فارسی‌سازی گیم‌ها
اعتراف میکنم که خوره بازی نیستم، شاید به خاطر اینکه مدتهاست وقت و انرژی لازم برای تمرکز بر گیم ندارم و یا مهم‌تر از آن نبود حتی یک دوست آفلاین که دستی در گیم داشته باشد. در این پست می‌خواهیم در مورد فارسی‌سازی گیم‌ها با شما صحبت کنیم.
اولین باری که متوجه شدم فارسی‌سازی در مورد گیم‌ها صورت گرفته مربوط به بازی فیفا بود، با این وجود اولین باری که یک بازی فارسی‌سازی شده را با لذت بازی کردم مربوط به بازی مکس پین یک بود. مکس پین یک برای من یک بازی کاملا نوستالژیک بود، خرید و انجام این بازی برای من همزمان شد با زمان فارغ‌التحصیلی و زمانی که باید به خدمت نظام وظیفه می‌رفتم، گیم خیلی جذبم کرده بود و نیمه‌کاره مانده بود و از این که باید روزهای زیادی دور از کامپیوتر و گیم بمانم ناراحت بودم.
مکس پین یک البته نوآوری‌ها و ویژگی‌ها زیادی در زمان خود داشت، خط داستانی‌اش را خیلی دوست داشتم: از مونولوگ‌های مکس پین با آن لحن‌‌اش، از bullet time، از صحنه توهم مکس پین در یکی از مراحل بازی، خیلی خوشم می‌آمد. در این میان ترجمه فارسی متون هم خیلی خوب شده بود و باعث شده بود، بازی خیلی پرفروش شود.
من شخصا دوست دارم بازیها را به زبان اصلی بازی کنم، هر چند که تصور میکنم اگر بعضی از گیم‌ها اگر به فارسی دوبله شوند، کاربر رفاه بیشتری خواهد داشت، مخصوصا گیم‌ها معمایی و آنهایی که بازی کردنشان مستلزم فهم دیالوگ‌هاست.
با این مقدمه می‌رسیم به نوشته نویسنده مهمان یک پزشک: نیما وزیری. متن را بخوانید و اگر نظری یا خاطره‌ای در مورد فارسی‌سازی گیم‌ها دارید برایم بنویسید.
اگر اهل بازیهای ویدئویی بخصوص با PC باشید، احتمالا تا بحال نام بازیهای فارسی را شنیده‌اید. شاید هم از علاقمندان به این بازیها باشید. معمولا بازی فارسی به بازی‌ای گفته میشود که گفتگوهای شخصیتها به زبان فارسی باشد. در مواردی هم ممکن است متن‌ها یا راهنمای داخل بازی به فارسی ترجمه شده باشد.
تاریخچه
آغاز فارسی سازی جدی بازیها به سال ۱۳۸۰ بازمیگردد. البته در دهه هفتاد هم چند بازی فارسی تولید شد، ولی اغلب آنها کارهای ذوقی چند علاقمند در خانه بود و هیچگاه به مرحله تولید نرسید. در این میان استشنای FIFA را نباید فراموش کرد که به نوعی پدر بازیهای فارسی است. اوایل دهه هشتاد زمانی بود که کم کم تولید و تکثیر سی دی در ایران به تجارتی سود آور تبدیل می شد. در این بین بازیها هم جایگاه نسبتا مناسبی داشتند. چند شرکت تقریبا به طور همزمان و جدا از هم به این فکر افتادند که شاید با فارسی کردن بازیها بتوان بازار را تا حدی انحصاری کرد. در آن زمان ساختار اغلب بازیها نسبتا ساده بود. وقتی به فایلهای بازیها نگاه می‌کردید، معمولا به پوشه‌ای با نام مثلا dialog برخورد می‌کردید که داخل آن تعداد محدودی فایل (برای مثال ۱۰۰۰ عدد) قرار داشت. قالب‌ها هم اغلب مشخص بود، Wave یا MP3. بنابرین برای فارسی سازی کافی بود فایل‌ها ترجمه و به زبان فارسی دوبله شوند. نو بودن کار باعث فروش نسبتا خوب و وارد شدن شرکت‌های دیگر هم به عرصه شد. حتی یکی از نسخه‌های Harry Putter بطور کامل توسط دوبلورهای صدا و سیما فارسی شد.
اما به مرور مشکلات خود را نشان دادند. اولین مورد مربوط به ساختار فایل‌ها بود. هر برنامه نویسی میداند که بارگزاری فایل‌ها از یک فایل منبع (resource file) به مراتب بهتر از خواندن فایل از مثلا یک پوشه است. با رشد سخت‌افزار به تدریج حجم بازیها هم افزایش پیدا کرد و اغلب دیگر از پوشه‌ای با نام dialog خبری نبود. به جای آن فایلهای حجیمی ظاهر شده بودند که تمام فایلهای صوتی داخل آن قرار داشتند. البته قابل باز شدن توسط برنامه‌های معمولی هم نبودند. بنابرین باید ساختار آنها را کشف، باز، فایلهای فارسی را جایگزین و دوباره بست. عملی که بیشتر به crack کردن شبیه بود تا برنامه‌نویسی عادی. مشکل بعدی تعداد فایل‌ها بود. در سال ۱۳۸۵ بیشتر بازیهای مطرح حداقل ۱۰۰۰۰ فایل گفتگو داشتند. بنابرین ترجمه، دوبله و تست بازی نیاز به زمان زیادی داشت که صرفه اقتصادی چندانی هم نداشت. بعلاوه اینکه امکان استفاده از دوبلورهای حرفه‌ای هم به همان دلیل عملا وجود نداشت. پایین بودن کیفیت دوبله بسیاری از بازیهای فارسی و در نتیجه کاهش مشتری، تکثیر غیر قانونی و پر هزینه بودن کار، بسیاری از شرکت‌ها را عملا از فارسی سازی خارج کرد. به گونه‌ای که در حال حاضر تنها یک شرکت فعال در این زمینه وجود دارد.
ولی یک بازی چطور فارسی میشود؟
اولین قدم همان گونه که پیشتر ذکر شد باز کردن فایلهای منبع است ( extract کردن). این مرحله مانند حل پازل است. علاقمندان زیادی در سطح دنیا (و چند نفری هم در ایران) به دلایل مختلف روی باز کردن فایل منبع بازیها کار میکنند و برنامه‌های هم (برای مثال game extractor ) در این زمینه وجود دارد. اگر این مرحله موفقیت‌آمیز باشد فایلهای گفتگو را بصورت باز خواهیم داشت. قدم بعدی شبیه به دوبله فیلم است. ترجمه گفتگوها به صورتی که از لحاظ زمانی با فایل اصلی سینک باشد، انتخاب دوبلور و ضبط صدا. تفاوت این مرحله با دوبله فیلم در این است که دوبلور به هنگام ضبط صدا، تصویری از صحنه مورد نظر را نمی‌بیند و تنها باید موقعیت را تصور کند. به علاوه به دلایل فنی امکان ضبط افراد حاضر در سکانس به صورت هم زمان وجود ندارد. بنابرین اشکالات گفتگو وقتی مشخص میشود که tester بازی، مرحله مورد نظر را پس از فارسی سازی دوباره بازی کند. این مورد اغلب باعث ضبط چند باره بعضی گفتگوها و در نتیجه طولانی شدن زمان کار میشود.
در مورد فیلم‌های داخل بازی یا احتمالا متن هم مشکلات فنی دیگری وجود دارد. در پایان باید فایل منبع باز شده، با فایلهای فارسی ضبط شده بسته شود. به لحاظ فنی این قدم مشکل‌ترین مرحله است و اغلب نیاز به تجربه و دانش برنامه نویسی زیادی دارد.
و اما آینده
پس از گذشت بیش از یک دهه از فارسی سازی بازی ها هنوز موانع زیادی در این زمینه مطرح است. در واقعه هنوز بازیهای رایانه‌ای به عنوان یک رسانه در کشور جدی گرفته نشده است. در حال حاضر بنیاد ملی بازیهای رایانه‌ای متولی رسمی بازیهای ویدئویی در کشور است و بنظر می‌رسد نگاه مناسبی به این مقوله دارد. هرچند هنوز سیاست رسمی در این مورد وجود ندارد. این امر قابل درک است. فارسی سازی بازی ها بدون اطلاع شرکت سازنده در واقع، زیر پای گذاشتن حقوق مولف است. این امر البته در ایران بسیار عادی است، ولی مراجع دولتی امکان موضع‌گیری رسمی را ندارند.
مطلب خیلی جالبی بود ممنون،ولی به نظر من دوبله ی بازیها کار خیلی جالبی نیست ،یک دلیلش کیفیت پایین این پروسه تو ایرانه نمونش هم همون قسمت هری پاتره که تو مقاله ذکر شد،دلیل دیگرش هم به نظر من اینه که هنوز برای خیلی از اصطلاحات رایج در بازی های کامپیوتری معادل فارسی نداریم و دلیل آخرم هم اینه که الان یکی از دلایل موفقیت خیلی از بازی های موجود در بازار صداگزاری خوبشونه،مثلا به نظر شما میشه بازی وقایع نگاری ریدیک رو بدون صدای وین دیزل بازی کرد؟
آقای مجیدی حق با شما است.اما من یک سوال دارم ؟برای فرهنگ سازی (منظور تزویج مردم برای استفاده از رایانه) بهتر نیست انگیزه ایجاد کرد ؟ من خودم طراح گیم هستم (گروه http://dustgame.net/0012/) ، این کار رو درست نمی بینم.اما اگه دارینوس نبود گیم در ایران مطرح نمی شد.
من سادمه با یکی بچه های نشستیم سر بیکاری کل رزیدنت اویل 3 رو انگولک کردیم، روی تمام دیوارهای بازی نقاشی کشیدیم و جای زامبی ها و معماها را علامت زدیم و آخر خنده شده بود… کلی گرافیتی باحال هم کشیدیم
ولی در کل اصلاً با بازی های فارسی حال نمیکنم… کمتر دیدم بتونن حس دیالوگ اصلی رو توی متن پیاده کنن.
پینوشت: در دوران جوانی چند تا بازی تحت داس رو خیلی هدفمند فارسی کردم که الان هرچی فکر میکنم اسماشون یادم نمیاد… یکیشون اینجوری بود که آخر بازی بعد از بردن تمام ریس ها، موزیک “خوابهای طلایی” رو میزد!! چون تنها موزیک midi بود که داشتم و جایگیزن اصلی کردم
بهرشکل مطلب جالبی بود… دست آقای وزیری درد نکند
مقاله مفیدی بود
من هم با مکس پین خیلی خاطره دارم و نسخه فارسی شده آن را بازی کردم، به نظر من بهترین بازی ویدیویی تاریخ است. داستان، دیالوگها، فضاسازی، اکشن، گرافیک و … همه چیز عالی بود. من خوره این بازی بودم و حداقل 5 بار آن را تمام کردم! آن هم با سیستم ضعیف پنتیوم 3 و 128 مگابایت رم و کارت گرافیک 8 مگابایت!!! (بیشتر اوقات بازی پرش داشت و گرافیک اصلا روان نبود) هنوز داستان بازی کاملا یادم هست. یادش بخیر…
Harry Putter به Harry Potter تصحیح شود.
به نظرم اگر خود شرکت سازنده بیاد و بازی رو برای زبانهای مختلف بده بهتره تا اینکه بعضی ا بیان بازی ها رو تغییر بدن. یکی یه بازی خریده بود بعضی ماشین هاش شده بود پیکان و سمند و …!
مشکل اینه که فارسی سازی بازی انهم قسمت دیالوگ انقدر بی روح و سطحی است که من برای اولین بار وقتی با صداهای بی روح دوبلور ها که بازی زیبای وارکرفت 3 رو فارسی کرده بودند دیدم سی دی رو شکوندم و الان کنترل خاصی روی برادر کوچکم دارم که به هیچ عنوان بازی فارسی شده رو نخره
دکتر جان
وبلاگتون به شدت دچار مشکل فنی هست
گاهی لود نمیشه
گاهی سرعت لود سایت خیلی طول میکشه
به نظر میرسه پهنای باندتون مشکل جدی داره
یادش بخیر! من مکس پین 1 و 2 رو هر کدوم 7 بار بازی کردم و هنوزم خسته نمی شم اگر بازیش کنم. یادم هست زمانی که اومده بود، انقدر گرافیک و کیفیتش خوب بود که بعضی شرکت ها رو کاور بعضی بازی های دیگه، درج می کردن: با کیفیتی در حد مکس پین! و البته گاهی وقت ها هم تبلیغ دروغ بود!
البته من با صدای اصلی شنیدم و واقعا هم اون طور بهم چسبید. اولین بازی دوبله داری که شنیدم، ظاهرا « جان سخت: مجتمع ناکازاکی » بود که خیلی افتضاح بود!
اما دوبله های عالی از نظر من: یکی دوبله نسخه سوم بازی Commandos بود و یکی هم نسخه ی اول بازی Mafia. انقدر دوبله مافیا برام زیبا بود که همراه با جذابیت خود بازی، منو می برد به دنیایی دیگه
سلام،
لطفا اپلیکیشن و سایت IntoNow رو معرفی کنید. برای به اشتراک گذاری سریال ها هستش.
ممنون.
البته هر بازی ارزش فارسی شدنو نداره و در آخر جالب نمیشه
بیشتر بازی های تو سبک
مرگ خانم آناوالبرگ-فرار از زندان-شرلک هولمز
و باز هایی که دیالوگ های زیادی دارن در آخر خوب در می یاد.
اخیرا شرکت دارینوس یک نوآوری جالب داشته که با یک نرم افزار می توانید بازی نصب شده بروی کامپیوتر را فارسی کرد. اسم این کارشون را هم گذاشته اند کپسول های فارسی .
سلام قربان من یکی از دوبلور های بازی هستم و تعدادی از بازی هارو خودم دوبله کردم…
بازی های کامپیوتری بعضی وقتا شدیدا دست کسایی که علاقه به ادیت بازی ها دارند رو باز میگذارند
مثل کانتر،جی تی ای،مکس پین و….
که نمونه ی این بازی ها حتی بازی های مدرن و گرافیکی توی استیم هستش .و اینکه صدا های دوبله ی بازی معمولا به دلیل سینک مشکل ایجاد نمیکنند چون به هر حال ۹۰ درصد بازی ها زمانی برای آمدن صدا مشحص نمیکنند فقط توی کد ها دستور میدن که در هنگتم اجرای انیمیشنxصدایyرا پلی کن درست مثل پات پلیر ولی بیشتر مشکلات صدا که دوبلور ها و کدنویسان متوجه آن نمیشوند(جزییات کیفیت صدا است) مثلا بیشتر وقت ها آدم ها فرمت را میبینند و فرمت را کانورت کرده و ریسورس هارو تغییر میدن و یک صدای فوق العاده بد تحویل ما میدهند
من روشی رو برای فارسی سازی به شما پیشنهاد میدم که راحت باشید
نرم افزارAdobe Auditionکاری که باید بکنید اینه که صدا های بازی رو با درگ اند دراپ وارد نرم افزار کرده صدای خود را روی آن ظبت کرده و از منوی فایل سیو را بزنید صدا کاملا با کیفیت ذخیره میشه
اما دقت کنید که چون صدا گذاری بازی ها هم مثل دوبله ی آن پر خرج است از یک گونده اصتفاده میکنند بنا براین برای آنکه مشخص نشود گوینده یک نفر است از داخل کد نویسی های صدا PITCH “-1″تنظیم میکنند ینی صدارو تفییر میدهند که به نظر برسد که چند نفر بازی را گویندگی کرده اند پس مانند بازی کانتر
پس هواستون حتما حتما به فایل های کدنویسی با فرمت .resباشه