چگونه رسانه‌های اجتماعی اینترنتی تاریخ‌نگاری و تاریخ‌پژوهی را متحول خواهند کرد

تاریخ تمایل دارد که تنها حوادث و رویدادهای مهم را به خاطر بیاورد و از بازگویی کشمکش‌های روزانه سر باز زند. حتی اگر گاهی خاطرات روزانه، به یاد آورده شوند، این حوادث فقط بیانگر کارها و اعمال شخصی هستند و بازتابی از تعاملات یک فرد با جامعه نیستند. ولی با رسانه‌های اجتماعی اینترنتی، حوادث روزمره به آسانی در دسترس قرار می‌گیرند و این اطلاعات آرشیو شده، نشان‌دهنده تعاملات ما با هم، خواهند بود.

به یاری رسانه‌های اجتماعی برای نخستین بار در تاریخ، تعاملات روزانه بین مردم به صورت دائمی، ضبط می‌شود و به صورت اطلاعات قسمت‌بندی شده و سازمان‌یافته، قالب‌بندی می‌شوند. همین موضوع پی‌آمدهای گسترده‌ای در شیوه ضبط تاریخ پدید خواهد آورد. این تحولات را می‌توان در 5 بخش تقسیم‌بندی کرد:

1- هر کسی می‌تواند بفهمد که شما در یک روز به خصوص چه کار می‌کردید و چگونه بودید: شاید تا به حال دقت نکرده باشیم که توییت‌های ما در توییتر یا کوتاه‌نوشت‌های ما در دیگر سرویس‌های «میکروبلاگینگ» با گذشت زمان چه کاربردهای جالبی می‌توانند پیدا کنند. تصور کنید که 20 سال بعد همین کوتاه نوشت‌ها چه ارزشی پیدا خواهند کرد.

شما می‌توانید به 20 سال قبل برگردید و خاطرات دو دهه قبل را مرور کنید و از به یادآوری لحظات خوش گذشته لذت ببرید: در آن هنگام، در این دفترچه خاطرات آنلاین باارزش، چیزهای جالبی می‌توان پیدا کرد: غذایی که خورده‌اید، اشخاصی که دوستشان داشته‌اید یا از آنها متنفر بوده‌اید، گل زیبایی که دیده‌اید یا احتملا تیمتان خورده! و برداشت لحظه‌ای‌تان از یک حادثه روزانه و …

این دفترچه خاطرات آنلاین همچنین می‌تواند ابزاری در دست پژوهشگران علمی و تاریخی برای تحقیقاتشان باشد و یا وسیله‌ای برای شیطنت و یادآوری کارهای احمقانه شخصی که 20 سال بعد به شخصیت مهمی تبدیل شده!

بنابراین توییت‌هایی که خطاب به یک شخص خاص می‌نویسید، صرفا پاسخ‌هایی خطاب به یک شخص نیستند، بلکه با گذر زمان بخشی از تاریخ به حساب خواهند آمد.

2- رسانه‌های اجتماعی ابزاری برای تحلیل اجتماعی تاریخ: فهم درست از پدیده‌های تاریخی، چیز ساده‌ای نیست. آدم یا باید یک دوره تاریخی را شخصا تجربه کند یا مثلا برای ارزیابی درست دوره زمامداری یک رئیس جمهور، دنیایی از کتاب‌ها و اسناد و سخنرانی‌های آن رئیس‌جمهور را مطالعه کند. به علاوه دست آخر پیدا نیست که با مطالعه همه این اسناد، درک درستی از علایق و سلیقه‌ها و برداشت‌ها و انگیزه‌های توده مردم، در یک بازه زمانی خاص به دست آورد.

ولی به یاری توییتر، فیس‌بوک، وبلاگ‌ها و انجمن‌های اینترنتی و همچنین بررسی موضوعات جستجو شده توسط مردم در موتورهای جستجوی اینترنتی، تاریخ‌نویسان آینده مجهز به ابزار متفاوتی خواهند شد که این روند را تغییر خواهد داد. این اطلاعات به صورت آرشیوشده و سازمان‌یافته در دسترس این محققان خواهند بود.

3- رسانه‌های اجتماعی، تاریخ را به یک علم کاربردی مبدل خواهند کرد: شاید خوانده باشید که گوگل با همکاری دولت ایالات متحده، با استفاده از تحلیل جستجوهای اینترنتی مردم در مورد علایم و درمان‌های بیماری آنفلوآنزا، سرویسی به راه انداخته که همه‌گیری آنفلوآنزا را پیش‌بینی می‌کند. نسخه عمومی این سرویس را می‌توانید در اینجا ببینید.

اما چنین کاربرد بدیعی در آینده، محدود به پیش‌بینی همه‌گیری آنفلوآنزا نخواهد ماند. در آینده و یا اصلا همین امروز، دیگر لازم نیست، سیاستمداران برای پی بردن به دغدغه‌های مردم باواسطه یا بی‌واسطه در بین مردم حضور یابند. کافی است رسانه‌های اجتماعی را مطالعه کنند، توییت‌هایشان را تحلیل کنند و یا با بررسی محور غالب جستجوهای اینترنتی آنها پی به خواسته ها و انتقادات آنها ببرند.

چنین کاربردی، حقیقت را برهنه، و نه به صورت تغییرداده شده یا لعاب‌کاری شده، در دسترس کسانی قرار خواهد که «می‌خواهند» بفهمند!

4- رسانه‌های اجتماعی، جایی برای مخفی شدن باقی نخواهند گذاشت: فرض کنید که کسی الان دوره نوجوانی خود را طی می‌کند و فعالانه وبلاگ می‌نویسد، توییت می‌کند، با دوستانش در فیس‌بوک یا دیگر شبکه‌های اجتماعی تعامل می‌کند، اظهار نظرهای گاه تند و تیزی می‌کند و در مورد عادات و برداشت‌های لحظه‌ای‌اش می‌نویسد، آیا چنین اطلاعاتی چند دهه بعد که او به مقام مهمی رسیده است، نمی‌تواند اسلحه‌ای علیه خود او باشد؟!

دهه‌ها بعد، هر رندی می‌تواند عادات مضحک کنونی او را پیدا کند، برداشت‌های نادرستش را به عموم مردم گوشزد کند، خطاهای کوچکش را جمع‌آوری کند. چند دهه بعد معلوم نیست که دوستان صمیمی آنلاین کنونی ما چه کسانی خواهند شد!

5- جنگ اخلاقی در مورد نحوه به‌کارگیری اطلاعات به دست آمده از رسانه‌های اجتماعی: پیداست که اطلاعاتی که در آینده با تحلیل رسانه‌های اجتماعی به دست خواهند آمد، کاربردی دوگانه خواهند داشت. در عین حال که این اطلاعات می‌توانند با گوشزد کردن اشتباهات تاریخی، وسیله‌ای پیشگیری‌کننده برای عوام و خواص باشند و با وجود اینکه تاریخ‌نگاری را متحول خواهند کرد، می‌توانند اسلحه‌ای برای تضعیف اشخاص باشند.

جمله قصاری در مورد تاریخ هست که می‌گوید: «تاریخ به وسیله فاتحان نوشته می‌شود»، اما فناوری نحوه نگاشته شدن تاریخ را سالهاست که تغییر داده است، تاریخ دیگر به وسیله رایانه ها و کاربران عادی اینترنت نوشته می‌شود. به عبارت دیگر، همانگونه که نشریات چاپی و نوشتاری، روند ثبت تاریخ و تاریخ‌پژوهی را متحول کردند، رسانه‌های اجتماعی هم روند ثبت و ضبط تاریخ را متحول کرده‌اند و خواهند کرد.

+ ترجمه و بازنویسی آزادی از اینجا