فیلم زنی در برلین، معرفی و بررسی – A Woman in Berlin 2008

فیلمی که این هفته در برلین به نمایش درخواهد آمد، بار دیگر چهره کریه جنگ و میل به جنگ‌افروزی را به تصویر خواهد کشید.

زنان و کودکان بی‌پناه‌ترین قربانیان هر جنگ هستند. «زنی در برلین»، بر اساس کتابی با همین عنوان ساخته شده است. کتاب «زنی در برلین» خاطرات روزنامه‌نگاری است که در زمان سقوط برلین 34 سال داشت و در آن، داستان ماه‌های آخر جنگ جهانی دوم و حمله ارتش سرخ را به برلین به نگارش درآورده است. این فیلم و این کتاب نشان می‌دهد که چگونه نیروهای اشغال‌کننده آلمان، زنان آلمانی را به صورت گروهی مورد تجاوز قرار می‌دادند.

در بیستم آوریل سال 1945، برلین توسط نیروهای روسی مورد اشغال قرار گرفت. یک روزنامه‌نگار زن، در غوغای جنگ، از این زمان تا 22 ژوئن خاطراتش را در سه دفترچه ثبت کرد. ترجمه انگلیسی کتابی که او بر اساس همین یادداشت‌های نوشت، نخستین بار در سال 1945 منتشر شد.

هنگامی که این کتاب در سال 1959 در آلمان منتشر شد، به خاطر مباحث طرح‌شده در آن با استقبال خوبی مواجه نشد، زنان و ملت آلمان از داستان‌های نوشته شده در این کتاب احساس شرم می‌کردند و به علاوه بیم آن می‌رفت که کتاب در دوران جنگ سرد باعث بروز تنش‌هایی شود، به همین دلیل نویسنده این کتاب ترجیح داد، ناشناس بماند.

با این همه، دو سال بعد از مرگ نویسنده کتاب در 90 سالگی، هنگامی که در سال 2003 این کتاب تجدید چاپ شد، بسیار پرفروش شد و سرانجام نام نویسنده کتاب یعنی «مارتا هیلرز» فاش شد و این روزنامه‌نگار شناخته‌شده آلمانی به خاطر رک‌گویی و شرح آنچه بر هزاران زن آلمانی بعد از جنگ چهانی دوم آمده بود، مورد ستایش قرار گرفت.

تاریخ به وسیله فاتحان نوشته می‌شود و گاه هیچ فرصتی به قربانیان برای بیان زوایای دیگر آن داده نمی‌شود. در کتاب زنی در برلین، مارتا هیلرز با قلمی شیوا توضیح می‌دهد که چگونه برلینی‌ها برای بقا مبارزه می‌کردند، از انفجار بمب‌ها فرار می‌کردند و اجساد را از زیر آوار بیرون می‌کشیدند. اما این فاش‌گویی او در دهه 60 میلادی مورد پذیرش جامعه آلمان نبود، نوشتن در مورد دختر تحصیل‌کرده‌ای که به خاطر یک مشت سیب‌زمینی مجبور می‌شود خود را به نیروهای روس عرضه کند، با عکس العمل خشم‌آلود زنان آلمانی مواجه شد.

تعداد زنانی که بعد از شکست آلمان مورد تجاوز قرار گرفتند، هنوز به درستی مشخص نیست ولی تصور می‌رود تعداد آنها صدها هزار نفر باشد. بسیاری از این قربانیان مانند مارتا به صورت مکرر مورد تجاوز قرار گرفته بودند. بر اساس برآورد کتاب دیگری با عنوان «سقوط برلین در سال 1945»، 3.7 درصد کودکانی که در برلین در سال‌های 1945 و 1946 به دنیا آمدند، پدران روسی داشتند. تا سال‌های آغازین دهه 90، نقل جزئیات این قسمت از تاریخ در آلمان، به نوعی تابو محسوب می‌شد.

البته این تنها روس‌ها نبودند که مرتکب خشونت‌های جنسی در زمان جنگ شدند، خود آلمان‌ها در زمان اشغال لهستان، جنایات مشابهی را مرتکب شدند. ژاپنی‌ها هم 200 هزار زن چینی را مورد آزار جنسی قرار دادند.

به سبب ماهیت تجاوزات که هنگام جنگ‌ها رخ می دهند و به خاطر شرم زنان، بسیاری از موارد این خشونت‌ها پنهان نگاه داشته می‌شوند. با این همه مارتا در کتاب خود به صراحت پرده از جزئیات این واقعیت آزاردهنده برداشته است.

تا سال‌ها، تجاوزهای جنسی در هنگام جنگ‌ها، طبق قوانین بین‌المللی، جرم مشمول مجازات محسوب نمی‌شد و به ندرت به عنوان جنایت جنگی تحت تعقیب قرار می‌گرفت تا اینکه در سال‌های 1993 و 1994، خشونت‌های جنسی به صورت مدون و برای اولین بار به عنوان جرایم مستقل در دادگاه جرایم بین‌المللی مورد پذیرش قرار گرفتند.

منبع: russiatoday و هرالد تریبون

صفحاتی از کتاب زنی در برلین را می‌توانید در سرویس کتاب گوگل، مطالعه کنید.