چرا چشم می‌پرد؟ علت تیک چشم یا نبض زدن آن چیست؟

پریدن پلک چشم، اسپاسم ها (گرفتگی عضلات) و گاهی پلک زدن ها، تکراری و غیر قابل کنترل هستند که معمولا در پلک بالایی رخ می دهد.

این انقباضات (blepharospasm) معمولا بر عضلات هر دو چشم تاثیر می گذارند. اگر شما دچار این حالت باشید، ممکن است یک حرکت غیر ارادی را که هر چند ثانیه، یک تا دو دقیقه طول می کشد و یا عود می کند تجربه کنید.

کشش پلک، یا میوکیمیا اسپاسمی تکرار شونده و ناخواسته از عضلات پلک است اغلب، در قسمت پلک بالایی رخ می دهد، اما می تواند در هر دو طرف بالا و پایین بروز داده شود ، برای اکثر افراد، این اسپاسم ها بسیار خفیف هستند و مانند پلک زدن های ملایم در پلک ،آن را احساس نمی کنند اما دیگران ،ممکن است یک اسپاسم به اندازه کافی قوی داشته باشند، که هر دو پلک را به طور کامل متوقف کند؛ این وضعیت دیگری است که به نام بلفاروپاسم، شناخته می شود.

اکثر مردم دچار انقباضات جزئی پلک چشم در طول زندگی خود می شوند. علل آن عبارتند از:

– خستگی

شاید اولین دلیلی را که بتوان برای پریدن پلک بیان کرد، استرس باشد. همه ما کم و بیش در زندگی با استرس مواجه می شویم. زمانی که استرس بر ما مستولی می شود بدن از خود واکنش نشان می دهد که پریدن پلک می تواند یکی از این واکنش ها باشد.

دیگر عاملی که سبب این مشکل می شود فشار بیش از اندازه به چشم است. این فشار به این معناست که ممکن است چشم مان نیاز به عینک دارد و یا اگر از عینک استفاده می کنید باید به تعویض شماره عینک بپردازید. اگر گاها بعد از مدت 20 دقیقه به جایی غیر از صفجه نمایش نگاه کنید می توانید از این فشار کم کنید. گاها آلرژی هم مزید بر علت می شود که پرش چشم بیشتر شود. لذا اگر آلرژی چشمی دارید از مصرف آنتی هیستامین خودداری کنید.

اگر خواب کافی نداشته باشید باید منتظر مشکلاتی مانند پرش پلک باشید. خستگی مفرط می تواند چشم شما را وارد چالش جدیدی کند که خود زمینه ساز مشکلات دیگر است.

کمبود ویتامین در بدن یکی دیگر از عواملی است که سبب پیدایش پلک پریدن می شود. اگر نمی دانید که از لحاظ ویتامین چه کمبود هایی دارید حتما آزمایش خون بدهید. کمبود موادی چون منیزیون و کلسیم در بدن باعث پرش خود بخودی پلک خواهد شد.

گاها هم دیده می شود که پرش پلک می تواند در علت یکی از بیماری نظیر التهاب پلک، خشک چشم، حساسیت به نور، ناخنک چشم و حتی فلج بل یا پارکینسون باشد. که در جای خود می بایست مورد بررسی قرار گیرند و درمان مربوط به هر یک در صورت تشخیص انجام شود

– شما بیش از حد کافئین مصرف می کنید.

عادت قهوه خوردن ممکن است علت پرش پلک چشم شما باشد. دکتر یچسکل متخصص بینایی سنجی در آمریکا می گوید کافئین یک نوع محرک است و مصرف آن باعث بالا رفتن ضربان قلب و سوخت و ساز بدن می شود و در نتیجه عضلات بیشتری فعالیت کرده و ممکن است پلک چشم بپرد. ماهیچه هایی که حساسیت بیشتری نسبت به کافئین دارند تحریک بیشتری شده و واکنش بیشتری نشان می دهند. دقیقا مشخص نیست مصرف چه مقدار کافئین می تواند باعث بروز این پرش شود ولی باید مقدار مصرف خود را کمتر کنید تا پرش چشم شما هم کمتر شود.

– استرس دارید.

بدن افراد نسبت به استرس واکنش های متفاوتی نشان می دهد که پریدن پلک چشم یکی از آن هاست. اگر علت پریدن چشم در شما استرس است باید کشف کنید چه چیزی باعث استرس شما شده است و برای رفع آن تلاش کنید تا مشکل پرش چشم در شما متوقف شود. یکی از کارهایی که می توانید برای کم کردن استرس انجام دهید ورزش یوگاست.

– حساسیت دارید.

وقتی به چیزی حساسیت دارید ماده هیستامین در بدن شما آزاد می شود و موجب واکنش بدن نسبت به آن می شود، یکی از این واکنش ها پرش پلک چشم است، مشابه پف یا خارش چشم که ممکن است به علت حساسیت ایجاد شود. دکتر یچسل می گوید اگر علت پرش چشم شما حساسیت بود می توانید برای رفع آن از قطره های چشمی هیستامین استفاده کنید.

– مقدار خواب کافی نداشته اید.

پلک چشم از حساس ترین عضلات در بدن شماست بنابراین هرگونه عدم تعادل در بدن موجب اختلال در عملکرد آن می شود و به همین خاطر نداشتن خواب کافی یکی از علت های پریدن چشم به شمار می رود. متخصصان بینایی سنجی می گویند موقعی که این اتفاق می افتد چشمان شما احساس خستگی کرده و پلک چشم ممکن است شروع به پریدن کند. برای حل این مشکل شب ها زودتر خوابیده و سعی کنید ۸ ساعت در شبانه روز بخوابید.

– نیاز به عوض کردن شماره عینک خود دارید.

اگر به هنگام مطالعه یا نگاه کردن به کامپیوتر چشم شما می پرد ممکن است نشانه تغییر شماره چشم شما باشد. زیرا عضلات چشم برای تمرکز تلاش زیادی می کنند این گفته متخصصان بینایی سنجی در رابطه با پرش پلک چشم است. بهترین راه برای حل این مشکل مراجعه به چشم پزشک و چکاپ می باشد.

– ممکن است تومور داشته باشید.

احتمال این موضوع بسیار ضعیف است ولی به ندرت ممکن است اتفاق بیفتد. شما باید با دکتر خود در این رابطه صحبت کرده و دلایلی که موجب پرش چشم می شود را بررسی کنید تا مشکل شما حل شود و در صورتی که این مشکل حل نشد باید آزمایش خون انجام شود. بعد از آن چشم پزشک شما از روی نتیجه آزمایش خون تشخیص خواهد داد که آیا نیاز به مراجعه به چشم پزشک اعصاب دارید یا خیر. این متخصصان می توانند ارتباط بین مشکلات بینایی و مغز را تشخیص داده و دلیل پرش چشم شما را بهتر متوجه شوند.

شکل جزئی پریدن پلک، بی ضرر و بدون درد است. این حالت معمولا خود به خود از بین می رود. اما می تواند آزاردهنده هم باشد، به ویژه در شرایطی که اسپاسم (انقباض عضلانی) به اندازه کافی قوی باشد و پلک ها را به طور کامل ببندد.

در برخی موارد، انقباض پلک مدت طولانی ادامه دارد. برخی افراد، اسپاسم های مکرر در طول روز را تجربه می کنند. علائم می توانند روزها، هفته ها یا حتی ماه ها بعد دوباره برگردند. این حالت می تواند استرس های روحی زیادی ایجاد کند و با زندگی فرد تداخل داشته باشد.

در جدی ترین شکل، انقباض پلک می تواند مزمن شود. این حالت می تواند باعث چشمک زدن مداوم و دوبینی شود. اگر منجر به شرایطی شود که در آن باز نگه داشتن چشم فرد مشکل باشد، می تواند باعث اختلال دید شدید شود
گاهی اوقات، انقباضات و زنش پلک می تواند نشانه ای از مشکلات دیگر چشم باشد، از قبیل:

– بلفاریت (التهاب پلک)

– خشکی چشم

– حساسیت به نور

– ناخنک چشم

به ندرت می تواند نشانه ای از یک اختلال مغزی یا عصبی باشد، مانند:

– فلج بل

– دیستونی

– بیماری پارکینسون

– تیک عصبی

زنش و انقباض پلک همچنین می تواند عارضه برخی داروها باشد. رایج ترین داروهای مطرح در این مورد، داروهای مورد استفاده در درمان جنون و صرع می باشند.

انواع انقباض پلک

سه نوع متداول از زنش و انقباض پلک وجود دارد:

1- زنش پلک جزئی

2- انقباض پلک  (blepharospasm) خوش خیم

3- اسپاسم  نیمه صورت

1- زنش پلک جزئی اغلب در ارتباط با عوامل زندگی ایجاد می شود، مانند:

– خستگی

– استرس

– کمبود خواب

– استفاده از الکل، تنباکو و یا کافئین

این حالت هم چنین می تواند به دلیل تحریک سطح چشم (قرنیه) یا غشاهای پوشاننده پلک (ملتحمه) ایجاد شود. گاهی اوقات علت زنش پلک جزئی ناشناخته باقی می ماند که تقریبا در همه موارد، بی ضرر و بدون درد است.

2- انقباض پلک خوش خیم معمولا در اواسط تا اواخر دوران بزرگسالی ایجاد می شود و به تدریج توسعه می یابد. این حالت در زنان دو برابر مردان است.

به طور معمول، انقباض پلک خوش خیم با تحریک بیش از حد چشم یا چشمک زدن مکرر شروع می شود و عوامل زیر می توانند آغازگر آن باشند:

– خستگی

– استرس

– عوامل محرک مانند نور، باد و یا آلودگی هوا

به تدریج که وضعیت بدتر می شود، ممکن است منجر به افزایش حساسیت نسبت به نور، تاری دید و انقباض عضلات صورت شود. در موارد شدید، اسپاسم می تواند آن قدر شدید باشد که پلک را تا چند ساعت بسته نگه دارد.

محققان بر این باورند که این بیماری ممکن است ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی باشد. با وجودی که این بیماری معمولا به صورت تصادفی رخ می دهد، گاهی در خانواده ها به صورت ارثی تکرار می شود.

3- اسپاسم نیمه صورت بسیار نادر است و باعث درگیری عضلات دیگری غیر از عضلات پلک می شود. این حالت معمولا شامل عضلات اطراف دهان نیز می شود. بر خلاف انواع دیگر زنش و انقباض پلک، معمولا تنها یک طرف صورت را درگیر می کند.

در اغلب موارد، اسپاسم نیمه صورت ناشی از فشار یک شریان بر روی عصب عضلات صورت می باشد.

چه موقع باید به چشم پزشک مراجعه کرد؟

– انقباض یا اسپاسم اطراف چشم

– اسپاسم صورت که بیشتر از یک هفته طول بکشد

– زنش پلکی که بیش از یک هفته هم چنان ادامه داشته باشد

– انقباضی که به طور کامل پلک شما را ببندد.

– اسپاسم عضلانی که درگیری عضلات دیگر صورت را نیز ایجاد کند

– قرمزی، تورم و یا ترشح از چشم

– افتادگی پلک فوقانی

اگر پزشک شما مشکوک شود که یک اختلال مغزی یا عصبی عامل پریدن پلک شماست، شما را برای علائم رایج دیگر بررسی می کند و یا شما را به یک متخصص مغزواعصاب و یا متخصص دیگر ارجاع می دهد

درمان

در اغلب موارد، زنش پلک جزئی حتی بدون این که شما متوجه شوید از بین می رود.

اگر خشکی چشم باعث سوزش قرنیه یا ملتحمه و تحریک چشم شود، درمان آن با اشک مصنوعی باعث بهبود می شود.

تا کنون، پزشکان درمان موفقی برای انقباض پلک خوش‌خیم نیافته اند. اما گزینه های مختلفی برای کاهش شدت آن به کار می روند.

شایع ترین این درمان ها استفاده از سم بوتولینوم (که هم چنین به عنوان بوتاکس یا Xeomin شناخته می شود) است. بوتاکس به طور معمول برای بیماران مبتلا به اسپاسم نیمه صورت توصیه می شود. هنگامی که در مقادیر بسیار کم به عضلات چشم تزریق می شود، ممکن است اسپاسم را برای چند ماه کاهش دهد، اما تاثیر آن به تدریج کاهش می یابد و تکرار آن ضروری است.

چگونه پریدن چشم را متوقف کنیم؟

تغییر در شیوه زندگی اغلب می تواند پرش چشم را متوقف کند. اگر فکر می کنید که استرس یا خستگی باعث پرش چشم شما می شود، باید به اندازه ی کافی به چشم هایتان استراحت بدهید و آنها را بسته نگه دارید.

خواب کافی و راحت داشته باشید و سعی کنید تکنیک های تمدد اعصاب (مانند یوگا) را بیاموزید. محدود کردن مصرف کافئین نیز می تواند موثر باشد. اگر پرش مربوط به خشکی چشم تان است، استفاده از اشک مصنوعی می تواند مفید باشد.

کاهش زمان مشاهده صفحات نمایش الکترونیکی مثل تلویزیون، تبلت، موبایل و … نیز در بهبود و جلوگیری از پرش چشم مهم است.

توصیه می شود هر 10 دقیقه یک بار به چشمان خود استراحت دهید. برای استراحت عضلات چشم، چشمان خود را ببندید. سپس به یک جسم دور نگاه کنید. شما باید مشابه این استراحت را هنگام خواندن کتاب و یا هر زمان که چشم شما به شدت درگیر است، داشته باشید. این کار فقط 10 تا 15 ثانیه طول می کشد، بنابراین “نداشتن وقت” بهانه خوبی نیست.

درمان های جایگزین برای انقباض خوش‌خیم پلک عبارتند از:

– طب سوزنی

– هیپنوتیزم

– کایروپرکتیک

– تغذیه درمانی

اما مزایای این درمان ها از طریق مطالعات علمی ثابت نشده است.

اگر درمان های دیگر با شکست رو به رو شوند، روش جراحی گزینه آخر است.

هم چنین به طور کلی برای بیماران مبتلا به اسپاسم نیمه صورت از روش جراحی مغز و اعصاب برای کاهش فشار شریان بر روی عصب صورت استفاده می شود.

در حالی که چنین اقدامات جراحی معمولا نتایج دائمی ایجاد می کنند، ولی می توانند منجر به عوارض جدی نیز شوند. علاوه بر این، هر گونه عوارض جانبی به احتمال زیاد به طور دائمی باقی می ماند.

طب سنتی

حال پس از بررسی عوامل ایجاد کننده این مشکل به چند روش درمانی که در طب سنتی انجام می شود اشاره می کنیم:

– به چشم خود گرما بدهید. گرما باعث می شود تا انقباض ماهیچه های چشم کم شود که این کار به تکان خوردن غیرعادی پلک کمک خواهد کرد. مقداری آب جوشیده را بوسیله یک حوله به مدت چند دقیقه به چشم خود ماساژ دهید. تکرار این عمل در روز می تواند کمک کننده باشد.

درمان پرش پلک در طب سنتی

– از موز استفاده کنید. چرا که مورد دارای پتاسیم بالایی است که می تواند از پرش پلک جلوگیری بعمل آورد.

– سیب زمینی نیز می تواند ماهیچه های چشم را آرام کند. به مدت 15 دقیقه در روز سیب زمینی را پوست بگیرید و به صورت ورقه ای بر روی چشم خود قرار دهید. قابلیت خنک کنندگی سیب زمینی شاهکار می کند.

– خیار یکی دیگر از روشهای بهبود پرش پلک در طب سنتی است. خیار عضلات چشم را شد می کند. پیشنهاد می کنیم بصورت روزانه چند تکه خیار بر روی چشم تان قرار دهید تا به دمای اتاق برسد. حتی می توانید در کنار این کار خیار هم مصرف کنید.

درمان های خانگی برای از بین بردن پرش پلک چشم

1. کمپرس گرم:
کمپرس گرم، عضلات چشم را به خوبی آرام و در نهایت، حرکات ناخواسته پلک ها را متوقف می کند ، حوله یا دستمالی را در آب گرم فرو کنید پس از فشردن آن، آن را بر روی پلک چشم قرار دهید، تا زمانی که گرما از بین می رود این فرآیند را 5-6 بار در روز تکرار کنید.

2. موز:
یکی از شایع ترین علل شل شدن پلک چشم، کمبود پتاسیم است. موز را به طور مرتب مصرف کنید، زیرا مقدار زیادی پتاسیم را در بر می گیرد، که به غلبه بر برانگیختگی و پرش پلک کمک می کند.

خوردن موز یکی از درمان های خانگی پرش پلک چشم
3. تکنیک آبرسانی:
اسپری کردن، جایگزین آب گرم می تواند به حل مسئله پلک ها کمک کند مژه های خود را با آب گرم بشویید تا آرامش پیدا کنید.

4. کلسیم:
کلسیم ،عنصر مهمی برای نگه داشتن اعصاب و سیستم عصبی سلامت است به منظور متوقف کردن پرش چشم، مواد غذایی غنی از کلسیم مانند :شیر، ماست، پنیر و آب پرتقال میل نمایید .
چند درمان خانگی موثر برای درمان پرش پلک چشم
5. منیزیم:
منیزیم، به حفظ عضلات و عملکرد عضلانی نرمال کمک می کند و بنابراین یک درمان مؤثر برای درمان شوک چشم، مصرف مواد غذایی غنی از منیزیم ،مانند آووکادو، دانه ها، لوبیا، آجیل، سبزی برگ و غیره است.

گلاب یکی از راه های درمان پرش پلک
6. گلاب:
گلاب، لوسیون چشمی است ، این پاک کننده، بی ضرر به عنوان یکی از راه حل های اصلی تحریک شدن پلک که آلودگی است، استفاده ،و از گلاب، به عنوان قطره چشم برای تمیز کردن، تغذیه، و آرام کردن ماهیچه های چشم کمک گرفته می شود فقط یک پد پنبه را در گلاب، آغشته کرده و چشمها را با آن بشویید.

7. بخار:
بخار، یکی دیگر از روش های خوب درمان چشم ها است ، بخار حرکت عصبی را کاهش می دهد و تمام آلودگی را از منافذ پوست می شوید تمام کاری که باید انجام دهید اضافه کردن چند قطره اکالیپتوس در آب جوش است و به مدت 10 دقیقه به طور منظم صورت خود را بخور دهید.
نکته:هنگام استفاده از این روش، سر خود را با یک حوله بپوشانید.
بهترین درمان های خانگی برای درمان پرش پلک چشم

خیار یکی از راه های درمان پرش پلک
8. خیار:
یکی از بهترین راهها برای تسکین عضلات چشم و آرامبخشی حرکت عصبی، خیار است چرا که دارای خواص ضد التهابی است ،که به طور طبیعی عضلات چشم را ریلکس میکند ، یک قطعه خیار خنک ،بر روی چشم آسیب دیده نگه دارید تا زمانی که به دمای اتاق برسد.

9. سیب زمینی:
اثر خنک کننده سیب زمینی، ماهیچه های چشم را آرام می کند، در نتیجه، کمک خواهد کرد همه آنچه باید انجام دهید ،این است که یک سیب زمینی کوچک را در برش های نازک بریده و این برش ها را روی چشم خود قرار دهید.

ماساژ چشم یکی از راه های درمان پرش پلک
10. ماساژ چشم:
ماساژ مناطق اطراف (زیر و بالا) چشم ،با کمک انگشت اشاره ماساژ ،در نهایت باعث افزایش گردش خون و تقویت عضلات چشم خواهد شد این فرایند را حداقل برای 30 ثانیه 5-6 بار در روز تکرار کنید.
ورزش چشم برای درمان پرش پلک
11. پلک زدن سخت:
چشمک زدن، یک روش عالی برای درمان پرش پلک است ، چشمانتان را ببندید و سپس آنها را از حد معمول بازتر کنید این روش باعث افزایش رطوبت چشم ها می باشد. تکرار این روند ،را تا زمانی که تولید اشک کنند، راه حلی ست که به پلک های شما کمک می کند.

12. چشمک زدن سریع:
چشمک زدن به سرعت نه تنها کمک می کند، تا آلودگی چشم را از بین ببرد، بلکه عضلات چشم را نیز روان و آرام می کند به سرعت و به مدت حدود 20 ثانیه چشمک بزنید سپس یک استراحت کوچکی بگیرید ،و روند را تکرار کنید.
توجه:در صورتی که باعث ایجاد درد یا تحریک در چشم شود، ادامه ندهید.

درمان های خانگی برای پرش پلک چشم
13. بستن نیمه پلک ها:
بسته شدن پلک ها تا نیمه می تواند تسکین فوری را فراهم کند سعی کنید آن را برای حداقل سی ثانیه انجام دهید این درمان باعث می شود که ماهیچه ها ،قوی و هیدراته شوند تا مشکل چشمی باقی نماند.

14. تمرین تنفس:
تمرینات تنفس، تمرینات ده دقیقه ای روزانه (قبل از خواب و بعد از بیداری)، هستند که می توانند به کاهش سطح استرس کمک کنند، که در نهایت مشکل را برطرف کند.
توصیه های دیگری که باید برای درمان پرش پلک رعایت کنید

توصیه هایی برای درمان پرش پلک چشم
خواب مناسب 8 ساعت در روز
نوشیدن بیش از 8-10 لیوان آب
استفاده از عینک های آنتی ریفلکس، جهت کم کردن فشار ،اگر زمان زیادی را در مقابل کامپیوتر می گذراندید.
چنانچه که روی کامپیوتر کار می کنید، استراحت داده و چشم ها را ببندید.
چشمان خود را در فواصل منظم شستشو دهید.
چشمانتان را با استفاده از قطره های چشم مرطوب کنید.
چای یا قهوه بیش از حد، ننوشید زیرا ممکن است ،باعث بروز مشکل شود.
از مصرف بیش از حد الکل خودداری کنید.
وقت زیادی را در مقابل دستگاه های الکترونیکی ،مانند ؛کامپیوتر، لپ تاپ و موبایل صرف نکنید.
چشمانتان را به طور مرتب، با دست پاک نکنید.