درمان سوختگی‌های ناشی از اسید – قلیا و مواد سوزاننده

میزان آسیب پوستی ناشی از سوختگی شیمیایی با مواد سوزاننده به موارد زیر بستگی دارد:

– غلظت محلول

– مدت تماس با پوست

– اسیدی یا قلیایی بودن محلول

سوختگی ناشی از مواد اسیدی به دلیل نکروز انعقادی (تشکیل eschar) سطحی‌تر از سوختگی ناشی از مواد قلیایی است.

Eschar را با Scar اشتباه نکنید. Eschar بافت نکروزه سیاه رنگی است که در سوختگی، آسیب پوستی ناشی از مواد سوزاننده یا برخی عفونت‌ها مانند آنتراکس ایجاد می‌شود.

مواد اسیدی با ایجاد واکنش‌های شیمیایی از طریق تولید گرما موجب آسیب حرارتی نیز می‌گردند.

آسیب ناشی از مایعات قلیایی به دلیل نکروز میعانی (liquefactive necrosis) ایجاد می‌شود.

مایعات قلیایی موجب آسیب شدیدتر و عمیق‌تری می‌گردند. هیدروکسید سدیم (سفید کننده‌ها و محلول‌های باز کننده لوله فاضلاب) و هیدروکسید کلسیم (سیمان) نمونه‌هایی از مواد قلیایی هستند. شستشوی پوست با آب یا سالین اساس درمان سوختگی با مواد سوزاننده است. در مورد محلول‌های اسیدی باید پوست برای حداقل 30 دقیقه شستشو داده شوند و در آسیب‌های قلیایی شستشو باید برای حداقل 2 ساعت ادامه یابد.

استفاده از مواد خنثی کننده نسبت به شستشو با آب یا سالین مزیتی ندارد. درمان با مواد خنثی کننده ممکن است از طریق ایجاد واکنش و تولید گرما موجب بدتر شدن آسیب شود.

درمان سوختگی با اسید و قلیا

روش درمان بر اساس شدت سوختگی تعیین می‌شود. بسیاری از سوختگی‌ها با امولینت موضعی و ضد درد خوراکی درمان می‌شود. در صورت وجود ضایعات زخمی شبیه سوختگی درجه دوم عمقی، اقدامات زیر مفید است:

– دبریدمان

– پوشش زخم با کرم سیلور سولفادیازین (Silvadene)

– پوشاندن زخم با گاز وازلینه

سوختگی‌های شدید ممکن است موجب آسیب عروق خونی، استخوان، عضله و تاندون شود. برای پیشگیری از بروز این عوارض می‌توان از طریق لیپوساکشن، محلول داخل بافت چربی را رقیق و خارج نمود.

جراحی در موارد زیر اندیکاسیون دارد:

– نکروز بافتی

– درد غیرقابل کنترل

– آسیب بافت‌های عمقی

سوختگی با هیدروفلوراید

تجویز آنتی‌بیوتیک مگر در صورت وجود نشانه‌های عفونت، توصیه نمی‌شود.

سوختگی با هیدروفلوراید (hydrofluoride burn) موجب هیپوکلسمی نیز می‌شود. این ماده در پالایشگاه‌های نفت و در تمیز کننده‌های تهویه کننده هوا به کار می‌رود.

در درمان سوختگی با هیدروفلوراید اقدامات زیر مفید است:

– استفاده از ژل موضعی کربنات کلسیم یا ترکیبات چهار ظرفیتی آمونیوم

– تزریق موضعی داخل شریانی گلوکونات کلسیم

– تزریق وریدی گلوکونات کلسیم

ژل موضعی کربنات کلسیم یا ترکیبات چهار ظرفیتی آمونیوم موجب خنثی شدن فلوراید می‌شوند.

تزریق داخل شریانی گلوکونات کلسیم موجب کاهش درد و پیشگیری از نکروز شریان‌ها می‌شود.

تزریق داخل وریدی گلوکونات کلسیم در درمان هیپوکلسمی ناشی از آسیب هیدروفلوراید به کار می‌رود.