چگونه زبان بر درک رنگ تأثیر می‌گذارد

آیا پدر و مادر یا خواهر و برادر شما، درست مثل شما رنگ‌ها را می‌بینند؟ آیا تفاوتی بین درک نور یک آمریکایی با یک افریقایی یا عرب یا آسیایی وجود دارد؟

تا پیش از اینکه این مقاله جالب boingboing را بخوانم تصور می‌کردم که درک رنگ صرفا چیزی فیزیولوژیک ناشی از فعالیت سلول‌های مخروطی شبکیه و پردازش پیام‌های عصبی ارسال‌شده در قشر بینایی مغز است. از دید من تفاوت درک رنگ فقط مربوط به مبحثی به نام کوررنگی بود.

اما واقعیت آن است که درک رنگ‌ها مبحثی پیچیده‌‌تر و جالب‌تر از این حرف‌هاست:

در قسمتی از مستند Horizon با عنوان «آیا تو چیزی را که من می‌بینم، می‌بینی؟»، به موضوع جالبی پرداخته می‌شود. در این قسمت در مورد این مطلب بحث می‌شود که «زبان» بر نحوه دید ما، خصوصا بر درک رنگ‌ها تأثیر دارد!

برای مثال «هیمبا»های شمال نامیبیا، رنگ‌ها را به شیوه متفاوتی نسبت به انگلیسی‌زبان‌ها درک می‌کنند. به بریده‌ای از مقاله‌ای که در نشریه بنیاد روانشناسی امریکا به چاپ رسیده است توجه کنید:

«هیمبا»ها، وقتی نورهای قرمز، نارنجی، صورتی را می‌بینند تنها از واژه «سِراندو» برای توصیف آن استفاده می‌کنند، آنها وقتی نورهای طیف تیره مثل آبی‌تیره، سبز تیره، قهوه‌ای تیره، قرمز تیره یا ارغوانی تیره یا سیاه هم می‌بینند تنها از واژه «زوزو» استفاده می‌کنند.

زبان‌های مختلف، تعداد متفاوتی واژه برای تعریف رنگ‌ها دارند. انگلیسی‌زبان‌ها مثل خیلی از زبان‌های دیگر، عمدتا از 11 کلمه برای نامیدن رنگ‌ها استفاده می‌کنند، اما هیمباها فقط پنج واژه دارند که هر یک از آنها، طیف وسیع‌تری از رنگ‌ها را پوشش می‌دهد.

حالا ممکن است شما تأثیر زبان را فقط منحصر به شیوه نامگذاری رنگ‌ها بدانید و تصور کنید که افراد جوامع مختلف با اینکه یک رنگ را می‌بینند، فقط فزونی یا کمبود واژه برای توصیف چیز یکسانی که می‌بینند، دارند. اما باید بدانید که زبان بر نحوه تمیز دادن رنگ‌ها تأثیر می‌گذارد.

برای مثال به دو آزمایش ساده زیر توجه کنید.

1- خوب به رنگ‌ مربع‌های تصویر زیر دقت کنید:

رنگ گدام یک از مربع‌ها با دیگر مربع‌ها فرق می‌کند

برای ما تشخیص مربع با رنگ متفاوت خیلی دشوار است. طوری که شاید بهتر باشد از برنامه Adobe Illustrator برای پاسخ درست به این سؤال استفاده کنیم! اما جالب است که یک هیمبا، با سرعت بسیار زیاد متوجه مربع با رنگ متفاوت می‌شود!

2- اگر به تصویری که در تلویزیون در عکس زیر نمایان است، توجه کنید، شما می‌توانید به راحتی مربع آبی را به عنوان مربعی که رنگ متفاوت دارد مشخص کنید، اما یک هیمبا اصلا نمی‌تواند به سرعت متوجه مربع با رنگ متفاوت شود.

جوامع مختلف بسته به استفاده‌ و کاربردی که رنگ‌ها برای آنها دارد و بسته به رنگ‌های غالب طبیعتی که در آن بزرگ می‌شوند، درک متفاوتی از نور پیدا می‌کنند و از واژه‌های مختلفی برای توصیف طیف رنگ‌ها استفاده می‌کنند.