انواع مختلف بیماری‌های ناخن و علت آنها
* بیماری‌های ناخن جدا از بیماری‌های پوست هستند و بعضی از آنها در ارتباط با بیماری‌های سایر نقاط بدن ایجاد می‌شوند.
* از آنجا که بیماری‌های ناخن و تغییرشکل ناخن و اختلالات همراه با این تغییرشکل بحثی تخصصی و خارج از حوصله این کتاب است، در اینجا تنها به ذکر نام بعضی از آنها و تعریف معنی هریک اکتفا می‌شود.
- A. معرفی بعضی از بیماری‌های ناخن
۱. اونیشی (onychia):
التهاب ماتریکس (بافت اطراف ناخن) همراه با ایجاد چرک و افتادن ناخن.
۲. اونیکودیستروفی
(onychodystrophy):
تغییر شکل ناخن که ممکن است در اثر مصرف بعضی داروهای شیمی‌درمانی مورداستفاده در درمان سرطان ایجاد شود.
۳. اونیکوگریپوز
(onychogryposis):
ضخیم شدن و افزایش انحنای ناخن که معمولا در اثر آسیب‌دیدگی ماتریکس ایجاد می‌شود.
۴. اونیکولیز (onycholysis):
شل‌شدگی قسمت قابل مشاهده ناخن از بستر آن
۵. اونیکومایکوزیس
(onychomycosis):
درباره این بیماری که کچلی ناخن (tinea unguium) نام دارد قبلا در همین کتاب توضیح داده شده است.
۶. پارونیشی (paronychia):
نوعی عفونت میکروبی یا قارچی محل تلاقی ناخن و پوست دور آن.
۷. هماتوم زیر ناخن (subungual hematoma):
تجمع خون در زیر ناخن، به دنبال ضربه.
۸. کویلونیشی (koiloyehia):
قاشقی شکل (گود شدن) ناخن که در کمبود آهن ایجاد می‌شود.
تعریف بعضی از تغییرشکل‌های ناخن و اختلالات همراه با آنها
- شکننده شدن ناخن‌ها:
در کمبود آهن، مشکلات تیرویید، اختلال عملکرد کلیه‌ها، مشکلات گردش خون و کمبود بیوتین (یکی از انواع ویتامین B) ایجاد می‌شود.
۲. قاشقی شدن ناخن‌ها:
در کمبود آهن و ویتامین B12 روی می‌دهد.
۳. صاف شدن ناخن‌ها:
ممکن است نشانه کمبود ویتامین B12 و یا بیماری رینود باشد.
۴. ایجاد چاله‌های ریز بر روی ناخن‌ها:
در پسوریازیس، اگزما و طاسی منطقه‌ای ایجاد می‌شود.
۵. ایجاد خطوط بیو (Beau’s lines):
خطوط بیو به دنبال بعضی از بیماری‌ها مثل درماتیت تفلسی، بیماری‌های حاد تب‌دار مثل مالاریا، سیفیلیس، سل ریه و بیماری عروق کرونر، بارداری، بیماری‌های کلاژن و شوک‌های عاطفی ایجاد می‌شوند.
۶. ضخیم شدن غیرطبیعی ناخن‌ها:
در مشکلات گردش خون دیده می‌شود.
۷. نازک شدن ناخن‌ها:
در بیماری لیکن پلان روی می‌دهد.
۸. چماقی شدن (clubbing) ناخن‌ها:
در کمبود اکسیژن مزمن و بیماری‌های قلبی، ریوی یا کبدی روی می‌دهد.
۹. ایجاد برآمدگی در طول ناخن:
در التهاب مفصلی (آرتریت) دیده می‌شود.
۱۰. ایجاد برآمدگی در عرض ناخن:
در استرس دیده می‌شود.
۱۱. ایجاد شکاف در طول ناخن:
در بیماری‌های کلیوی، افزایش سن و کمبود آهن روی می‌دهد.
۱۲. دانه‌دانه شدن ناخن‌ها:
در آرتریت روماتویید دیده می‌شود.
۱۳. کوتاه شدن بستر ناخن‌ها:
در بیماری‌های قلبی دیده می‌شود.
۱۴. ایجاد تکه‌های کوچک سفید بر روی یک یا چند ناخن:
در اثر وارد آمدن ضربه‌های جزیی دیده می‌شود.
۱۵. ایجاد خطوط می (Mee’s lines)
در مسمومیت با آرسنیک یا تالیوم و نارسایی کلیه روی می‌دهد.
۱۶. ایجاد خطوط سفید در عرض ناخن‌ها:
در بیماری‌های قلبی، کبدی، یا سابقه اخیر تب شدید روی می‌دهد.
- ایجاد خطوط کدر همراه با نوار تیره در نوک انگشتان:
در سرطان، سیروز، نارسایی احتقانی قلب، دیابت و سن بالا دیده می‌شود.
- رنگ‌پریدگی یا سفید شدن ناخن:
در بیماری‌های کبدی یا کلیوی و کم‌خونی دیده می‌شود.
- زرد شدن ناخن‌ها:
در افراد سیگاری، مبتلایان به برونشیت مزمن، مشکلات لنفاوی، دیابت و بیماری‌های کبدی دیده می‌شود.
- قهوه‌ای یا مسی رنگ شدن بستر ناخن‌ها:
در مسمومیت با ارسنیک یا مس و عفونت قارچی موضعی روی می‌دهد.
- خاکستری شدن بستر ناخن‌ها:
در التهاب مفصلی، ادم (ورم)، سوءتغذیه، بعد از اعمال جراحی، آب سیاه چشم (گلوکوم) و بیماری‌های قلبی ریوی روی می‌دهد.
- قرمز شدن ناخن‌ها:
در بیماری‌های قلبی دیده می‌شود.
- تیره شدن ناخن‌ها:
در کمبود ویتامین B12 روی می‌دهد.
- ایجاد خط‌های سفید و صورتی:
در بیماری کبد دیده می‌شود.
- آبی شدن ماهک ناخن:
در مسمومیت با نقره یا بیماری‌های ریوی دیده می‌شود.
- آبی شدن بستر ناخن‌ها:
در اکسیژناسیون ناکافی خون (مثلا در آسم و آمفیزم) روی می‌دهد.
- لکه‌های سفید کوچک روی ناخن‌ها:
در کمبود روی یا کلسیم یا سوء جذب، وجود انگل‌ها، یا آسیب‌های موضعی دیده می‌شود.
۲۸. کوچک شدن ماهک ناخن:
در ناکافی بودن گردش خون، عادت به نفس کشیدن‌های کوتاه یا بیماری تیرویید دیده می‌شود.
۲۹. بزرگ شدن ماهک ناخن:
بیش از ۲۵% سطح ناخن شست دست را شامل می‌شود و در پرفشاری خون روی می‌دهد.
* وظیفه ناخن چیست؟
ناخن موجب حفاظت از انگشت می‌شود و مهارت کارهایی را که با انگشت می‌شود افزایش می‌دهد.
* سرعت طبیعی رشد ناخن چقدر است و آیا می‌توان از روی ظاهر ناخن به وجود بیماری پی برد؟
ناخن‌ها به طور معمول روزی 1/0 میلی‌متر رشد می‌کنند و ۴ تا ۶ ماه طول می‌کشد تا به طور کامل بازسازی شوند. ممکن است رشد ناخن انگشتان پا آهسته‌تر گیرد. تعدادی از بیماری‌ها را می‌توان از ظاهر ناخن‌ها تشخیص داد که به مواردی از آنها در صفحات قبل اشاره شده است. بسیاری از بیماری‌های ناخن با مراقبت صحیح قابل پیشگیری است و بعضی از آنها نشانه بیماری‌های جدی هستند. همواره به شیارها، فرورفتگی‌ها یا غیرطبیعی بودن رنگ و شکل ناخن‌های خود دقت کنید.
