شیوه تشخیص بیماری‌های التهابی روده یا IBD
تشخیص IBD بر اساس جمع‌بندی علایم بالینی، یافته‌های آزمایشگاهی، یافته‌های پرتونگاری و اندوسکوپی و نیز خصوصیات بافت شناختی می‌باشد. آزمون‌های آزمایشگاهی جنبه اختصاصی نداشته و معمولاً دال بر التهاب (لکوسیتوز) یا کم‌خونی می‌باشند. آنتی‌بادی سیتوپلاسمی ضد نوتروفیلی دور هسته‌ای (perinuclear antineutrophil cytoplasmic antibody) (p-ANCA) در ۷۰٪ بیماران مبتلا به کولیت اولسراتیو مثبت است اما به ندرت در بیماری کرون مثبت می‌شود. آنتی‌بادیهای ضد ساکرومایسس سرویزیا (anti-Saccharomyces cerevisiae (ASCA) در بیماری کرون شایع‌تر بوده و به ندرت در کولیت اولسراتیو دیده می‌شوند. شاخص‌هایی مانند 1-Anti-CBir و rnti-OMPC ای ممکن است حساسیت و اختصاصیت آزمون‌های سرولوژیک را بالا ببرند. کشت مدفوع از نظر تخم و انگل و رنگ‌آمیزی مدفوع برای سم کلستریدیوم دیفیسیل و پاتوژن‌های روده‌ای، حتماً باید انجام گیرد زیرا این عفونت‌ها ممکن است تابلوی IBD را تقلید کنند.
یافته های کولونوسکوپی در بیماران مبتلابه کولیت اولسراتیو شامل مخاط دانه دانه، محو شدن رگه‌ای خونی، کاهش انعکاس مخاطی و زخم‌های سطحی هستند. در موارد شدیدتر، مخاط شکننده شده و زخم‌های عمیق‌تر و اگزودا دیده می‌شوند. در مواردی که بیماری طول کشیده باشد، پولیپ‌های کاذب دیده می‌شوند که در واقع جزایر بافت طبیعی هستند که جایگزین زخم‌های پیشین شده‌اند. در بررسی آندوسکوپی کرون، ضایعات مخاطی به شکل زخم‌های آفتی، زخم‌های عمیق خطی یا اقماری، ادم، اریتم، اگزودا، و شکنندگی مخاطی دیده می‌شوند و لابه‌لای آنها مناطقی از مخاط طبیعی وجود دارد (skiplesions).
در بیماری کرون، پرتونگاری از روده کوچک، به طور سنتی بهترین روش برای بررسی ژژنوم و ایلئوم است. اما اخیرا اندوسکوپی ویدیو کپسولی به طور فزاینده‌ای به این منظور به کار می‌رود. با استفاده از این فن‌آوری، زخم‌ها و تنگی‌های کوچک را می‌توان کشف کرد، هر چند اگر وجود تنگی یا فیستول در بیماری ثابت شده یا مورد شک است، اندوسنکوپی کپسولی نیاید انجام شود. در پرتونگاری روده کوچک، در نواحی گرفتار، ادم و ضخامت دیواره دیده می‌شود که باعث می‌شود حلقه‌های روده به صورت مجزا به نظر برسند. سایر یافته‌ها شامل زخم مخاطی، فیستول، یا تنگی روده می‌باشند. تنگی طولانی و شدید در ایلئوم انتهایی را معمولاً نشانه ریسمان می‌گویند.
زخم‌های خطی در کنار نواحی مخاطی سالم و قسمت‌های ادماتو، نمای خاصی به نام سنگفرشی ایجاد می‌کند. CT اسکن می‌تواند ضخیم شدن جداره روده و التهاب پیرامون آن را نشان دهد و آبسه‌های داخل شکمی و فیستول‌ها را مشخص نماید. پیدایش انتروگرافی با کمک CT و انتروگرافی با تشدید مغناطیسی، نمونه‌هایی از پیشرفت تکنولوژی تصویربرداری از روده باریک هستند و احتمالاً در موارد شناخته شده یا مشکوک به بیماری کرون به روش‌های تصویربرداری انتخابی تبدیل برسند شد.
یافته‌های بیوپسی مخاطی در کولیت اولسراتیو عبارتند از: به هم ریختن ساختار حفرات مخاطی (کریپت‌ها)، آبسه‌های موجود در حفرات همراه با ارتشاح پلاسماسل‌ها، نوتروفیل‌ها، لنفوسیت‌ها و ائوزینوفیل‌ها .
در بیماری کرون، التهاب در تمام ضخامت جدار روده بوده و بیشتر به صورت کانونی است. گرانولوم در ۲۵ تا ۳۰ نمونه‌های بافتی دیده می‌شود و در صورتی که سایر ملاک‌های بالینی وجود داشته باشد، می‌تواند به تشخیص بیماری کرون کمک کند.
تشخیص افتراقی
تشخیص افتراقی IBD شامل کولیت‌های عفونی، کولیت ایسکمیک، انتریت ناشی از پرتوتابی، انتروکولیت ناشی از داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی، دیورتیکولیت، آپاندیسیت، بدخیمی‌های معدی- روده‌ای، و سندرم رودهٔ تحریک‌پذیر می‌باشند. در بیماران مبتلا به اسهال خونی حاد، باید علل عفونی زیر را بررسی کرد: سالمونلا شیگلا، کمپیلوباکتر ژژونی، اشریشیاکولی O157 و کلستریدیوم دیفیسیل، در بین علل عفونی، عفونت یرسینیا انتروکولیتیکا می‌تواند تابلوی بیماری کرون را تقلید کند زیرا این عامل پاتوژن، باعث ایلئیت، آدنیت مزانتر، تب، اسهال، و درد شکمی در ربع تحتانی راست می‌شود. عفونت ملیکوباکتریوم توبرکولوزیس استرونژیلوئیدیاز، و آمیبیاز را باید در جمعیت‌های مستعد در نظر داشت زیرا این بیماری‌ها ممکن است علایم IBD را تقلید کنند و درمان با کورتیکواستروئیدها می‌تواند باعث عفونت منتشر و مرگ شود.
