نفریت بینابینی حاد چیست و چه علایم و درمانی دارد؟

نفریت بینابینی حاد یک مقولهٔ بالینی ـ آسیب‌شناختی است که به صورت کاهش ناگهانی کارکرد کلیه به علت ارتشاح حاد سلول‌های التهابی به داخل فضای بینابینی کلیه تعریف می‌گردد (اشکال 1 ـ 30 و 2 ـ 30 تارنما). نفریت بینابینی حاد مسئول 10 تا 20 درصد همهٔ موراد آسیب‌های کلیوی حاد می‌باشد.

علایم و نشانه‌های بالینی نفریت بینابینی حاد

تظاهر معمول نفریت بینابینی حاد کاهش ناگهانی عملکرد کلیه در بیمار بدون علامتی است که از سایر جهات سالم بوده و اخیراً داروی جدیدی برایش شروع شده است. سه گانهٔ بالینی کلاسیک تب، بئورات، و ائوزینوفیلی تظاهرات واکنش افزایش حساسیتی سرتاسری هستند و هر یک یا همهٔ آنها ممکن است در نفریت بینابینی حاد دیدع شوند. علامت نسبتاً شایع دیگر درد کمر یا پهلو به علت اتساع ک÷سول کلیه است. توجه به این نکته حایز اهمیت است که اکثر بیماران هیچیک از این ویژگی‌ها را ندارند و نبود آنها مانع از تشخیص نفریت بینابینی حاد نیست. مهم‌تر اینکه پرفشاری خون و ادم که از ویژگی‌های گلومرولونفریت حاد هستند در نفریت بینابینی حاد ناشایع می‌باشند.

یافته‌های آزمایشگاهی شاخص عبارت‌اند از افزایش کراتینین سرم، که با آسیب کلیوی حاد مطابقت دارد، پیوری استریل، و قالب‌های گویچه‌های سفید هستند. رنگ‌آمیزی هانسل (Hansel) ادرار ممکن است ائوزینوفیل‌ها را نشان دهد. گرچه وجود ائوزینوفیل در ادرار (ائوزینوفیلوری) قویاً مطرح‌کنندهٔ نفریت بینابینی حاد است اما اغلب مشاهده نمی‌شود. بیماران اغلب دچار پروتئینوری در محدودهٔ غیر نفروتیک (کمتر از 1 گرم در روز) و هماچوری میکروسکوپی می‌باشند. قالب‌های گویچه‌های سرخ ندرتاً دیده می‌شوند. ممکن است در گسترهٔ خون محیطی افزایش ائوزینوفیل‌های خون (eosinophilia) دیده شود.

سبب‌شناسی نفریت بینابینی حاد

واکنش‌های دارویی شایع‌ترین علت نفریت بینابینی حاد هستند. آنتی‌بیوتیک‌ها شایع‌ترین داروهای مضر هستند و از این میان پنی‌سیلین‌ها، سفالوسپورین‌ها، تری‌متوپریم سولفامتوکسازول، و سیپروفلوکساسین بیشتر شایان توجه‌اند. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) یکی از علل کاملاً شناخته شدهٔ نفریت بینابینی حاد هستند و همین‌طور مهارکننده‌های پمپ پروتون مثل امپرازول. دومین علت شایع نفریت بینابینی حاد عفونت سرتاسری می‌باشد. نفریت بینابینی حاد ممکن است با پیلونفریت حاد و بیماری خودایمنی نیز همراه باشد. فهرستی از علل شایع نفریت بینابینی حاد در جدول 1 ـ 30 نشان داده شده است.

درمان و پیش‌آگهی نفریت بینابینی حاد

درمان نفریت بینابینی حاد، عبارت است از قطع هرگونه داروی مضر مشکوک یا درمان عفونت یا بیماری زمینه‌ای. در مواردی که آنتی‌بیوتیک‌ها برای مداوای عفونت مصرف می‌شوند باید داروی مناسب جایگزین شود. درمان کوتاه مدت با دوز بالای کورتیکواستروئیدها (پردنیزون 1 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن حداقل به مدت 2 هفته) ممکن است در صورتی که در اوایل سیر بالینی [بیماری] مورد استفاده قرار گیرد بهبودی را تسریع کند.

اکثر موارد نفریت بینابینی حاد پس از قطع عوامل مضر کاملاً بهبود می‌یابند. با این حال هر چه بیمار طولانی‌تر در نارسایی کلیه بماند احتمال بهبود کامل کارکرد کلیه کمتر است.