وب، سنگ کف رودخانه است

نویسنده مهمان مصطفی حاجی‌زاده: رقابت بین اپ‌های «بومی» (native) با وب یکی از بحث‌های داغ این روزها است. منظور از اپ‌های بومی هم برنامه‌هایی است که برای سیستم‌عامل‌هایی مثل iOS، آندروید و مک تولید می‌شود. این برنامه‌ها در چند سال گذشته آن قدر رونق گرفته‌اند و چنان موجی به راه انداخته‌اند که بسیاری آن را خطری برای وب می‌دانند و می‌گویند این برنامه‌ها جانشین‌هایی جدی برای وب یا دست کم بخش اعظمی از آن هستند.

مثلاً یک ماه پیش مدیرعامل مؤسسهٔ تحقیقاتی معتبر فارستر در یک سخنرانی گفت به زودی با رونق برنامه‌های بومی شاهد پایان وب خواهیم بود. یک نویسندهٔ تک‌کرانچ این پیش‌بینی را از این هم جلوتر برد و گفت اگر کسی موتوری برای جستجوی برنامه‌ها بنویسد، گوگل بعدی و موتور جستجوی عصر جدید خواهد بود. چند هفته پیش هم در همین سایت مطلبی در همین باره منتشر شد و نویسنده‌اش همین دیدگاه را توضیح داد.

اما آیا این پیش‌بینی‌ها واقعاً رخ خواهند داد؟ وب از رونق می‌افتد و برنامه‌های بومی جای آن را می‌گیرند؟

اصلاً بیایید بپرسیم چرا ممکن است چنین اتفاقی بیفتد و چرا بسیاری چنین پیش‌بینی‌هایی می‌کنند؟ چیزی که بیش از همه به این حرف‌ها دامن می‌زند رشد سریع و سرسام‌آور برنامه‌های بومی است. مثلاً الآن برای iOS بیش از نیم میلیون برنامه وجود دارد و این برنامه‌ها تا به حال بیش از ۱۸ میلیارد بار دانلود شده‌اند! (منبع) آندروید هم با ۴۰۰ هزار برنامه (منبع) و ۱۰ میلیارد دانلود (منبع) خیلی از قافله عقب نیست. خیلی از این برنامه‌ها کاربران را از رفتن به وبسایت‌های خود بی‌نیاز می‌کنند. مثلاً کسی که برنامهٔ توئیتر یا فیس‌بوک را نصب کند دیگر به خود این وبسایت‌ها سر نمی‌زند. منطق پشت بیشتر پیش‌بینی‌هایی که بالا گفتم همین است: هر برنامه‌ای که بر روی یک گوشی نصب می‌شود یک کاربر از یک وبسایت کم می‌شود، و این اتفاق با سرعتی دیوانه‌وار می‌افتاد، پس به زودی کاربری برای هیچ سایتی باقی نمی‌ماند!

اما همه چیز این طور دو دو تا چهار تا نخواهد بود. نیازها و کارهای کاربران تغییر می‌کند، وب بهتر می‌شود، و تولیدکنندگان برنامه‌ها گزینه‌های بیشتری خواهند داشت.

سرعت زیاد و قابلیت‌های فنی برنامه‌های بومی آشکارترین برتری آنها در حال حاضر نسبت به وب و برنامه‌های وبی است. اما این شکاف کمتر خواهد شد: امروز می‌شود برنامه‌های وبی‌ای نوشت که بدون اینترنت کار کنند، تقریباً به سرعت برنامه‌های بومی اجرا شوند، صدا و ویدئو پخش و ضبط کنند، انیمیشین‌های باکیفیت دوبعدی و سه‌بعدی داشته باشند، و حتی در موبایل با داشتن آیکون و حذف منوهای مرورگر شبیه یک برنامهٔ بومی به نظر برسند. این امکانات هر روز بهتر می‌شوند و امکانات بیشتری هم اضافه می‌شود. البته شرکت‌هایی مثل اپل و گوگل بدشان نمی‌آید همهٔ دنیا به سیستم‌های آن‌ها وابسته باشند و از استقلال برنامه‌های وبی خبری نباشد، اما عاقل‌تر از اینند که بخواهند با استانداردهای وب در بیفتند. مایکروسافت زمانی که قدرت بلامنازع و بی‌رقیب دنیای تکنولوژی بود این کار را کرد و شکست خورد: دیگر نه خبری از ActiveX هست، نه VBScript. به همین دلیل است که با هر به‌روزرسانی سیستم‌های عامل و مرورگرها پشتیبانی از این قابلیت‌ها بهتر می‌شوند.

مسائل دیگری هم هست که کفه‌های ترازو را متعادل‌تر خواهد کرد و از سنگینی به نفع برنامه‌های بومی خواهد کاست: سیستم توزیع و پرداخت برنامه‌های بومی انحصاری و در دست صاحبان اپ‌استورها است و این چیزی نیست که تولیدکنندگان برنامه برای همیشه با آن کنار بیایند. هزینه‌های مالی و انسانی نوشتن چندین برنامه برای چندین سیستم مختلف بسیار بیشتر از نوشتن یک برنامهٔ منعطف برای وب است. آزادی عمل در هنگام نوشتن برنامه‌های وبی هم بسیار بیشتر است،‌ هم از نظر فنی (برای انتخاب هر زبان و سیستمی) و هم از نظر محدودیت‌هایی که اپ‌استورها به برنامه‌ها اعمال می‌کنند.

به همین دلایل پیش‌بینی دنیایی که در آن برنامه‌های بومی وب را از سکه می‌اندازند قابل باور نیست. هستند کسانی که برعکس این را پیش‌بینی می‌کنند و می‌گویند برنامه‌های وبی برنامههای بومی را نابود می‌کنند. اما هر دوی این‌ها زیاده‌روی است. در چند سال آینده این دو در کنار هم خواهند بود و هر دو با هم رشد خواهند کرد. و به نظر من به مرور قدرت وب بیشتر و بیشتر خواهد شد.

از نویسنده مهمان «یک پزشک» -مصطفی حاجی‌زاده- ممنونم.

اما در قسمت دوم این پست، بهتر دیدم که در قالب یک جدول مقایسه‌ای بین برتری‌های و نقاط ضعف اپ‌های وبی و اپ‌های نیتیو انجام بدهم: