مالتیپل میلوما چه بیماری‌ای است؟ چه علایمی دارد و چگونه تشخیص داده می‌شود و درمان آن کدام است؟

علت‌ها و عوامل مستعدکننده مالتیپل میلوما

• بدخیمی لنفوسیت‌های B تمایز یافته انتهایی یا پلاسما سل‌ها علت‌ها و عوامل مستعدکننده ناشناخته، با تماس با اشعه و یا تحریک آنتی‌ژنی مزمن ارتباط دارد.
• علائم ناشی از تومور، محصولات سلول‌های تومورال، و پاسخ میزبان می‌باشد.
• ارتشاح مستقیم تومور در استخوان باعث ضایعات لیتیک استخوانی و شکستگی پاتولوژیک (کمپرسیون نخاعی ممکن است به علت ضایعات مهره‌ای رخ دهد) و هایپرکلسمی می‌شود.

تشخیص افتراقی مالتیپل میلوما

• MGUS 25% موارد به سمت MM پیشرفت می‌کنند.
• پلاسما سایتوم منفرد
• ماکروگلوبولینمایی والدنشتروم
• بیماری زنجیره سنگین

اپیدمیولوژی مالتیپل میلوما

• بروز آن با افزایش سن بیشتر می‌شود.
• اوج سنی 68 سال
• مردان < زنان، سیاه پوستان < سفید پوستان

علایم و نشانه‌های مالتیپل میلوما

• درد استخوانی شایع‌ترین شکایت است.
• درد لوکالیزه ممکن است دلیل بر شکستگی پاتولوژیک باشد.
• معمولاً در پشت/ دنده‌ها
• کلاپس مهره‌ها ممکن است باعث فشردگی نخاعی شود.
• پنومونی و پیلونفریت راجعه
• آنمی: رنگ پریدگی، خستگی، تپش قلب
• علائم عصبی؛
• هایپرکلسمی: لتارژی، ضعف، گیجی، افسردگی
• هایپرویسکوزیته: سردرد، خستگی، اختلال دید، رتینوپاتی
• ارتشاح اعصاب محیطی: سندرم تونل کارپ، پلی نوروپاتی
• اسپلنومگالی/ آدنوپاتی شایع نمی‌باشد.

تشخیص مالتیپل میلوما

• تریاد کلاسیک- پلاسموسیتوز مغز استخوان (بیشتر از 10%)
• ضایعات لیتیک استخوان
• قله مونوکلونال پروتئین M در الکتروفورز پروتئین‌های ادرار یا سرم در محل گاما
• بررسی تشخیصی- CBC:
• بیوپسی/ آسپیراسیون مغز استخوان
• الکتروفورز پروتئین ادرار و سرم
• میزان ایمونوگلوبولین‌ها
• آزمایشات: RFT، بیوشیمی، کلسیم، اسیداوریک، الکالین فسفاتاز 2B میکروگلوبولین، LDH
• آزمایش ادرار: پروتئین ادرار 24 ساعته- پروتئین بنس جونز (زنجیره‌های سبک)
• CXR و رادیوگرافی استخوان

درمان مالتیپل میلوما

• پلاسماسیتوم لوکالیزه و شکستگی‌های پاتولوژیک کمپرسیون نخاعی با رادیوتراپی درمان می‌شود.
• درمان میلوما- کموتراپی برای متوقف کردن پیشرفت بیماری: داروهای آلکیله کننده (مِل فالان) + پردنیزون، از اینترفرون آلفا، ارسنیک و تالیدوماید نیز استفاده می‌شود.
• بیسفسسفاناتها برای ضایعات استخوانی.
• روش‌های حفاظتی کلیه: مایعات، آلوپورینول، پرهیز از مواد کنتراست وریدی
• درمان عفونت درصورت نیاز
• پلاسمافرز برای هایپرویسکوزیتی
• پیوند مغز استخوان برای مواردیکه به شیمی درمانی جواب می‌دهد تا طول دوره پسرفت بیماری افزایش یابد.

پیش آگهی / سیر بالینی مالتیپل میلوما

• 10% بیماران سیر بی سر و صدا و پیشرفت آهسته دارند.
• 15% 3 ماه پس از تشخیص می‌میرند، 15% در عرض یکسال می‌میرند.
• مرحله I (میانگین بقا 5 سال) –Hb > gr/dl10
• Ca < mg/dl 12
• رادیوگرافی طبیعی استخوان یا وجود یک ضایعه منفرد
• مرحله II (میانگین بقا 5/4 سال بیماران به مرحله I یا III وارد نمی‌شوند)
• مرحله III (میانگین بقا 1 تا 2 سال)- Hb < mg/dl 5/8 – Ca> mg/dl 12- ضایعات پیشرفته و لیتیک استخوان- جزء M بالا
• نارسایی کلیه در 25% موارد بعلت هایپرکلسمی، آمیلوئید، ارتشاح توسط سلول‌های میلوما