چرا بیش از حد نیاز، پلک می‌زنیم؟

باور کنید یا نه، عمل ساده پلک زدن تا مدت‌ها برای دانشمندان یک چیز اسرارآمیز بود. تصور ما این است که پلک زدن تنها برای لغزان کردن قرنیه و جلوگیری از خشکی آن انجام می‌شود، اما پلک زدن معمولا بیشتر از حد نیاز ما انجام می‌شود، یعنی حدود 15 تا 20 بار در دقیقه!

اما حالا پژوهشگران ژاپنی تونسته‌اند کشف کنند که پلک زدن به منظور دیگری هم انجام می‌شود:

با هر بار پلک زدن، ما به مدت 0.4 ثانیه، محیط پیرامون خود را نمی‌بینیم، یعنی به عبارتی ما 10 درصد اوقات به علت پلک زدن، تصویری از دور و بر خود نمی‌گیریم و درک نمی‌کنیم. این زمان بسیار بیشتر از نیاز سیستم لغزان‌کننده قرنیه‌های ما است.

در پژوهش جدیدی که در نشریه Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر شده است، پژوهشگران پاسخی برای این معما مطرح کرده‌اند.

تامامی ناکانو، شیگرو کیتازاوا و همکارانشان در این تحقیق اشاره کرده‌اند که پلک زدن به صورت فعال برای تغییر و بازنشانی reset کردن توجه ما صورت می‌گیرد.

محققان برای اثبات این امر از یک دستگاه fMRI استفاده کردند. آنها چند داوطلب انتخاب کردند و از آنها خواستند که در زمانی که در اسکنر هستند، چند قسمت از سریال آقای بین را ببینند. تحقیق قبلی این پژوهشگران نشان داده بود که پلک زدن متناسب با تماشای این ویدئو، همسان‌سازی می‌شود.

در تحقیق جدید، پژوهشگران متوجه شدند که داوطلب‌ها در هر دقیقه 17.4 بار پلک می‌زنند. چیز جالب این بود که همزمان با پلک زدن در دو قسمت آناتومیک مغز فعالیت‌هایی مشاهده می‌شد، این دو قسمت، در فرایند توجه نقش دارند.

میزان فعالیت ذهنی در یکی از این مراکز که مسئول بهینه کردن تمرکز است، افزایش می‌یافت و در مرکز دیگری که کارش مشخص کردن محل تمرکز بود، کاهش می‌یافت.

بنابراین با توجه با این مشاهدات پژوهشگران این تئوری را مطرح کردند که پلک زدن به منزله راهی برای استراحت‌های مغزی فوق‌العاده سریع و تمرکز دادن ذهنیت ما روی مسائل جدید است.

چیزی که این تئوری را تقویت می‌کند این است که طبق مشاهدات این دانشمندان، پلک زدن درست در پایان صحنه‌ها یا پایان ادا شدن جملات در ویدئوها رخ می‌داد و بنابراین در همان بازه‌های زمانی رخ می‌داد که سوژه‌ها توجه خودشان را به یک صحنه جدید در ویدئو متمرکز می‌کردند.

بنابراین پاک زدن چیزی فراتر از یک عملکرد محافظتی برای کره چشم‌ها است و حالا یک نقش شناختی مهم هم برایش در نظر گرفته شده است.

از نقطه نظر روانشناسی و «زبان بدن» و حتی کشف دروغ‌گویی هم پلک زدن اهمیت دارد، پاک زدن بیش از حد در هنگام استرس رخ می‌دهد و وقتی شخصی بخواهد عامدانه خود را خونسرد جلوه دهد، ممکن است کمتر از حد معمول پلک بزند.

چند وقت پیش در هنگام مناظره‌های انتخاباتی بین اوباما و رامنی، یک روانشناس به نام ژوزف تکی که تخصص‌اش در بررسی «زبان بدن» سیاسیون بود،  دو نامزد را تحت نظر گرفت.

او متوجه نکته جالبی شده بود، نامزدی انتخاباتی که بیشتر پلک بزند، همیشه بازنده است، این امر در همه انتخابات قبلی به جز انتخابات سال 1980 صادق بود.

4 سال پیش، میزان پلک زدن اوباما به میزان قابل توجهی نسبت به مک‌کین کمتر بود،‌ در آن انتخابات اوباما برنده شد.

البته پلک زدن، هیچ ربط جادویی با پیروزی با شکست ندارد، بلکه از دو طریق به صور غیرمستقیم بر سرنوشت انتخابات اثر می‌گذارد:

1- اگر پلک زدن خیلی زیاد باشد، بینندگان مناظره متوجه آن می‌شوند و آن را نشانه بی‌ثباتی، ضعف شخصیت، یا حتی دروغ‌گویی فرد می‌دانند.

2- از سوی دیگر ممکن است، نامزدی که مطابق نظرسنجی‌ها احتمال پیروزی‌اش کمتر است، به صورت طبیعی در مناظره‌ها، استرس بیشتری داشته باشد و بیشتر پلک بزند.

در انتخابات 2012 ریاست جمهوری آمریکا، در دو نشست قبول نامزدی اوباما و رامنی، تکی کشف کرد که میزان پلک زدن رامنی از اوباما بیشتر است: اوباما 33 بار در دقیقه پلک می‌زد، در حالی که رامنی 41 بار این کار را انجام می‌داد!

در نخستین مناظره اوباما و رامنی، که به اعتقاد همه، رامنی به میزان قابل توجهی موفق‌تر از اوباما عمل کرده بود، میزان پلک زدن اوباما 75 بار در دقیقه بود، در حالی که رامنی تنها 55 بار در دقیقه پلک می‌زد!

در سال 1974، زمانی که نیکسون بعد از قضیه واترگیت، سخنرانی معروف کناره‌گیری خود از انجام داد، میزان پلک زدن او قابل توجه بود. این میزان زیاد پلک زدن، معروف به «پدیده نیکسون» شد.

 منابع: + و + و + و +