10 فناوری تأثیرگذار سال 2013

هر سال نشریه MIT Technology Review وابسته به دانشگاه MIT، فهرستی از 10 تحول برتر فناوری را برمی‌گزیند. این نشریه از سال 1899 یعنی 114 سال پیش به صورت مستمر اخبار فناوری را بازتاب می‌دهد و یکی از معتبرترین منابع خبری محسوب می‌شود.

با هم 10 فناوری تأثیرگذار سال 2013 را مرور می‌کنیم که چند روز پیش از سوی این نشریه اعلام شده بودند:

 1- یادگیری ژرف: کامپیوترهای ما در حال هوشمندتر شدن هستند و گرچه هنوز در زمینه خلاقیت یا تحلیل و استنباط نیرویی فراتر از مغز انسان‌ها پیدا نکرده‌اند، اما نشانه‌هایی از هوشمندتر شدن و شبیه شدن عملکرد آنها به مغز انسان به چشم می‌خورد، به یاری کامپیوترها ما حالا می توانیم بی درنگ و با خطایی کم ترجمه کنیم، به یاری موتورهای جستجوی هوشمندتر، سوزنی را در انبار کاهی پیدا کنیم، پروتئین‌ها را بپیچانیم و از آنها برای مبارزه با بیماری‌های استفاده کنیم.

2- رسانه‌های اجتماعی موقتی: ما وقتی در توییتر، گوگل پلاس یا فیس‌بوک چیزی می‌نویسیم، معمولا در مورد لحظه‌نگاشت‌های خود فکر زیادی نمی‌کنیم و به این فکر نیستیم که یک متن، عکس، ویدئو یا تفسیر ما از یک رخداد یا حرف خودمانی، ممکن است، بعدها علیه ما استفاده شود. در شبکه‌های اجتماعی چیزی خود به خود پاک نمی‌شود و ممکن است سال‌ها بعد از ما به خاطر نحوه تفکری که حالا داریم، انتقاد شود!

چاره کار چیست؟

چاره کار استفاده از رسانه‌های اجتماعی است که بتوانند از جریم خصوصی ما محافظت کنند؟

Snapchat یک اپلیکیشن موبایل است که با آن کاربر می‌تواند تاریخ انقضایی برای پیام‌ها و عکس‌ها خود تعیین کند تا بعد از این تاریخ آنها خود به خود پاک شوند.

Wickr هم پیام‌رسانی است که با یک رمزبندی سطح بالا در حد نظامی از پیام‌ها و عکس‌ها و ویدئوهای شما محافظت می‌کند.

3- آزمایش DNA جنین انسان قبل از تولد به صورت غیرتهاجمی: خیلی خوب است که بتوانیم تا زمانی که جنینی متولد نشده است، بتوانیم تشخیص بدهیم که جنین مبتلا به بیماری‌هایی مثل سندرم داون است. ما شیوه‌های مختلفی برای تشخیص بیماری قبل از تولد داریم، یکی از دقیق‌ترین شیوه‌ آزمایش DNA جنین است، منتها این کار مشکلاتی در بر دارد.

علاوه بر مسئله گران بودن، مشکل دیگر این است که برای آزمایش DNA جنین باید بافت ژنتیکی او را برداریم، برای این کار معمولا از آمنیوسنتز استفاده می‌شود که مخاطراتی دارد.

اما به لطف پژوهش‌هایی که 4 شرکت از جمله Verinata انجام می‌دهند،‌ما به زودی خواهیم توانست تنها با گرفتن خون مادر، پی به توالی دقیق DNA جنین ببریم و اصطلاحا DNA جنین را سکانس کنیم.

رئیس شرکت Verinata: جی فلتلی

4- تولید قطعات با استفاده از فناوری چاپ سه بعدی: هر چقدر می‌گذرد ما اخبار بیشتری در مورد فناوری چاپ سه‌بعدی می‌خوانیم، این فناوری در آستانه صنعتی شدن است و حالا شرکت‌هایی مثل جنرال الکتریک برای تولید بعضی از قطعات ترجیح می‌دهند به جای قالب‌ریزی از چاپ سه‌بعدی استفاده کنند. شرکت‌های زیست-پزشکی هم هم برای تولید اعضا و بافت‌ها به این فناوری روی آورده‌اند.

5- ربات Baxter: این ربات که توسط شرکتی در بوستون به نام Rethink Robotics تولید شده، تفاوت زیادی با ربات‌ها دیگر دارد، این ربات برخلاف ربات‌های دیگر برای انجام کار یا کارهای پیش‌فرضی طراحی نشده است، بلکه می‌توان به سرعت به این ربات انجام دادن یک سری کارهای تکراری را آموزش داد. این ربات 75 کیلوگرمی با قامت 1.8 متری قیمت مناسبی دارد: 22 هزار دلار.

این ربات طوری طراحی شده است که بتواند در کنار نیروی انسانی کار کند، بکستر با LCD که حکم چهره را دارد با دیگر کارکنان با اشاره چشم و ابرو، تعامل می‌کند.

6- پیوند حافظه: به دلایل مختلفی ما ممکن است حافظه خود را از دست بدهیم: صدمه مغزی به دنبال تصادف، سکته مغزی یا بیماری‌هایی مثل آلزایمر.

با کمک فناوری آزمایش‌هایی روی موش‌ها  میمون‌ها برای برگرداندن یا پیوند حافظه به آنها انجام شده است، دانشمند پپیشگامی که از دو دهه پیش روی تراشه‌های سیلکونی که قابل پیوند به مغز باشند کار می‌کند تئودور برگر نام دارد،‌او در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی کار می‌کند و امیدوار است این تراشه‌ها با تقلید از مدارهای نورونی مغز روزی بتوانند حافظه را به انسان‌های دچار فراموشی برگردانند.

7- ساعت‌های هوشمند: دو سه ماه است که اخبار ضد و نقیضی درمورد ساعت هوشمند اپل به گوش می‌خورد، اما قبل از اپل، افراد دیگری دست جنبانده‌اند و با کار روی یک ساعت هوشمند به نام Pebble به سرعت در این مسیر حرکت می‌کنند. ایده این ساعت آنقدر خوب بوده که به سرعت 10.2 میلیون دلار از طریق Kickstarter جمع کرده است.

8- آینه‌های خورشیدی با بازدهی بالا: علیرغم پیشرفت‌های زیاد در زمینه تولید انرژی از نور خورشید، هنوز هم در مقای تجاری میزان بازدهی این فناوری بیشتر از 20 درصد نیست، اما تحولات جدید این نوید را می‌دهند که میزان بازدهی تا 50 درصد افزایش یابد.

برا این کار هری آتواتر و همکارانش، صفحات خورشیدی جدیدی طراحی کرده‌اند که نور خورشید را به 6 تا 8 طول موج مختلف تجزیه می‌کند و هر یک از این طول موج‌ها به سلول‌های نیمه‌هادی‌هایی هدایت می‌شوند تا جذب شوند و از آنها الکتریسیته تولید شود.

9- کسب اطلاعات ارزشمند از طریق گوشی‌های موبایل: در «یک پزشک» پیش از این در قالب پست‌های برایتان تشریح کرده بودم که اطلاعاتی که با تحلیل شبکه‌های اجتماعی می‌توان به آنها رسید، چقدر ارزشمند هستند.

هم‌اکنون در دنیا 6 میلیارد گوشی موبایل وجود دارند و این گوشی‌ها حجم انبوهی از اطلاعات را تولید می‌کنند. یکی از کاربردهای این اطلاعات را اپیدمیولوژیست‌ها یافته‌اند، آنها توانسته‌اند به یاری همین اطلاعات که به نظر ما بی‌ارزش می‌نمانید، متوجه بروز و نحوه اشاعه بیماری‌های مثل مالاریا در آفریقا یا تب دنگو در آمریکای شمالی شوند.

خیلی جالب است که اپیدمیولوژیست دانشگاه هاروارد در خانه نشسته باشد و با بررسی اطلاعات و پیامک‌های رد و بدل شده در کنیا، متوجه نحوه جابجایی و سفر مردم به مناطق پرخطر شود و از روی آن پیشبینی شیوع بیماری مالاریا را بکند!

10- مدارهای توانمند تولید برق DC: برای تولید انرژی از منابع تجدیدپذیری مثل نور خورشید، باد یا جزر و مد نیاز به مدارهای تولید برق DC توانمندی داریم. خطوط انتاقل برق DC با ولتاژ بالا می توانند نیرو را هزارانکلیومتر انتقال دهند، اما برای اینکه از این نیرو به صورت پایدار در سیستم‌ها استفاده شود، نیاز به شبکه‌های پیچیده‌ای است.

شرکت سوئیسی ABB یکی از شرکت‌هایی است که پچیدگی‌های این امر را حل کرده است.