تصاویر و نمودارهایی که دنیا را تغییر دادند

از زمانی که انسان‌ها ثبت کردن اطلاعات را آموختند، شروع به استفاده از نمودارها و جداول و تصاویر شماتیک برای نمایش مختصر و مفید اطلاعات و ذهنیات خود کردند. انسان‌ها با کمک این شیوه‌های نمایش دانش و شناخت خود را در مورد هر چیزی که تصورش را بکنید با دیگران به اشتراک می‌گذاشتند، از آناتومی پیکر انسان گرفته تا جایگاه زمین در عالم هستی و حتی مراتب دوزخ!

به تازگی اسکات کریستیانسُن کتابی با عنوان «100 دیاگرامی که دنیا را تغییر دادند» منتشر کرده است و در آن مشهورترین و تأثیرگذارترین نمودارها و تصاویر را در یک جا گرد آورده است، کتاب او از نقاشی‌های انسان‌های نخستین در غارها شروع می‌کند و به فلوچارت شبکه اطلاعاتی تیم بارنرز لی و پتنت کامپیوتر اپل در سال 1980 می‌رسد.

مروری بر تعدادی از این تصاویر می‌تواند جالب باشد، این نمودارها از زاویه دید دیگری، نشان می‌دهند که سنگ بنای هر چه داریم و پایه اندیشه‌های کنونی ما متکی بر دانش و سعی متفکران و دانشمندان گذاشته است.

1- سی هزار سال قبل از میلاد مسیح: این نقاشی‌های باستانی در غار Chauvet واقع در فرانسه کشف شده‌اند، این نقاشی‌ها دو برابر نقاشی‌های باستانی دیگر قدمت دارند.

2- سنگ روزتا Rosetta : این کتیبه در سال 1799 کشف شد، روی این بلوک گرانیتی فرامینی به سه زبان نوشته شده بود. این کتیبه به مصرشناسان کمک کرد که زبان هیروگلیف را برای نخستین بار رمزگشایی کنند، زبانی که از 4 قرن پس از میلاد مسیح، زبانی مرده محسوب می‌شد.

3- سامانه بطلمیوسی: این نمودار در سال 1568 توسط یک کیهان‌شناس پرتغالی به نام «بارتولومو ولبو» کشیده شده است.

4- نقشه دنیا که توسط کلادیوس پتولمی در 150 سال بعد از میلاد مسیح کشیده شده است، در این نقشه خبری از آمریکا یا سرزمین‌های پایین‌تر از خط استوا نبود، بنابراین دنیای قدیم همه عرض و طول نقشه را اشغال کرده است، البته دقت نقشه، با توجه به فناوری آن روزگار بسیار خوب است.

دیدن نقشه در نمای بزرگ

5- ابوریحان بیرونی در این نمودار کتاب التفهیم، به روشنی نشان داده است که چگونه خسوف اتفاق می‌افتد و ماه به اشکل مختلف دیده می‌شود.

دیدن این تصویر در نمای بزرگ

6- نقشه دوزخ بر اساس کتاب کمدی الهی دانته که در قرن نوزدهم کشیده شده است، نه طبقه دوزخ در این تصویر نمایش داده شده است!

7- این هم تصویر مشهوری است که توسط لئوناردو داوینچی در سال 1487 کشیده شده است و با دیدن آن متوجه می‌شویم این نابغه ایتالیایی تا چد دقت نظر داشته است و شناخت دقیقی از آناتومی بدن انسان داشته باشت. در این نمودار نشان داده شده است که فاصله بین نوک انگشتان دو دست در حالت گشاده از هم، همواره برابر با طول قامت یک انسان است، داوینچی می‌خواست نشان بدهد که در بدن انسان چه تناسب‌های جالبی وجود دارد.

8– این هم تصویری است که همه پزشکان و کسانی که در رشته‌های مربوط به پزشک تحصیل کرده‌اند، به کرات روی جلد کتاب‌های درسی آناتومی دیده‌اند، اما شاید هیچ کدام کنجکاو نشده‌اند که بدانند این تصویر را چه کسی کشیده و چه تاریخچه‌ای دارد!

این تصاویر را آندره‌آس وسالیوس کشیده شده است، او یک آناتومیست و پزشک بود که در قرن شانزدهم میلادی می‌زیست، مهم‌ترین اثر او کتاب De humani corporis fabrica یا «در ساختمان بدن انسان» بود، او پایه‌گذار آناتومی مدرن است، او استاد دانشگاه پادوآ بود و بعدها طبیب سلطنتی چارلز پنجم شد.

9– این هم نقشه‌ای که نیوکلاس کوپرنیک در سال 1543 از منظومه شمسی کشید که در آن خورشید در مرکز قرار گرفته بود.

10- نقشه‌های معماری آندره‌آ پالادیو: او در قرن شانزدهم می‌زیست، او با الهام از معماری رومی و یونانی، نقشه بناهایی را کشیید که گرچه همه آنها فقط در ونیز ساخته شدند، اما تأثیر این نقشه‌های بر معماری غربی بارز و برجسته است. کتاب مشهور او The Four Books of Architecture است.

11- سال 1596، نقشه‌ای از فلاش توالت از جان هارینگتون!

سر جان هارینگتون، مخترع توالت مدرن است! این نویسنده و هنرمند، اولین تولت فلاش‌دار را با اسم Ajax ساخت!

12- ساعت آونگ‌دار، کریستین هویگنس، سال 1657: این ریاضی‌دان هلندی، ایده گلیله را برای ساخت یک ساعت آونگ‌دار تکمیل کرد. کار او تحولی در ثبت زمان ایجاد کرد و باعث ساخت ساعت‌هایی شد که به مدت 3 قرن، دقیق‌ترین نوع ساعت‌های زمان خود بودند.

13- طراحی‌های سطح ماه گالیله: تا پیش از این طراحی‌ها، تصور می‌شد که سطح ماه صاف است.

14- گردونه رنگ که توسط موزس هریس در سال 1766 کشیده شده است.

15- درخت تکامل، 1837، چاراز داروین:

16- تاریخ در یک تایم‌لاین رنگی: این تایم‌لاین جالب را ژورف پریسلی در سال 1769 کشید، با کمک این نمودار دانشحویان می توانستند ببینند که در هر تاریخ دلخواه در 18 امپراتوری مختلف چه کسی بر سر کار بوده و چه شده است.

دیدن نمودار در نمای بزرگ

17- گراف خطی: ویلیام پلیفیر، نخستین شخصی بود که اطلاعات اقتصادی و جمعیتی را به صورت نمودارها نمایش می‌داد. او از رنگ در نمودارهای خود استفاده می‌کرد و تاریخ را روی محور افقی و اطلاعات دلخواه دیگر را روی محور عمودی نمایش می‌داد.

18– من در پستی که در سال 85 نوشته بودم، برایتان در مورد تاریخچه شکلک‌ها و خندانک‌ها نوشته بودم، در آن پست، نوشته بودم که نخستین بار در سال ۱۹۱۲ شخصی به نام امبروز بیرز ، از /___ برای رساندن مفهوم یک دهان خندان استفاده کرد.

اما تاریخچه شکلک‌ها یا Emoticon به پیش‌تر از این تاریخ برمی‌گردد: در 30 مارس سال 1881، در نشریه Puck برای نخستین بار چهار شکلک برای نمایش حالت روحی لذت، افسردگی، بی‌تفاوتی و تعجب نمایش داده شد.

19- نقشه جزیره گنج، سال 1883، رابرت لویی استیونسُن: هیچ جزیره گنجی عملا وجود نداشت، اما این نقشه تخیلی سال‌ها و دهه‌ها است که کودکان را مشغول و هیجان‌زده کرده است! او خالق دکتر جکیل و آقای هاید (یکی از داستان‌های کلاسیک ژانر علمی-تخیلی) هم است.

20- نمودار کوبیسم و هنر انتزاعی، 1936، آلفرد بار:

21- پردازشگر 4004 اینتل: این نقشه در سال 1971 توسط وین پیکت و فیلیپ تای کشیده شد.

پردازشگر 4004، یک پردازشگر 4 بیتی که توسط اینتل در سال 1971 وارد بازار شد. این پردازشگر نخستین پردازشگر کاملی بود که می‌توانست روی یک بورد نصب شود، در ضمن این پردازشگر نخستین ریزپردازشگری بود که به صورت تجاری در دسترس عموم قار گرفت.

22- کامپیوتر اپل ، سال 1980: زمانی که این پتنت در سال 1980 ثبت شد، جابز 25 ساله بود.

منبع: + و +