آیا می‌توان توفان‌های بزرگ را با بمب‌های هسته‌ای متوقف کرد؟

بشر از دیرباز علاقه داشت که آب و هوا را به سود خود کنترل کند، چنین امیدی هم در آیین‌های جادویی و هم در مذاهب و رسوم تمدن‌های مختلف راه یافته‌اند، هندی‌ها، بومی‌های آمریکا، وایکینگ‌ها، یونانی‌ها و حتی ایرانی‌ها چنین سودایی را داشته‌اند.

تعداد فیلم‌هایی که در مورد فجایع آب و هوایی ساخته‌ شده‌اند، بسیار زیاد است و بازتابی از نگرانی همیشگی هستند که ما داریم، فیلم‌هایی مثل NYC: Tornado Terror، The Perfect Storm، Tornado، Twister ، 2012 The Day After Tomorrow.

در آثار تخیلی هم گاه به نوشته‌های برمی‌خوریم که در آنها اشاره شده است که انسان موفق به کنترل آب و هوای زمین شده است. البته کنترل آب و هوا حتی در تخیل و اندیشه نویسندگان تخیلی هم روندی دشوار می‌نماید، طوری که برخی حتی در آثار تخیلی‌شان هم از راه میانبری استفاده می‌کنند.

برای مثال ایزاک آسیموف در سری کتاب‌های بنیاد یا در سه کتاب غارهای پولادین، خورشید عریان و روبات‌های سپیده‌دم اشاره می‌کند که انسان آینده ساکن شهرهایی در زیر گنبدهای بسیار بزرگی است، شهرهایی که آب و هوای آنها بسیار با دقت کنترل می‌شود.

توفان‌های بزرگی مثل توفان «سندی» خسارات زیادی به بار می‌آورند و زندگی‌ها بسیاری را می‌گیرند، بنابراین گاهی این سؤال در ذهنمان ایجاد می‌شود که آیا علم می‌تواند راهی برای متوقف کردن این توفان‌ها پیدا کند یا نه.

یک ایده عجیب که این است که با یک بمب هسته‌ای توفان را مطیع کنیم، اگر بشود بمبی را درست در بالای موج طوفان منفجر کرد، جریان بزرگی از هوای خنک‌تر به قلب توفان رخنه می‌کند و ممکن است جریان همرفتی یا convection را در توفان متوقف کند.

متأسفانه این ایده که نخستین بار در دهه 1960 میلادی مطرح شد، عملی نیست، مشکل عمده میزان انرژی مورد نیاز برای چنین دخالتی است.

یک توفان، انرژی خود را از آب گرم اقیانوس و فرایند متراکم شدن بخار آب به قطرات باران، به دست می‌آورد. این حرارات هوای مجاورش را گرم می‌کند که به نوبه خود باعث تبخیر آب بیشتر و بعد متراکم شدن این بخار می‌شود و به همین ترتیب این چرخه ادامه پیدا می‌کند.

یک توفان بزرگ، هنگامی که کاملا شکل گرفته باشد، حدود 50 ترا وات انرژی دارد، فقط یک درصد این انرژی به باد تبدیل می‌شود،‌حرارتی که آزاد می‌شود معادل انفجار یک بمب هسته‌ای 10 مگا تونی در هر 20 دقیقه است! جالب است بدانید که همه نوع بشر در سال 2011، کل مصرف انرژی‌شان به میزان یک سوم انرژی یک توفان متوسط است! بنابراین همان طور که نمی‌شود یک خودرو را با ضربه یک پر خنثی کرد، یک توفان را هم نمی‌شود با یک بمب از کار انداخت. به علاوه این احتمال وجود دارد که انفجار یک بمب حتی باعث افزودن بر ذخیره انرژی گرمایی یک توفان هم بشود و آن را قدرتمندتر هم بکند.

حالا ممکن است این سؤال در ذهن متبادر شود که آیا نمی‌شود قبل از اینکه توفان اینقدر قدرتمند شود، در زمان مناسب انفجار را انجام داد؟ باید گفت که این کار هم غیر ممکن است، چون هر سال حدود 80 اختلال عمده آب و هوا بر فراز اقیانوس ایجاد می‌شود که فقط 5 تا از آنها به توفان تبدیل می‌شوند. هیچ راه عملی برای اینکه بتوان تعیین کرد کدام یک از این اختلالات به توفان تبدیل می‌شوند، وجود ندارد. به علاوه همین اختلالات هم حدود 10 درصد یک توفان انرژی دارند و از کار انداختن آنها هم ساده نیست.

در پایان باید به نکته‌ دیگری هم توجه کنیم، یک بمب هسته‌ای چه بر روی یک توفان اثر داشته باشد یا نه، این خطر را ایجاد می‌کند یک توفان رادیواکتیو ایجاد شود!

بنابراین فعلا باید امکان استفاده از یک بمب هسته‌ای را برای مقاصد صلح‌جویانه از ذهن دور کنید.

منبع