طاسی چه انواع و علت‌هایی دارد؟
طاسی‌های غیرمادرزادی شامل طاسی منطقه‌ای، طاسی توام با ایجاد بافت جوشگاهی و طاسی بدون ایجاد بافت جوشگاهی هستند که در اینجا به اختصار به آنها اشاره می‌شود.
طاسی منطقه‌ای (alopecia areata) اختلالی با علت ناشناخته است که در آن، لکه‌های جداگانه‌ای از طاسی بر روی پوست سر افراد سالم، اعم از بزرگسال یا کودک ایجاد می‌شود. اگر تعداد این لکه‌ها، محدود (از ۱ تا ۳) باشد پیش‌آگهی آن خوب است و معمولا طی یک سال، موی این مناطق دوباره رشد خواهد کرد. به نظر می‌رسد بیماری، علت «خودایمنی» دارد و اغلب، استرس با شروع آن در ارتباط است. این بیماری، کاملا شایع است و ۱٪ افراد تا ۵۵ سالگی مبتلا به آن می‌شوند. طاسی منطقه‌ای با خارش و تحریک همراه نیست و شایع‌ترین سن بروز آن در بچه‌ها، ۴ تا ۵ سالگی است و در ۳۵٪ افرادی که قبل از ۲۰ سالگی مبتلا می‌شوند، سابقه فامیلی این بیماری هم وجود دارد. میزان بروز آتوپی (آلرژی) در بیمار و اعضای فامیلش ازدیاد نشان می‌دهد و احتمال بروز برخی بیماری‌های خودایمنی (مثل التهاب تیرویید، ویتیلیگو، دیابت شیرین، بیماری آدیسون، و کم‌خونی وخیم) در این افراد بیشتر است. موهای ناحیه مبتلا به آسانی در اثر کشیدن ملایم، کنده می‌شوند. ممکن است در حاشیه‌های ضایعات فعال، موهایی که رشد می‌کنند به شکل علامت تعجب (!) دیده شوند که بسیار به تشخیص بیماری کمک می‌کند. ابروها و مژه‌ها نیز ممکن است دچار این نوع طاسی شوند و موهای آنها به طور نسبی یا کامل بریزد. همچنین ممکن است در قسمت‌هایی از بدن، اندام‌ها، بخش مرکزی قفسه سینه، و ریش نوعی طاسی ایجاد شود. ممکن است طاسی منطقه‌ای به سرعت به طاسی کامل (alopecia totalis) تبدیل شود.
در طاسی منطقه‌ای، اغلب رشد دوباره مو در افراد جوان و مسن به شکل کم‌رنگ‌تر از طبیعی دیده می‌شود. درمان طاسی منطقه‌ای به وسیله پزشک و با تزریق کورتون به داخل ضایعه؛ تجویز لوسیون ماینوکسیدیل؛ تجویز ترکیبات ضدایمنی موضعی و در موارد شدیدتر، کورتون خوراکی انجام می‌شود.
* طاسی توام با ایجاد بافت جوشگاهی (cicatricial alopecia یا (scarring alopecia در اثر تخریب فولیکول‌های مو ایجاد می‌شود که ممکن است ناشی از اختلال تکاملی، ضربه (مثل سوختگی)، تومور یا عفونت باشد. در بعضی موارد علت طاسی معلوم نیست. نوعی از این طاسی، فولیکولیت decalvans نام دارد که با ایجاد دلمه و عفونت چرکی پوست سر همراه است و لکه‌هایی از طاسی دایمی همراه با بافت جوشگاهی بر جا می‌گذارد و در اثر استافیلوکوک طلایی ایجاد می‌شود. نوع دیگر طاسی توام با ایجاد بافت جوشگاهی، ناشی از بیماری لیکن پلان پوست است و ضایعات آن به صورت لکه‌های التهابی فولیکولی قرمز کدر همراه با مناطق در حال افزایش طاسی دیده می‌شود. (به مبحث شماره ۲۲ مراجعه کنید).
تغییرات پوست سر در بیماری لوپوس (که از بیماری‌های سیستم ایمنی بدن است) شایع‌اند و طاسی تقریبا در ۵۰٪ موارد نوع حاد و سیستمیک لوپوس وجود دارد. در نوع دیسکویید لوپوس، ضایعات پوست سر در ۲۰٪ آقایان و ۵۰% خانم‌ها ایجاد می‌شود. بافت جوشگاهی در پوست سر به شکل واضح ایجاد می‌شود و طاسی روی می‌دهد.
* طاسی بدون ایجاد بافت جوشگاهی شامل طاسی آندروژنتیک (androgenetic)، تلوژن افلوویوم (telogen effluvium)، طاسی منتشر ناشی از اختلال غدد داخلی و طاسی منتشر مزمن می‌شود.
طاسی آندروژنتیک (طاسی نوع مردانه یا طاسی معمولی) به طور بسیار شایع در آقایان و خانم‌ها دیده می‌شود. بعد از بلوغ، فولیکول‌های انتهایی موها به تدریج کوچک می‌شوند و ریزش مو افزایش می‌یابد. ریزش مو به شکل دوطرفه (از دو گیجگاه) شروع می‌شود و همراه با آن، موهای فرق سر نازک می‌شوند ولی فولیکول‌های موهای جانبی و پشت سر عادی هستند. در خانم‌ها هم ممکن است الگوی ریزش موی «مردانه» موجود باشد ولی معمولا خانم‌ها دچار ریزش موی با الگوی لودویگ (Ludwig) می‌شوند و موهای فرق سر هم نازک می‌شود. ریزش مو در سنین بعد از بلوغ معمولا در جنس مونث آهسته‌تر از جنس مذکر است ولی سرعت آن در خانم‌ها، پس از سن یائسگی افزایش می‌یابد.
تلوژن افلوویوم، نوع دیگر طاسی بدون بافت جوشگاهی است که عبارت است از ریزش موقت و منتشر مو که معمولا به دنبال استرس جسمی یا روانی (مثلا به دنبال بعضی از بیماری‌ها) روی می‌دهد. در این موارد، ریزش مو ۶ تا ۱۶ هفته طول می‌کشد و سپس بدون درمان، خودبه‌خود رفع می‌شود.
از دیگر انواع طاسی بدون ایجاد بافت جوشگاهی، طاسی منتشر ناشی از اختلالات غدد داخلی (مثل پرکاری و به ویژه کم‌کاری تیرویید، کم‌کاری پاراتیرویید و کم‌کاری هیپوفیز) است.
بعضی از داروها، مثل داروهای ضدانعقاد و اکثر داروهای مورد مصرف در شیمی‌درمانی موجب طاسی نوع آناژن افلوویوم (anagen effluvium) می‌شوند. سوءتغذیه هم باعث خشکی و نازکی موها می‌شود. بی‌اشتهایی عصبی هم با نازک شدن موها همراه است. کمبود آهن و روی، موجب طاسی منتشر می‌شوند.
طاسی منتشر مزمن، از دیگر انواع طاسی بدون ایجاد بافت جوشگاهی است و به صورت دایمی یا متناوب موجب ریزش منتشر می‌شود. معمولا این اختلال از ۲۵ سالگی به بعد بروز می‌کند و در خانم‌ها شایع‌تر است. فولیکول‌های طبیعی مو بعد از ۳۰ سالگی شروع به کاهش می‌کنند. اختلالات غدد داخلی، تلوژن افلوویوم، داروها و عوامل غذایی در ایجاد این نوع طاسی نقش دارند.
