آشالازی ، اسپاسم منتشر مری و اسکلرودرمی چگونه مری را درگیر می‌کنند و باعث دشواری بلع (دیس فاژی) می‌شوند؟ شیوه تشخیص آنها
آشالازی
در این اختلال حرکتی نادر، انقباض تونیک اسفنکتر تحتانی مانع از شل شدن به موقع آن در هنگام بلع می‌شود و در عین حال مری گشاد شده و حرکات دودی آن ایجاد نمی‌شوند. علت این اختلال، استحالهٔ سلول‌های عصبی در شبکه میانتریک (myenteric plescus) مری و هسته‌های عصب واگ (شاخه‌های مربوط به مری) می‌باشد. بیماران مبتلا به آشالازی، معمولاً دچار دیس‌فاژی پیش‌رونده و کاهش وزن می‌شوند. آنها غالباً دچار درد قفسه سینه و بالا آوردن (رگورژیتاسیون) غذاهای هضم نشده می‌شوند. تشخیص به کمک مانومتری مری اثبات می‌شود. در مانومتری، اسفنکتر تحتانی در حالت انقباض محکم و دایمی بوده و هنگام بلع، شل نمی‌شود و در عین حال، حرکات دودی در طول مری ضعیف بوده یا دیده نمی‌شوند. اندوسکوپی برای رد کردن ضایعات انسدادی در قسمت‌های تحتانی مری یا کاردیای معده، که علایم مشابه آشالازی می‌دهند، لازم است. بلع باریوم نمای خاصی در آشالازی ایجاد می‌کند که در شکل ۳۶-۳ نشان داده شده است. دیدن یک مری بسیار گشاد که در انتها باریک شده و شبیه نوک پرنده می‌شود، قویاً آشالازی را مطرح می‌کند، اما نیاز به اندوسکوپی و مانومتری را برطرف نمی‌کند. درمان در جهت باز کردن اسفنکتر منقبض است و با استفاده از بالون یا برش عضلات (surgical myotomy) صورت می‌گیرد. از تزریق سم بوتولینوم برای شل کردن اسفنکتر تحتانی استفاده می‌شود اما اثر آن معمولاً موقتی بوده و تقریباً همواره تزریق‌های مجدد لازم می‌شوند.
| اختلالات حرکتی مری | |||
| علایم | آشالازی | اسکلرودرمی | آسپاسم منتشر مری |
| دیس‌فاژی رگورژیتاسیون مواد غیر اسیدی | بیماری ریفلاکس معده به مری دیس‌فاژی | در زیر جناغ قفسه سینه (شبیه آنژین) دیس‌فاژی دردناک | |
| نمای پرتونگاری | مری متسع و پر از مایع تنگی متقار مانند انتهایی | مری بدون پریستالتیسم ریفلاکس آزاد
| انقباضات همزمان، غیرهماهنگ |
| یافته‌های مانومتری | |||
| اسفنکتر تحتانی مری | فشار بالا هنگام استراحت شل شدن ناقص یا غیرطبیعی هنگام بلع | فشار پایین هنگام استراحت پایین | فشار طبیعی |
| تنه مری | انقباضات کم دامنه و همزمان به دنبال بلع | انقباضات پریستالتیک کم دامنه یا بدون پریستالتیسم | برخی حرکات پریستالتیک انقباضات منتشر و همزمان غیر پریستالتیک، گاهی با دامنه زیاد |
اسپاسم منتشر مری
علایم این اختلال حرکتی مری معمولاً به صورت حملات درد قفسه صدری و دیس‌فاژی گهگیر نسبت به هردو نوع غذای جامد و مایع می‌باشد. در بررسی مانومتری مری، انقباضات ناهماهنگ و غیردودی با دامنهٔ طبیعی یا بالا دیده می‌شود. درمان این اختلال دشوار است زیرا دارو درمانی با نیترات‌ها و مسدود کننده‌های کانال کلسیم، اغلب تاثیر اندکی دارد. گشاد کردن مری با بالون و یا ایجاد برش روی عضلات نیز فقط در تعداد اندکی از بیماران مؤثر است.
اسکلرودرمی (اسکلروز پیش‌روندهٔ عمومی)
اختلال حرکتی مری از علایم اصلی اسکلرودرمی بوده و در ۸۰ درصد بیماران دیده می‌شود. اسکرودرمی بر دوسوم انتهایی مری (یعنی قسمت عضلات صاف) اثر گذاشته و موجب فیبروز، آتروفی، قطع حرکات دودی در انتهای مری، و کاهش تونوس اسفنکتر تحتانی می‌شود. ویژگی‌های مانومتری اسکلرودرمی شامل حرکات دودی ضعیف در تنهٔ دیستال مری و اسفنکتر تحتانی ضعیف می‌باشد. این بیماران، به دلیل اختلال حرکتی مری معمولاً دچار ریفلاکس معده به مری می‌شوند که اغلب شدید است؛ ازوفاژیت سایشی (erosive) و تنگی‌های پپتیک (stricture) نیز ناشایع نیستند. همچنین ممکن است بیماران دچار دیس‌فاژی در اثر اختلال حرکتی اولیه یا انسداد مکانیکی (به دلیل تنگی) شوند. مصرف مهار کننده‌های پمپ پروتون، به میزان قابل توجهی بروز ریفلاکس سایشی و عوارض آن را در بیماران مبتلا به اسکرودرمی کم می‌کند.
