته سرانجام افشا شد، اما فریدمن ترجیح داد که به استفاده از این اسم ادامه بدهد. در همین زمان بود که گرتا به جای نام خانوادگی پوهوریل؛ استفاده از نام خانوادگی تارو را شروع کرد که از نام یک هنرمند ژاپنی به نام تارو اوکاماتا گرفته شده بودند و نام کوچک‌اش را از گرتا به گردا تغییر داد (گرفته شده از نام هنرپیشه سوئدی مشهور به نام گرتا گاربو)
جنگ‌های داخلی اسپانیا موقعیت خطیری برای گردا و کاپا فراهم آورد. این دو در سال 1936 به بارسلونا رفتند. در همین زمان بود که گردا تارو؛ لقب جالب بلوند کوچک را گرفت. آنها با هم درگیری‌های آراگون و کوردوبای اسپانیا را پوشش دادند و عکس‌های بسیار جالبی از این حوادث گرفتند. عکس‌های این دو در مجلات بسیار معتبر آن زمان منتشر می‌شدند.
گردا تارو در پشت سر یک سرباز اسپانیایی
البته علیرغم اینکه این دو عکس‌هایشان را به صورت مشترک با نام رابرت کاپا انتشار می‌دادندۀ عکس‌های گردا به سبب مربعی بودن فیلم دوربین Rollei گرتا و مستطیلی بودن فیلم دوربین لایکا Leica کاپا قابل تشخیص بدند، اما بعدا هر دوی آنها روی فیلم 135 میلیمتری عکس ثبت می‌کردند و بعد از آن عکس‌ها را تحت نام کاپا و تارو منتشر می‌کردند.
رابطه همکاری ژرف و عشق این دو ادامه داشت. اما گردا پیشنهاد ازدواج کاپا را قبول نکرد. در همین زمان گردا به گروه روشنفکران اروپایی ضدفاشیسم که در آن ارنست همینگوی و جورج اورول عم عضویت داشتند، پیوست.
کاپا و تارو در کنار هم
تارو البته رخدادهایی از جنگ اسپانیا را مستقلا عکسبرداری کرد که از جمله آنها می‌توان به بمباران والنسیا و نیزدرگیری در منطقه‌ای نزدیک مادرید اشاره کرد.
در 25 نوامبر سال 1937، گردا تارو در حین عکاسی از درگیری از منطقه Brunete، زمانی که سوار بر خودروی حامل مجروحان جنگ بود به یک تانک جمهوری‌خواه‌های برخورد کرد. او زخم‌های عمیقی برداشت و فردای آن روز درگذشت.
او به عنوان یک چهره شاخص ضدفاشیسم بعد از مرگش گرامی داشته شد. در روز تولدش در اول آگوست سال 1937 که در آن در صورت زنده ماندن، 27 ساله می‌شد؛ حزب کمونیست فرانسه در پاریس برای او یک تشییع جنازه باشکوه برگزار کرد.
اما بعد از گذشت سالیان طولانی؛ در 16 ژانویه امسال، پسر پزشکی که زمانی گردا را تحت مداوا بعد از مجروح شدن قرار داده بود، به صورت تصادفی از عکسی از پدر خود در توییتر منتشر کرد. به زودی مشخص شد که این عکس مهم‌تر از چیزی بود که در وهله اول تصور می‌شد و در این عکس در واقع آخرین دقایق زندگی گردا تارو نمودار شده است.
شمار زیادی از عکس‌های گردا تارو را می‌توانید در اینجا ببینید. اما در همین جا هم می‌توانید به منتخبی از آنها نگاه کنید:
جناب آقای دکتر مجیدی. با سلام و احترام. چنانچه مایل باشید در مورد رابطه‌ی رابرت کاپا و گردا اطلاعات بیشتری به‌دست بیاورید. توصیه می‌کنم به کتاب «فرار بزرگ: ماجرای نه مجاری که از چنگ هیتلر گریختند و جهان را تغییر دادند.» نگاهی بیندازید. یکی از آن مجارها رابرت کاپا است. با تشکر.
سپاس بابت معرفی این کتاب
ممنون بابت زحمات شما