زنانی که زیر مقنعه کلاهداری نموده‌اند، زندگی ملک تاج خانم نجم السلطنه

7

خواندن مقدمه کتابی که در این پست معرفی می‌کنم، طبعا هر کسی را مشتاق می‌کند که که تمام کتاب را بخواند. باید تلاش کسانی که به کاوش در تاریخ مبهم ایران می‌پردازند، قدر دانست. تاریخ جامعه‌ای که میانه خوبی با ثبت و ضبط و ندوین اسناد تاریخی ندارد.

کتاب «زنانی که زیر مقنعه کلاهداری نموده‌اند» به بررسی زندگی ملک تاج خانم نجم السلطنه، مادر دکتر مصدق، تمرکز دارد. این کتاب را منصوره اتحادیه نوشته است.

قسمتی از مقدمه کتاب که توصیه می‌کنم حتما بخوانید:

ویرجینیا ولف نویسنده بنام انگلیسی در کتابی تحت عنوان «اتاقی از آن خود» به مسئله زنان می‌پردازد که هیچگاه امکان نداشت آنها مانند مردان از استعداد و قدرت خلاقه خود استفاده کنند و پیشرفت نمایند. او سپس می‌پرسد، اگر شکسپیر خواهری داشت، این خواهر چه می‌کرد. بنابراین در تخیلش خواهری برای شکسپیر تصور می‌کند که به همان میزان هوش و قدرت خلاقه دارد اما ناموفق و بدبخت است، زیرا هیچگاه مجالی نیافته تا از استعداد خود بهره گیرد و موفقیت کسب نماید.

ویرجینیا ولف در تخلیلات خود زنی را بعنوان خواهر شکسپیر آفریده و درباره زندگانی او سخن رانده است؛ اما در ایران حتی برای نوشتن زندگانی زنان «حقیقی» و نه تخیلی، باید همانند ولف از تخیلات بهره گیریم. چون اطلاعات ما درباره زندگی، روحیات، انگیزه و آرزوهایشان هیچ است. به همین دلیل نگارش زندگی زنان آسان نیست. منابع نایاب، نادرست و در اکثر اوقات فراموش‌شده‌اند و اگر هم به زنی اشاره شده، گذرا و نارسا است. عموما در ایران مردان صحبتی از زنان خود نمی‌کردند. برای مثال وقتی نام خواهر یکی از زنان ناصرالدین‌شاه توسط نماینده انگلیس برده شد، چنان جنجالی به پا شد که به قطع روابط دیپلماتیک انجامید.

حتی امروزه نیز بسیاری از مردان مستقیما از زنان خود صحبتی به‌میان نمی‌آورند و غالبا با جایگزینی نام پسر اول به جای نام زن، یا از عنوان «مادر پسرشان» و در برخی موارد با ذکر واژه «منزلمان» به جای نام زن بهره می‌گیرند.

در سرشماری سال ۱۳۳۲ق، که اسامی برخی از مخدرات پرسیده شده بود، اعتراضات شدیدی توسط مردم به این امر شد و ذاکرین و واعظین، آنرا «منافی با عادات اهل زمان» دانسته که «در انظار عامۀ رعایا، نهایت رکاکت و وقاحت داشت».

بحث درباره تاریخ زن و اهمیت دادن به آن سابقه نسبتا طولانی دارد. این مبحث در ایران نیز جا افتاده و احتیاج به توجیه ندارد. هرچند که هنوز راه درازی در پیش روی ماست و مشکلات بسیاری وجود دارد. زنان در گذشته اعتماد به‌نفسی نداشتند و حتی گروهی از آنان که شعر می‌سرودند، اغلب اشعارشان را در خلوت زنانه خود نگاه می‌داشتند. البته شاید به این علت بود که به شعر زنان توجهی نمی‌شد و یا آنرا بی‌ارزش می‌پنداشتند. احتمالا به همین سبب بیش از چند دیوان شعر از زنان بجای نمانده است.

نجم السلطنه

زندگانی اکثر زنان در سراپرده ابهام پنهان مانده است و هرگونه تحقیقی با مشکل و کمبود منابع مواجه است. حتی زنانی که در طبقات ممتاز جامعه قرارداشتند و در خانواده‌های سرشناس یا اشرافی پرورش یافته بودند، ناشناس باقی ماندند و حتی اگر به زندگی آنها نیز اشاره‌ای شده، گذرا و ناچیز است که آن هم در لوای زندگی مردان خانواده قرار می‌گرفت. برمبنای آنچه که از منابع مکتوب تاریخی درباره زنان بدست می‌آید، لااقل تا دوره مشروطه غالب مطالب درباره زنانِ طبقات بالای اجتماع است. بطور کل اطلاع از سایر اقشار جامعه بالاخص از زنانِ طبقات پایین بسیار ناچیز است. در بیشتر بیوگرافی‌های مردان اگر به زنی اشاره شده، غالبا از ذکر نام او خودداری گشته و نام زنان در اکثر شجره‌نامه‌های ازدواج رجال ثبت نشده است. البته این امر تا زمانی بود که هنوز از نام خانوادگی استفاده نمی‌شد و اغلب مردان از لقب بهره می‌گرفتند. القاب، کمتر موروثی بود، به این جهت روابط خانوادگی همیشه واضح نیست. شاید اگر نام زن و نام پدرش ثبت می‌شد، ارتباط خانوادگی بهتر مشخص می‌گشت و کمکی برای درک بسیاری از زدوبند، دشمنی  و دوستی‌ها بود که در تاریخ سیاسی ایران نقش به‌سزایی داشت. یکی از اهداف این کتاب تاکید بر همین نکته است. یعنی جلب توجه به پیوندهای خانوادگی از کانال زنان می‌باشد و زندگانی ملک‌تاج خانم نجم‌السلطنه را موردبررسی قرار می‌دهد و در عین حال به تحولات و رخدادهای دوره قاجار و اوایل پهلوی که تاثیر عمیقی بر زندگانی زنان گذاشت، خواهد پرداخت.

مسئله مالی و بدست آوردن پست و مقام یکی از مسائل بنیادین وصلت خانواده‌های اغنیا و شاهزادگان بشمار می‌آمد که در ازدواج نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کرد. غالبا ازدواج به شکل خانوادگی انجام می‌گرفت. بنابراین خانواده‌ها فرزندان خود را از طفولیت نامزد قوم و خویش خود می‌کردند. ولی قبل از آغاز به بحث درباره این نکات و به‌خصوص پرداختن به زندگانی نجم‌السلطنه که موضوع اصلی کتاب است، بد نیست به چگونگی شکل‌گیری این کتاب بپردازیم.

مدتی بود در فکر تدوین کتابی درباره زندگانی چهار زن شاخص از خانواده سلطنتی قاجار بودیم، به این منظور که پیوندهای خانوادگی را از طریق زنان نشان دهیم. این چهار زن به قرار ذیل بودند: ملک جهان خانم مهدعلیا، همسر محمدشاه و مادر ناصرالدین‌شاه که از شهرت بسیاری برخوردار است. دخترش ملکزاده (عزت‌الدوله) خواهر ناصرالدین‌شاه که چندی همسر میرزاتقی‌خان امیرکبیر بود و به همین سبب نام او در اذهان به جای است. آنها صاحب دو دختر شدند که یکی از آنان تاج‌الملوک بود. او به عقد مظفرالدین‌میرزای ولیعهد درآمد که در بعضی کتب جسته‌گریخته به نام وی اشاره شده است، ولی اطلاع چندانی از زندگانی این زن وجود ندارد. چهارمین زن عزت‌الملوک (لقب او عزت‌السلطنه بود) دختر ام‌الخاقان و مظفرالدین میرزا بود که به همسری عبدالحسین میرزا فرمانفرما، پسرعموی پدرش درآمد. زندگانی این زن نسبت به دیگران کمتر شناخته شده است.

زندگانی هر یک از این زنان که از موقعیت خانوادگی بسیار ممتازی برخوردار بودند، درخور توجه است. علاوه بر مهدعلیا که زن مطلع و باسوادی بود، سایر زنان نامبرده در این مجموعه نیز از سواد نسبی برخوردار بودند. بویژه که نوشتن برای زنان این دوره چندان متداول نبود. نکته مهم این است که هرکدام از این زنان ثروت شخصی داشتند که در اختیارشان بود و می‌توانستند آنرا اداره کنند.

نزدیکی به مرکز قدرت یا شاه از ویژگیهای ممتاز این زنان به حساب می‌آمد. بجز ملک‌زاده، سایرین با اقوام بسیار نزدیک ازدواج کردند. این زنان با همه امتیازاتی که در زندگانی داشتند، اما با مشکلات و مسائل بسیاری مواجه بودند که وجه مشترک بسیاری با دیگر زنان طبقات اجتماعی هم‌عصر خود داشتند. زنان، ضعیفه به‌حساب می‌آمدند و عنان زندگی را در دست نداشتند. آنها در نوجوانی به ازدواج درمی‌آمدند و غالبا به همسری مردان مسنی درمی‌آمدند که از علاقه و احساس برخوردار نبودند. در اکثریت این وصلت‌ها مردان یا پیش از این مزدوج شده بودند و یا زن جوان دیگری می‌گرفتند که سوگلی می‌گشت.

اگر خواننده جدید سایت «یک پزشک»  هستید!
شما در حال خواندن سایت یک پزشک (یک پزشک دات کام) به نشانی اینترنتی www.1pezeshk.com هستید. سایتی با ۱۸ سال سایقه که برخلاف اسمش سرشار از مطالب متنوع است!
ما را رها نکنید. بسیار ممنون می‌شویم اگر:
- سایت یک پزشک رو در مرورگر خود بوک‌مارک کنید.
-مشترک فید یا RSS یک پزشک شوید.
- شبکه‌های اجتماعی ما را دنبال کنید: صفحه تلگرام - صفحه اینستاگرام ما
- برای سفارش تبلیغات ایمیل alirezamajidi در جی میل یا تلگرام تماس بگیرید.
و دیگر مطالب ما را بخوانید. مثلا:

بهترین سریال های هندی | ۴۹ سریال هندی تماشایی به همراه توضیحات

محتوای شرقی به صورت عام و فیلم‌ها و سریال‌های هندی به صورت خاص طرفداران خاص خودشان را دارند. به خصوص با توجه به کم‌مایه شدن سینما و تلویزیون آمریکا روز به روز افراد بیشتری رو به سریال‌های کره‌ای یا سینمای مستقل‌تر کشورهایی مثل اسپانیا و…

کودکی که از کتابخانه عمومی شهر می‌خواستند بیرون بیندازندش، اما فضانورد شد!

دو برادر به نام‌ها رونالد (چپ) و کارل مک نیر (راست) با ۱۰ ماه اختلاف در جنوب جدا شده به دنیا آمدند. این دو در دوران کودکی تا بزرگسالی جدایی‌ناپذیر بودند. در سال ۱۹۵۹، رونالد مک نیر ۹ ساله به یک کتابخانه عمومی در لیک سیتی در کارولینای…

۲۵۰ فیلم برتر imdb به همراه معرفی و خلاصه و بررسی آنها + ۲۳ فیلمی که حیف بود در این فهرست نباشند

مسلم است که آرای IMDB به خصوص از دید فیلم‌بین‌های حرفه‌ای فقط چیزی نسبی برای پی بردن به محبوبیت نسبی فیلم‌ها هستند. چه بسیارند فیلم‌هایی که نمره بالای ۷ دارند، اما ارزش واقعی‌شان خیلی کمتر است و چه بسیارند فیلم‌هایی که آدم درمی‌ماند چرا…

مجموعه‌ای از عکس‌های تاریخی که برخی از آنها کمتر دیده شده‌اند و ما را به اندیشه در مورد تاریخ…

عکس‌های تاریخی خلاصه عجیب یک دوران هستند. همه چیز از کیفیت عکس، کادربندی، لباس، ساختمان‌های پیرامون، غذایی که صرف می‌شود، حالت چهره، برشی از یک زمان و مکان است که برای بینندگان بعدی نکته‌های دارند. برخی ازعکس‌های این مجموعه را قبلا…

تاریخچه جذاب تلفن‌های خودرو با مرور عکس‌های قدیمی دهه ۱۹۴۰ تا ۱۹۸۰

ماشین و تلفن، زمانی دو اختراع پیشگامانه بودند. جالب است که این دو تنها یک دهه از یکدیگر جدا بودند. خودرو و تلفن به ترتیب در سال‌های ۱۸۸۵ و ۱۸۷۵ اختراع شده بودند. اما اگر فیلم‌های قدیمی را دیده باشید می‌دانید که خیلی‌ها پیش‌تر از موبایل‌های…

جالب و گاهی خنده‌دار: آدم‌هایی که خیلی شبیه تابلو یک آگهی کنارشان هستند!

گاهی شباهت آدم‌ها به هم عجیب به نظر می‌رسند. حالا در نظر بگیرید که کاملا تصادفی اشخاصی در کنار تابلویی یا آگهی دیواری ایستاده باشند و چهره آنها به یکی از شخصیت‌های تابلو یا آگهی شباعت زیادی داشته باشد یا اصلا فرد افزونه‌ای برای مفهوم تبلیغ…

آگهی متنی در «همه» صفحات
کلینیک زیبایی / عمل بای پس معده / کاشت مو / بهترین جراح چاقی / متخصص زنان رشت / خرید گوشی با حکمت کارت / پمپ آب صابون / buy telegram members / جراحی چاقی تهران / پی آر پی موثرترین درمان آرتروز زانو / دکتر فارغ پور – متخصص زنان / خرید خودنویس / خرید دستگاه لیزر تیتانیوم / پمپ اسید / خدمات پرداخت ارزی نوین پرداخت / کمپ ترک اعتیاد / دانلود سریال / انواع مکمل های زینک / کلاه کاسکت / درمان سریع سیاتیک و دیسک کمر / متخصص زنان / کلاه کاسکت / لمینت متحرک دندان / کاشت مو / شیشه اتومبیل / دانلود سوالات استخدامی آموزش و پرورش / ثبت برند / سرور مجازی / فروشگاه اینترنتی زنبیل / مشاوره حقوقی تلفنی / وکیل / خرید ساعت دیواری / لیزر درمانی بواسیر / ساعت تبلیغاتی / تجهیزات پزشکی / خرید سرور مجازی / تعمیر ماشین ظرفشویی / خرید تتر / متخصص ارتودنسی / چاپ لیوان / حمل بار دریایی از چین / بهترین سریال های ایرانی / داروخانه اینترنتی آرتان / فروشگاه آنلاین زوجیم / چاپ کلاه / کاشت مو / درمانکده / کاشت مو / پزشکا / قیمت ساک پارچه ای / تحلیل تکنیکال فارکس / سایت نوبت دهی دکتریاب / بهترین دکتر لیپوماتیک در تهران / بهترین سریال های کره ای / دکتر فارمو / کتاب صوتی رایگان / تولید محتوا / دانلود نرم افزار / مجتمع فنی ونک / سریال جدید / داروخانه آنلاین تینا / سایت ترجمه تخصصی رایت می /

7 نظرات
  1. حبیب می گوید

    واقعا از این سایت ونوشته هاش لذت میبرم
    و بهتون تبریک میگم که اینقدر سریع مطالبو به روز میکنید
    میبخشید اگه زودتر ازاین اظهارنظری نکردم آخه ازطریق گوگل ریدر من هروز مطالب جدیدو میخونم ….
    موفق وپیروز باشید

  2. سایه می گوید

    باید کتاب جالبی باشه

  3. محسن می گوید

    این معرفی کتاب آی حال میده …آی حال میده …آی حال میده
    هزار بار ممنون

  4. سما می گوید

    نکته جالبی که در کتاب جامعه شناسی خودمانی ذکر شده بود و شما هم اینجا به گونه ای مبهم اشاره کردید، عدم وجود شجره نامه درست و حسابی از خانواده های ایرانی است که زنان در این بین مهجورتر واقع شده و حالا حالا ها باید جور عقب ماندگی بافت جامعه را بکشند.
    با تشکر از مطالب بسیار آموزنده شما
    س

  5. سيروس می گوید

    درود بر شما و همه آنهائی که جهان بشریت را از دانش و شادی و زیبائی های در دسترسشان برخوردار می سازند. به گفته حضرت حافظ آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است // با دوستان مروت، با دشمنان مدارا
    البته من مروت و مدارا را در همین راستا می گذارم و به شما درود می فرستم .
    زیبائی و شادمانی هر چه بیشتر را برایتان آرزومندم

  6. سيروس می گوید

    با همه اندیشه های نیکی که در پیرامون من اند ، باز هم نمی دانم چه می گوئید.
    درود بر شما

  7. بانوي ايراني 121 می گوید

    کتاب بسیار جالب وخواندنی ایست من به همه دوستان خواندن این کتاب را توصیه میکنم

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

•• 4 5