مریخ‌نورد کنجکاوی و خطر آلوده کردن سطح مریخ

امروز در لس آنجلس تایمز مطلب جالبی خواندم، این مطلب در مورد مریخ‌نورد کنجکاوی یا Curiosity بود و مطلبی بود که پیش از آن در جای دیگری به آن اشاره نشده بود.

مریخ‌نورد و به خصوص اجزایی از آن که در تماس مستقیم با سطح مریخ قرار می‌گیرند، مثل مته حفاری و چرخ‌ها، پیش از اعزام تحت شرایط کاملا استریلی نگاه داشته می‌شدند، ممکن است عجیب به نظر برسد، اما در مأموریت‌های خارج زمین، یکی از چیزهایی که باید از آن اطمینان کسب شود، آلوده نکردن  سطح سیارات دیگر با عناصر زیستی مثل باکتری‌ها است. این امر به خصوص در جاهایی که احتمال پیدا شدن آب در آنها بیشتر است، اهمیت بیشتری دارد.

بنابراین مریخ‌نورد هم تحت همین شرایط استریل حفظ می‌شد، اما پیش از مأموریت، مهندسین ناسا نگران شدند که مته بعد از فرود مریخ‌نورد دچار مشکل شود و تصمیم گرفتند مکانیسم جدیدی را در آن نصب کنند، بنابراین تحت شرایط کمتر کنترل‌شده‌ای، این مشکل را برطرف کردند.

در این مأموریت کاترین کُنلی که یک زیست‌شناس است، مسئولیت جلوگیری از آلودگی سطح مریخ را داشت، اما باز شدن محفظه مریخ‌نورد به او اطلاع داده نشد و او مدت کوتاهی قبل از پرتاب مریخ‌نورد از قضیه مطلع شد.

همه این احتیاطات ممکن است به نظرتان غیرضروری به نظر برسد، اما جالب است بدانید که در سال 2005، آژانس فضایی اروپا کشف کرد که گلسنگ‌هایی روی سطح سایوزهای روس‌ها توانسته‌اند چند روز در شرایط خلأ و تحت تابش اشعه ماورای بنفش تاب بیاورند و به زندگی ادامه بدهند. همین امسال هم یک آسیب‌شناس گیاهی به نام اندرو شورگر یک گونه باکتریایی پیدا کرد که می‌تواند روی مریخ با آن فشار جو ناچیز، به زندگی ادامه بدهد!

تخمین زده می‌شود که رعایت ناکافی شرایط استریل باعث شده باشد که 250 هزار اسپور باکتریایی از طریق مریخ‌نورد وارد مریخ شوند، البته اکثر آنها در همان ابتدا تحت آن هوای سرد و اشعه ماورای بنفش و جو نامناسب، می‌میرند. به علاوه باید در نظر داشت که احتمال وجود آب در جایی که مریخ‌نورد در آن فرود آمده است، فوق‌العاده کم است.

در واقع مهندسان ناسا، قبل از بر هم زدن شرایط استریل، مقایسه‌ای بین سود و خطر کارشان انجام دادند و برآورد کردند که سود ناشی از کارشان، بسیار بیشتر از خطر فوق‌العاده کم آلوده کردن سطح مریخ است.

خب، خبر جالب و تا حدی دور از ذهن بود، ما شنیده بودیم که فضانوردانی که عازم از سفرهای فضایی برمی‌گردند، در بازگشت تحت شرایط قرنطینه، قرار می‌گیرند، اما نشینده بودیم که به طور مشابهی باید شرایط استریل در هنگام مأموریت فضایی برای آلوده نکردن سیارات هم انجام شود.