به دام انداختن جنایتکاران جنگ بالکان به شیوه دیجیتال

حتما بارها در مورد پروژه گوگل برای بایگانی کردن کتاب‌ها و نشریات دنیا خوانده‌اید، اما آیا دیجیتال کردن را می‌توان به حوزه‌های دیگری مثلا تاریخ یک کشور هم تعمیم داد و از این راه، به زوایای پنهان آن دست یافت؟

زمانی که تاریخ قلب می‌شود، گذشته شخصیت‌های مهم فراموش می‌شود، اقدامات شخصیت‌های سیاسی تأثیرگذار در دهه‌های گذشته در هیاهوی دنیای امروزی از حافظه‌ها پاک می‌شود و زمانی که پژوهشگران تاریخ دسترسی عینی به اسناد قابل اعتماد نداشته باشند، دیجیتالی کردن استاد باقی‌مانده می‌تواند کمک زیادی کند.

چندین سال است که با حمایت بنیاد Knight، بایگانی اسناد وزارت دفاع صربستان در حال دیجیتال شدن است. این بایگانی اسنادی کاغذی از سال 1716 به بعد دارد. تا به حال، بر اساس شواهد همین اسناد دیجیتالی، 14 رهبر شبه‌نظامی صرب که مسئول کشتار شهروندان بوده‌اند، متهم شده‌اند.

هفته گذشته یکی از اخبار مهم دنیا، دستگیری راتکو ملادیچ، یک فرمانده نظامی صرب بوسنیایی بود. او متهم به انجام بدترین جنایت‌های جنگی پس از جنگ جهانی دوم است و هفته پیش در شمال صربستان دستگیر شد. ملادیچ متهم به مرگ هشت هزار بوسنیایی مسلمان در سربرینا ماساکره است.

صربستان در قلب کوه‌های بالکان قرار دارد و تاریخی مملو از جنگ درگیری داشته است. جنگ جهانی اول و دوم جنگ داخلی یوگسلاوی، نمونه‌های از این درگیری‌ها است.

سال 2006 با کمک مالی بنیاد Knight و حمایت فنی مؤسسه جفرسون، کار دیجیتالی کردن اسناد شروع شد.

حالا پژوهشگران می‌توانند به راحتی با کلملات کلیدی دلخواه جستجو کنند و نتایج کار خود را در معرض دید عموم قرا بدهند.

اسناد دیجیتالی در موضوعات مختاف مرتب شده‌اند: خاطرات، نقشه‌های میدان‌های نبرد، طرح‌های حمله و پیام‌های تلگرافی رد و بدل شده.

تا حالا فقط 10 درصد اسناد دیجیتال شده‌اند، تمرکز بیشتری روی اسناد زمان تجزیه یوگسلاوی و جنگ جهانی دوم، مبذول شده است.

بر اساس همین اسناد دیجیتال شده بود که گورهای دفن دست‌جمعی مخفی‌ای کشف شدند که در آنها اجساد زندانیان کشته شده توسط پلیس مخفی مارشال تیتو به خاک سپرده شده بودند.

بر طیق قوانین صربستان، دسترسی به اطلاعات محدود است و مثلا پژوهشگران نمی‌توانند گوگل کنند، آنها باید به محلی در بلگراد بروند تا بتوانند روی اسناد کار کنند.

شهروندانی که مایل به مشاهده اسناد باشند، باید سالیانه درخواست بدهند. دسترسی خارجی‌ها، محدود به پژوهشگران دانشگاهی است و آنها باید از طریق سفارت خود درخواست بدهند.

البته نگرانی‌ها وجود دارد مبنی بر اینکه ارتش صربستان توانایی سانسور این بایگانی‌های دیجیتال را دارد.

منبع