معرفی کتاب: کودک 44 ، نوشته تام راب اسمیت

«کودک 44، اولین رمان تام راب اسمیت، پرتره‌ای از دوران سیاسی و اجتماعی روسیه در عصر استالین است. اسمیت در این رمان از ماجرایی واقعی استفاده کرده تا داستان تلخش را درباره قتل‌های زنجیره‌ای بیش از چهل کودک به تصویر بکشد. این داستان بر اساس پرونده آندری چیکاتیلو نوشته شده که در دهه‌های هفتاد و هشتاد در روسیه کمونیستی، مسئول قتل پنجاه و دو کودک شناخته شد. کتاب علاوه بر اینکه به جنایت‌شناسی دوران شوروی که شعارش «جنایتی وجود ندارد» بود، می‌پردازد، پارانویاهای این عصر، سیستم آموزش و پرورش، دستگاه‌های پلیس مخفی و یتیم‌خانه‌ها را نیز در این کشور به تصویر می‌کشد.

تام راب اسمیت (متولد 1979) نویسنده انگلیسی است که از مادری سوئدی و پدری انگلیسی متولد شده است. بعد از فارغ‌التحصیل شدن از دانشگاه کمبریج در سال 2001، تحصیلاتش را در دوره یکساله نویسندگی خلاق در ایتالیا تکمیل کرد. او پس از تحصیل، کارش را به عنوان فیلمنامه‌نویس آغاز کرد. نمایشنامه «صداهای گم» را تهیه‌کننده معتبری مثل انجمن مارلوو از او خرید و اجرا کرد.

کودک 44، درباره قتل تعدادی کودک در روسیه استالینی است که در سال 2008 روانه بازار کتاب شد و تاکنون به سی و یک زبان ترجمه شده است. این کتاب در همان سال جایزه بهترین رمان تریلر «انجمن جنایی‌نویسان» را دریافت کرد و در فهرست نهایی «جایزه بوکر» قرار گرفت و نامزد دریافت «جایزه اول رمان کاستا» بود.

کودک 44، رمان تریلری است، درباره لئو دمیدوف، مأمور امنیتی که ناخواسته درگیر پرونده کشتار مخوف عده‌ای از کودکان در دوره استالین می‌شود.

این کتاب، اولین بخش از یک کتاب سه‌گانه است. بخش دوم کتاب «گزارش محرمانه» است که از نظر تاریخی، دنباله‌ای بر کتاب «کودک 44» می‌باشد و در سال 2009، چاپ شد. شخصیت لئو دمیدوف و همسرش، رایسا، در کتاب دوم اسمیت هم حضور دارند. در سال 2008، ریدلی اسکات، کارگردان آمریکایی، امتیاز ساخت «کودک 44» را خریداری کرد.

اتحاد جماهیر شوروی زمین حاصلخیزی برای نویسندگان تریلر بوده، از گورکی پارک نوشته مارتین کروز اسمیت تا ذائقه خوش لکتر هانیبال به گوشت انسان، همگی از آنجا سرچشمه می‌گیرند. تام راب اسمیت در اولین کتابش از هر دوی این مؤلفان وام می‌گیرد، ولی  سرزمین پدری رابرت هریس شاید بهترین مقایسه در این زمینه باشد. درست همانطور که هریس از یک کارآگاه برای افشای ماهیت حکومت توتالیتر نازی استفاده کرده، اسمیت هم از اسراری جنایی برای کشف دوره استالینی استفاده می‌کند.

تام راب اسمیت به واسطه تجربه کاری‌اش در زمینه نمایشنامه‌نویسی، در کتاب کودک 44 درامی خوفناک با فضایی کاملا سیاه، خلق کرده که هر لحظه و هر صفحه آن، از کنش‌های فراوانی تشکیل می‌شود که خواننده را مجذوب خود می‌کند. کودک 44 رمانی کاملا تصویری است که به تصویر کشیدین وقایعش برای خواننده آسان است. و همچنین از طرفی سبک ویژه نویسنده -استفاده از جملات ترکیبی،واژه‌ها ویژه خود، در هم ریختن عناصر زمانی- به این اثر ویژگی‌های متفاوتی داده است.

اسمیت در این کتاب از واژه‌های مشخصی، که ویژگی حکومت‌های توتالیتر است،‌استفاده کرده، واژه‌هایی که برای مردم چنان جامعه‌ای ذهنیتی را خلق می‌کند که نزدیک شدن به آنها برای‌شان گونه‌ای احتیاط ایجاد می‌کند. «تقبیح کردن»، «خائن»، «غرب»،‌همگی واژگانی هستند که در حکومت بسته شوروی در دوره استالین، ترس را در مردم زنده نگه می‌داشت و تأثیر خود را در این رمان نشان می‌دهد.

علاوه بر این نویسنده با جزئیات فراوانی که لا به لای سطور داستانش به کار برده، با ذکاوت فراوان، خواننده خود را به شکل غیر مستقیم، با مقطعی از تاریخ روسیه، هم از نظر سیاسی و هم از نظر اجتماعی، آشنا می‌کند. داستان اسمیت در زمانی کمی پیش و پس از مرگ استالین رخ می‌دهد که به او این فرصت را می‌دهد تا موضوعات سیاسی و اجتماعی ان عصر را به چالش بکشد.

شوروی در دوره استالین می‌کوشد بهشتی برای کارگرانش باشد و تمام نیازهای آنها را فراهم کند. یکی از ستون‌های اساسی این است که شهروندانش، فارغ از ترس جنایت و جنایتکاران معمولی زندگی می‌کنند. ولی در این جامعه میلیون‌ها نفر در ترس زندگی می‌کنند … ترس از حکومت. مرگ نجوایی در دوردست‌هاست. تنها گمان به بی‌وفایی ایدئولوژیک -داشتن کتابی از غرب رو به انحطاط- میلیون‌ها بی‌گناه را به اردوگاه‌های کار اجباری یا به اعدام می‌فرستد.

بهترین کاری که اسمیت انجام داده زمانی است که چگونگی پرورش جهالت را از دل سکوت و ترس، نسان می‌دهد، ناتوانی در بیان حقیقت، تمام سلول‌های هستی انسان را می‌خورد و آن زمان است که عشق تیره می‌شود.»

منبع: مقدمه ترجمه فارسی کتاب کودک44

کودک 44
انتشارات مروارید
ترجمه نادر قبله‌ای
455 صفحه
8900 تومان

توییتر تام راب اسمیت
سایت رسمی تام راب اسمیت