مواد زائد چگونه از بدن دفع می‌شوند؟
در طی زندگی انسان، بدن او مثل یک ماشین عمل می‌کنند. بدن از طریق مواد غذایی خورده شده انرژی می‌گیرد و در طی عمل گوارش پروتئین‌ها، موادی مثل آمونیاک، اوره و اسید اوریک تولید می‌شوند. هم‌چنین در اثر متابولیسم مواد غذایی مواد دفعی مثل آب و دی‌اکسید کربن حاصل می‌شوند و از آن‌جا که این ترکیبات سمی هستند، باید از بدن خارج شوند. واکنش‌های مختلفی که در داخل سلول انجام می‌گیرد به تشکیل ترکیبات زائد در سلول منتهی می‌شود. خروج این ترکیبات از سلول، باعث تغییر ترکیب و خواص محیط اطراف سلول می‌شود و به‌تدریج آن را برای ادامه زندگی نامساعد می‌سازد. در موجودات پر سلولی دفع مواد نیز نظیر جذب، از تمام سطح سلول انجام می‌گیرد.
بدن انسان برای خروج مواد زائد دارای سیستمی می‌باشد. به‌عنوان مثال بدن دارای دو کلیه می‌باشد که مثل صافی عمل می‌کنند و مواد زائد را از خون گرفته و از طریق ادرار دفع می‌کنند. هم‌چنین از طریق دفع نمک‌های زائد در تنظیم ترکیبات شیمیایی خون کمک می‌کنند. هر کلیه دارای میلیون‌ها مویرگ است که به‌صورت کلاف و مارپیچ هستند. خون از این مویرگ‌ها عبور می‌کند و مواد زائد حل شده در خون از آن خارج گردیده و خون خالص شده به شش‌ها برمی‌گردد زمانی که مقدار قند، نمک یا آب در خون از مقدار طبیعی بالاتر می‌رود کلیه‌ها این مقدار اضافی را از خون دفع می‌کنند. هم‌چنین کلیه‌ها تولید ادرار را بنا به‌ضرورت تنظیم می‌کنند و اجازه نمی‌دهند که خون بیش‌ازحد رقیق یا غلیظ شود، اسیدها و بازهای نامطلوب ایجادشده در خون نیز همراه با ادرار از بدن خارج می‌شوند. خوردن بیش‌ازحد غذا در روز کلیه‌ها را وادار می‌کند که بیشتر کار کنند تا بتوانند مواد زائد تولیدشده را دفع نمایند و این کار سبب می‌شود که کلیه‌ها آسیب ببینند.
پوست نیز عضو مهم دیگری برای دفع مواد زائد می‌باشد، یک فرد بالغ به‌طور متوسط روزانه در اثر تعریق در حدود 7 / 0 لیتر آب و مقدار کمی نمک دفع می‌کند.
شش‌ها نیز اعضاء دفعی به حساب می‌آیند، زیرا دی‌اکسید کربن ایجادشده در طی عمل تنفس را از بدن خارج می‌کنند. یک فرد بالغ در هر دقیقه حدود ۲/ ۰ لیتر دی‌اکسید کربن دفع می‌کند.
راه دیگر خروج مواد زائد از طریق مدفوع می‌باشد. هم‌چنین بینی عضو دیگری برای دفع به حساب می‌آید، چون از طریق عطسه می‌توان مواد دفعی را از بدن خارج کرد. بنابراین کلیه این اندام‌ها به دفع مواد زائد و سمی از بدن کمک می‌کنند.
