20 عکس، 20 عکاس، 20 داستان – قسمت اول

عکس رسانه‌ای است که گاه بیشتر از هزاران واژه را در یک شات مختصر می‌کند و لحظه‌ای از زمان و مکان را فریز می‌کند، عکس به وسیله مهارت‌های تکنیکی، موقعیت‌شناسی و زاویه دید عکاسش، یک برش زمانی و مکانی را جاودان می‌‌کند.

عکس، گاه مبدل به نماد یک دوره، یک جنبش، شخص یا سرزمین می‌شود، چنین عکس‌هایی فراوانند: مرد تانکی میدان تیانآنمن، محمدعلی کلی ایستاده بر فراز حریف ناک اوت شده، پرتره دختر افغان و … بسیار از ما چنین عکس‌های را بارها در جاهای مختلف دیده‌ایم، اما تعدادی کمی از ما نام عکاس آنها و داستان گرفته شدن این عکس‌های تاریخی را می‌دانند.

اما شخصی به نام «تیم مانتوانی»، امیدوار است که با انتشار یک کتاب جالب این روند فراموشی عکاسان را تغییر دهد، او کتابی با عنوان Behind Photographs: Archiving Photographic Legends منتشر کرده است که ثمره پنج سال کار اوست. در اقدامی جالب او از عکاسان مشهور خواسته است که عکس شاخص یا مورد علاقه او را در دست بگیرند و سپس عکس‌هایی از عکاس به همراه عکس‌اش گرفته است، او در این کتاب 150 عکس اینچنینی منتشر کرده است.

مانتوانی در دوره و زمانه‌ای که یه یاری دوربین‌های گوشی موبایل هر روز میلیون‌ها عکس گرفته می‌شوند و در سایت‌های اشتراک عکس، قرار داده می‌شوند با انتشار این کتاب می‌خواهد نشان بدهد که خلق این عکس‌ها تصادفی نبوده و آنها محصول افرادی هستند که همه زندگی‌شان را وقف عکاسی کرده‌اند. بدون این افراد و فهمشان از عکاسی، هیچ وقت این عکس‌ها و لحظه‌ها برای ما ماندگار نمی‌شدند.

مانتوانی کلا بیشتر به خاطر پرتره‌هایش شناخته شده است، او مقیم سن‌دیه‌گو است. او در این پروژه از فرمت پولاروید 20 در 24 استفاده کرده است و از آنجا که دوربین‌های پولاروید کمی هنوز وجود دارند و فیلم مورد نیاز گران است، گرفتن هر عکس برای او 200 دلار هزینه دربرداشت.

در طی پروژه، کار برای مانتوانی دشوارتر شد، چون در این پنج سال تعدادی از عکاسان مورد نظر او از دنیا رفتند و تهیه فیلم مورد نیاز مشکل‌تر شد.

مانتوانی گاه برای گرفتن پرتره مورد نظر، فقط نیاز به یک بار عکس گرفتن داشت، گاهی هم گرفتن عکس مناسب، ‌نیازمند 3 یا 4 بار تلاش بود، گاهی هم عکاسان سوژه عکس، خود پیشنهادهایی برای بهتر شدن عکس‌ها به او ارائه می‌دادند. به گفته مانتوانی گاهی جلسات گرفتن عکس، مبدل به کارگاه‌های آموزشی کوچکی می‌شد.

البته همیشه راضی کردن عکاسان برای مانتوانی آسان نبود، گرچه عکس‌های نخست او باعث ترغیب دیگران به همکاری شد، اما بعضی‌ها هم رضایت نمی‌دادند. اما زمانی که عکاسان متوجه می‌شدند که اقدام مانتوانی برای کسب سود نیست و کار او تنها به منزله بزرگداشتی این گروه از عکاسان است، نظرشان عوض می‌شد.

مرور تعدادی از عکس‌های این کتاب:

1- جف وایدنر و عکس مشهور مردن تانکی میدان تیانآنمن: در مورد  داستان گرفته شدن این عکس، پیش از این در یک پزشک به صورت مشروح نوشته‌ام. توصیه می‌کنم این پست را حتما بخوانید.

2- عکاس دختر افغان: استیو مک‌کوری: در مورد این عکس هم در یک پزشک برای شما مطلب داشتم.

3- نیل لیفر Neil Leifer در 25 می سال 1965 در لویستون این عکس به یادماندنی را از «محمدعلی کلی» گرفت. بسیاری اوقات ما به محض شنیدن نام «کلی» به یاد این عکس می‌افتیم.

4- بیل اپریج در پنجم ژوئن سال 1968 بعد از ترور کندی، این عکس مشهور را گرفت.

از آنجا که ممکن است خود عکس را ندیده باشید، عکس را به صورت واضح برای مشاهده شما در اینجا می‌آورم:

5- هیچ عکاسی مثل الیوت ارویت، متخصص عکس‌برداری از سگ‌ها نیست، زمانی که همه عکاسان مشغول گرفتن عکس‌ از اشخاص مشهوری مثل چه گوارا، مریلین مونرو، خروشچف و نیکسون بودند، اما با دوربینش سگ‌ها را هدف می‌گرفت. عکسی که الیوت در دست گرفته، یکی از کارهای شاخص اوست که در سال 1974 که در سنترال پارک نیویورک در سال 1974 گرفته شده است، در این عکس‌ها پاهای یک آدم و اسب‌اش به همراه نمای کاملی از یک سگ پیداست.

6- داستان عکاس و عکس بعدی هم خواندنی است، نخستین پارک ملی آفریقا، «ویرونگا» نام داشت و در کنگو واقع بود.در سال 2007، شکارچیان و قاچاقچی‌ها برای ترساندن محافظان این پارک، یک گوریل نر و شش گوریل ماده را کشتند تا آنها کوتاه بیایند و از سخت‌گیری‌شان بکاهند.

تنها 40 نوع گوریل از نوع خاص کوه‌های سیلوربک در دنیا وجود دارد و کار محافظان پارک ملی بسیار دشوار است، زمانی که آنها متوجه کشته شدن این گوریل شدند در حرکتی جالب جنازه او را از کوه‌ها و جنگل‌ها تشییع کردند، طول مسیر حرکت آنها پنج کیلومتر بود و آنها باید در این مسیر دشوار پیکر 270 کیلوگرمی گوریلی را حمل می‌کردند.

در ده سال گذشته، 120 محافظ پارک ملی گنگو در طی انجام کارشان کشته شده‌اند، دستمزد آنها فقط 10 دلار در ماه است، آنها قهرمانانی فراموش‌شده هستند.

7- حادثه در هنگام شیرجه: این عکس در سال 1998 توسط برایان اسمیت از حادثه‌ای که در هنگام شیرجه برای ورزشکاری به نام Greg Louganis رخ داد گرفته شده است.

8- هری بنسون این عکس‌ را از اعضای شاد گروه بیتل‌ها در سال 1964 گرفت، زمانی که مدیر این گروه به آنها گفت گه گروهشان در آمریکا، شماره یک شده است!

9- لایل اورکو Lyle Owerko و عکس مشهورش از حادثه یازده سپتامبر. این عکس کاور مجله تایم شده بود.

10- چارلز مور، عکس بحث و جدل مارتین لوتر کینگ و دو پلیس را نشان می‌دهد:

قسمت دوم این نوشته را در اینجا بخوانید، در این پست با 10 عکس، عکاس و داستان دیگر آشنا می‌شوید.