آلودگی به شپش را چطور می‌توان درمان کرد؟
* آلودگی به شپش سر (پدیکولوس هیومانوس کاپیتیس)؛ (pediculus humanuscapitis)، شپش تنه (شپش بدن؛ پدیکولوس هیومانوس کورپوریس؛ (pediculushumanus corporis و شپش ناحیه شرمگاهی (شپش عانه؛ فتیروس پوبیس؛ phthirus pubis) اغلب در اثر عدم رعایت بهداشت روی می‌دهد.
* شپش‌ها، حشرات ریز انگلی هستند که خارش شدید ایجاد می‌کنند.
* شپش بدن، از خون انسان تغذیه می‌کند و عموما از راه لباس یا ملافه و پتو منتقل می‌شود و معمولا با جستجوی دقیق در چین‌های لباس یا ملافه فرد مبتلا می‌توان آن را پیدا کرد.
* معمولا زخم‌های شپش سر بر روی موها دیده می‌شود ولی خود شپش‌ها را فقط گاهی می‌توان روی موها دید. این شپش‌ها معمولا به وسیله لباس، شانه و برس منتقل می‌شوند. ضایعات ثانویه پوست سر، خراشیدگی‌های قرمزرنگی هستند که در بعضی موارد، عفونت میکروبی ثانویه به آنها افزوده می‌شود و در نتیجه، موها به هم می‌چسبند و به صورت دلمه‌ای و بدبو درمی‌آیند.
* شپش ناحیه شرمگاهی (شپش عانه) شبیه خرچنگ است و اکثرا از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود. معمولا آلودگی به شپش عانه به موهای ناحیه تناسلی و شکم محدود می‌شود ولی به ندرت موهای زیر بغل، ابرو، مژه‌ها و لبه موهای سر هم گرفتار می‌شوند. شپش در نزدیکی پوست، محکم به مو می‌چسبد و به شکل یک لکه زرد قهوه‌ای یا خاکستری دیده می‌شود.
در آمریکای شمالی، شپش سر حدود %۱ کودکان سنین دبستان را مبتلا می‌کند.
* نخستین علامت آلودگی به شپش، خارش شدید ناحیه مبتلا است. افراد مبتلا به شپش بدن ممکن است در اثر خاراندن پوست دچار کهیر یا پوست رفتگی شوند. خراشیدگی شانه‌ها، خط کمربند و باسن دیده می‌شود. بزاق شپش در هنگام سوراخ کردن پوست، موجب خارش می‌شود.
* شپش سر بر روی پوست سر یافت می‌شود و پیدا کردن آن در ناحیه پشت گردن یا بالای گوش‌ها آسان‌تر است. تخم شپش (رشک) را که شبیه جوانه قهوه‌ای ریز است می‌توان بر روی ساقه مو پیدا کرد.
درمان‌های مرسوم
* پس از تشخیص بیماری به وسیله پزشک، درمان با داروهایی مانند مالاتیون، پرمترین، لیندان و کروتامیتون انجام می‌شود.
* چند نوع لوسیون و شامپوی ضد شپش به طور نسخه‌ای و نیز بدون نیاز به نسخه در بازار وجود دارد.
* می‌توان پس از شامپو زدن موها، آنها را آغشته به سرکه کرد. برای این کار باید یک دسته از مو را با پارچه‌ای که در سرکه خیس‌شده گرفت و سپس موها را به طرف پایین کشید تا رشک‌های باقی‌مانده جدا شوند. این کار را باید آن‌قدر تکرار کرد تا تمام موها تمیز شوند. می‌توان پس از شستشوی سر، شپش یا رشک‌ها را با شانه دانه‌ریز پیدا و از پوست سر یا موها جدا کرد. این کار باید در همه افراد خانواده انجام شود. می‌توان با مالیدن مقداری ماده حالت‌دهنده به یک شانه دانه‌ریز، و سپس، شانه کردن کامل موها، شپش‌ها و رشک‌ها را جدا کرد. باید این کار چند روز انجام شود تا تمام شپش‌ها و رشک‌ها جدا شوند.
به جای این‌کار می‌توان از شانه‌هایی که به طور الکتریکی شارژ می‌شوند استفاده کرد و شپش‌ها را به وسیله آنها گرفت و کشت. این کار را باید به طور منظم انجام داد.
* از شامپوهای ضدشپش نیز می‌توان استفاده کرد ولی در بعضی کشورها، شپش‌ها به این شامپوها مقاوم شده‌اند.
* اخیرا با استفاده از دارویی به نام دیمتکیون (dimeticon) که روی شپش‌ها را به طور فیزیکی می‌پوشاند و آنها را خفه می‌کند استفاده می‌شود.
* برای درمان شپش عانه، می‌توان با تجویز پزشک از مالاتیون، پرمترین، لیندان یا کروتامیتون استفاده کرد. بهتر است شریک جنسی فرد بیمار نیز درمان شود.
احتیاط
درباره درمان شپش به وسیله شامپو، در زیر ۲ ماهگی و نیز در زنان باردار با پزشک مشورت کنید.
* خارش ناشی از شپش بدن با مالیدن روزی ۲ بار مخلوط فنول 5/0 درصد و لوسیون کالامین و خوردن قرص یا شربت آنتی‌هیستامین (همگی با تجویز پزشک) کنترل می‌شود.
بهداشت محیط
درمان آلودگی به شپش باید برای تمام افراد خانواده فرد مبتلا انجام شود.
* برای از بین بردن شپش‌های داخل لباس یا رختخواب باید آنها را در آب جوش شست و با اتوی داغ اتوکشی کرد و یا به لباس‌ها و رختخواب، پودر مالاتیون یک درصد یا ددت (DDT) ۱۰ درصد پاشید.
* شانه، برس و کلاه فرد مبتلا باید با از آب داغ و صابون شسته و با حرارت بالا خشک شود.
* فرش‌ها، تشک‌ها، بالش‌ها، مبلمان و صندلی‌های اتومبیل باید به طور کامل با جاروبرقی تمیز شود.
* آیا کودک مبتلا به شپش می‌تواند به مدرسه برود؟
* کودک آلوده به شپش باید حداقل تا انجام یک‌بار درمان (اولین شستشوی سر و بدن با شامپو) به مدرسه نرود.
* آلودگی پلک به شپش را چگونه می‌توان درمان کرد؟
آلودگی پلک‌ها معمولا با مالیدن وازلین به لبه آنها برای مدت ۳ تا ۴ روز (البته با صلاحدید پزشک) درمان می‌شود.
