خوابی که اپل برای کاربران و کالاهای «حرفه‌ای» دیده است

رفتار شرکت اپل در چند سال گذشته نشان داده است که تمایلش در ساخت سخت‌افزار و نرم‌افزار بیشتر به سمت کاربران خانگی است تا کاربران حرفه‌ای. هرچند که نرم‌افزارها و دستگاه‌هایی برای این گروه از کاربران ایجاد می‌کند ولی بسیاری از کاربران حرفه‌ای از ساده و غیرحرفه‌ای شدن نرم‌افزارها و دستگاه‌های حرفه‌ای (Pro) می‌نالند.

البته شرکت اپل در تبلیغات خوب از قدرت دستگاه‌ها و نرم‌افزارهایش تبلیغ می‌کند ولی وقتی با آن‌ها به عنوان یک کاربر حرفه‌ای کار می‌کنیم، با عکس این موضوع روبرو می‌شویم. کاربران حرفه‌ای از رایانه‌ها و نرم‌افزارهای اپل برای کارهایی مثل تدوین فیلم، کارهای گرافیکی، و کارهای ۳ بعدی مثل انیمیشن‌سازی و … استفاده می‌کنند.

مهم‌ترین دستگاهی که شرکت اپل برای یک کاربر حرفه‌ای درست کرده است، Mac Pro نام دارد. این دستگاه که سال ۲۰۰۶ تولید شد شبیه کیس‌های معمولی PC بود و تا سال‌ها نیز بدون تغییر باقی ماند. در این مدت بسیاری فکر می‌کردند شرکت پرآوازه‌ی اپل که مرتباً دستگاه‌های جدید تولید می‌کند، کاربران حرفه‌ای را فراموش کرده است که همان دستگاه قدیمی را سال‌های سال تولید می‌کند. البته جدیداً نوع جدید از این دستگاه تولید شده است که به زودی وارد بازار می‌شود. Mac Pro جدید به جای شکل معمولی یک کیس، به شکل استوانه تولید شده است. قطعات و سیستم تهویه به شکل بسیار خلاقانه‌ای در استوانه‌ای کوچک جا شده‌اند. Mac Pro جدید را می‌توان از لحاظ قدرت بی‌همتا دانست. حافظه، پردازنده، گرافیک، و … همه و همه چند برابر Mac Pro قدیمی قدرت دارند ولی مشکل اینجا است که ارتقای داخلی این دستگاه خیلی سخت و هزینه بر است. اگر مثلاً ۶ میلیون تومان دادید و یک Mac Pro خریدید، به احتمال زیاد تا چندین سال که می‌خواهید از آن استفاده کنید باید با همین قطعات بسازید و این مسئله برای شخصی که مثلاً کار انیمیشن‌سازی ۳ بعدی انجام می‌دهد و همواره دنبال این است که رایانه‌اش را ارتقا دهد تا فرایند Rendering که چندین روز یا چندین هفته طول می‌کشد را کاهش دهد، مسئله‌ی بسیار بزرگی است. اگر بخواهید قطعات را ارتقا دهید باید قطعات را با پورت Thunderbolt به صورت خارجی به Mac Pro متصل کنید. مشکل دیگر این است که بر روی بدنه‌ی Mac Pro فقط ۴ پورت USB در نظر گرفته شده است در صورتی که ۴ پورت برای یک کاربر حرفه‌ای خیلی کم است. بر خلاف یک کیس معمولی نمی‌توان پورت‌های Mac Pro را با کارت‌هایی که داخل رایانه نصب می‌شوند، افزایش داد.. لذا وقتی یکی از این Mac Pro‌های گران‌قیمت می‌خرید، روی میزتان پر از دستگاه‌های افزودنی از جمله هاب‌های USB خواهد شد.

دستگاه MacBook Pro که چند سال قبل عرضه شد و نمایشگر ۱۷ اینچی داشت، نیز گزینه‌ی مناسبی برای کاربران حرفه‌ای بود که می‌خواستند رایانه‌ای قابل‌حمل با نمایشگر بزرگ مناسب کارهای گرافیکی، تدوین فیلم و دیگر کارهای این‌چنینی داشته باشند. ولی بعد از مدتی با شروع به ساخت لپ‌تاپ‌هایی با صفحه‌ی رتینا، MacBook Pro با صفحه‌ی ۱۷ اینچی به خاطر فروش کمی که داشت از چرخه‌ی تولید خارج شد. برخی از منتقدین این کار اپل را نادرست می‌دانند و استدلالشان این‌گونه است که فروش MacBook Pro با صفحه‌ی ۱۷ اینچی هرچند که کم بود ولی از Mac Pro کمتر نبود. و کم بودن فروش تا این حد نباید باعث شود اپل کاربران حرفه‌ای که این لپ‌تاپ مناسب کارشان بود را فراموش کند.

بهترین برنامه‌ای که برای تدوین فیلم در اختیار کاربران اپل است، برنامه‌ی Final Cut Pro است. کاربران خانگی هم می‌توانند از برنامه‌ی iMovie استفاده کنند. باعرضه‌ی آخرین نسخه‌ از Final Cut Pro ، تغییرات عمده‌ای در ظاهر و کارایی نرم‌افزار پدید آمد. در این نسخه کار با نرم‌افزار بسیار ساده‌تر شد و بسیاری از قابلیت‌ها و تنظیمات دستی که در اختیار کاربر بود به قابلیت‌های اتوماتیک تبدیل شدند. کاربران حرفه‌ای اصلاً از این نسخه استقبال نکردند و در اولین نظرسنجی‌ها امتیاز خیلی پایینی به آن دادند. دلیل آن‌ها این‌گونه بود که بسیاری از قابلیت‌های حیاتی برای یک کاربر حرفه‌ای مثل پشتیبانی از EDL، پشتیبانی از کار با تصویر چند دوربین به طور همزمان، و … از برنامه حذف شده‌اند. بسیاری می‌گفتند نسخه‌ی جدید Final Cut Pro را بهتر است iMovie Pro بنامیم زیرا این نرم‌افزار به اندازه‌ی نسخه‌های قبلی‌اش مناسب کاربران حرفه‌ای نیست.

برنامه‌ی حرفه‌ای دیگر اپل Aperture نام دارد. این نرم‌افزار بیشتر مناسب افرادی است که عکاسی می‌کنند و امکاناتی برای مدیریت، ویرایش و بهینه‌سازی عکس‌ها در اختیار آن‌ها می‌گذارد. آخرین نسخه از این نرم‌افزار سال ۲۰۱۰ یعنی سه سال و نیم پیش عرضه شد! در صورتی که نرم‌افزار رقیب Aperture یعنی Adobe Lightroom مرتباً در حال پیشرفت و بهبود می‌باشد.

آیا اپل به سمتی پیش می‌رود که دیگر هیچ محصولی برای کاربران حرفه‌ای درست نکند؟ آیا سوددهی این قشر از کاربران برای اپل کم است و می‌خواهد تمام توانش را بر روی کاربران خانگی و معمولی بگذارد؟

ممکن است از نظر شما چنین چیزی غیرممکن برسد ولی یک بار Steve Jobs چنین ایده‌ای را در نظر گرفت. آن روزها که iMac پرفروش‌ترین محصول اپل در جهان بود، Steve Jobs یک بار در جلسه‌ای مطرح کرد که می‌خواهد تمام توان شرکت اپل را بر روی محصولات خانگی متمرکز کند و برای کاربران حرفه‌ای چیزی تولید نکند. چون تولید محصول برای کاربران خانگی آسان است و آن‌ها هرچه باکیفیت تولید شود را به راحتی می‌خرند ولی کاربران حرفه‌ای انتظارات خیلی خاصی از تولیدکننده دارند که منابع تولیدکننده را تحت فشار قرار می‌دهد و در آخر هم خیلی حساب‌شده خرید می‌کنند.

البته این طرح اجرا نشد به این خاطر که کاربران حرفه‌ای برای اپل ارزشمند هستند. هرچند که تعدادشان در جامعه کم است ولی تأثیرگذاری‌شان زیاد است. وقتی یک کاربر حرفه‌ای یک محصول اپل بخرد، دوستان، آشنایان، خانواده، و فامیل او نیز تشویق به خرید محصولات اپل می‌شوند. هرچند که هیچ‌کدام از آن‌ها اطلاعات چندانی از اپل و رقبایش نداشته باشند.

آنچه مسلم است اپل کاربران حرفه‌ای را از لیست مخاطبینش حذف نکرده است ولی طرز فکرش را کمی نسبت به آنان تغییر داده است. این تغییر در دیدگاه را می‌توان در تفاوت نسخه‌ی قبلی و جدید Final Cut Pro مشاهده کرد. در نسخه‌ی قبلی، کاربر ابزارهای بسیار پیشرفته و پیچیده‌ای برای کار با تکه‌های فیلم داشت و به همین خاطر یادگرفتن کامل نرم‌افزار کار بسیار سختی بود که هر کسی از پسش بر نمی‌آمد. در نسخه‌ی جدید کار با نرم‌افزار بسیار ساده‌تر شده است و کاربران تازه‌کار بسیار راحت‌تر آن را یاد می‌گیرند. برای کاربران خیلی حرفه‌ای نسخه‌ی جدید Final Cut Pro یک عقب‌گرد از نسخه‌ی قبلی بود ولی اکنون بسیاری از کاربران تازه‌کار به جمع کاربران حرفه‌ای اضافه شده‌اند.

در حقیقت باید توجه داشته باشیم که هدف یک نرم‌افزار الزاماً امکانات و قابلیت‌های بسیار پیچیده و بسیار زیاد نیست. اپل در نسخه‌ی جدید Final Cut Pro نشان داد، قصد دارد به جای خوشحال کردن گروه کوچکی از کاربران خیلی حرفه‌ای، گروه بزرگ‌تری از کاربران غیرحرفه‌ای را به جمع کاربران حرفه‌ای این نرم‌افزار وارد کند. وقتی از این افق به محصولات اپل می‌نگریم متوجه می‌شویم که هر قدمش را بسیار هوشمندانه برمی‌دارد و هیچ‌وقت کاری نمی‌کند که به آبرو و سود شرکت ضربه بزند. Mac Pro جدید که تا آخر این سال میلادی عرضه خواهد شد نیز چنین فلسفه‌ای دارد. ظاهر زیبا و دلربا چیزی نیست که یک کاربر خیلی حرفه‌ای از رایانه‌ای به قدرت Mac Pro انتظار داشته باشد ولی این ظاهر زیبا می‌تواند بسیاری از کاربران دیگر را جذب کند. یعنی هم برای کاربران حرفه‌ای جذاب است و به آن‌ها پیام می‌دهد که هنوز می‌توانند روی اپل حساب باز کنند، و هم دیگر کاربران را جذب می‌کند.

Mac Pro شباهت بسیار زیادی به Power Mac G4 Cube دارد. این رایانه نیز وقتی عرضه شد توجه بسیاری را با طراحی بسیار زیبایش جلب کرد ولی یک سال بیشتر در بازار دوام نیاورد و تولیدش متوقف شد. نباید Mac Pro را با Power Mac G4 Cube اشتباه بگیرید. ایراد بزرگ Power Mac G4 Cube این بود که قیمت بسیار بالایی داشت درحالی‌که برای کاربران خانگی ساخته شده بود. ولی Mac Pro به عنوان یک کالای مخصوص کاربران حرفه‌ای، قیمت نسبتاً مناسب و خوبی دارد. (قیمت پیش‌بینی‌شده‌ی این محصول حدود ۲۵۰۰ دلار است.)

با این اوصاف آیا کاربران حرفه‌ای از Mac Pro استقبال می‌کنند؟ ما انتظار داریم باعرضه‌ی Mac Pro شاهد نقد‌های کوبنده‌ی بسیاری از سراسر دنیای وب باشیم ولی با این حال بسیاری از کاربران هستند که همین قدرت بسیار بالای Mac Pro کفایت کار آن‌ها را تا سال‌های سال می‌دهد و احتیاج به ارتقای خیلی زیاد آن ندارند.

Apple دارد کالاهای حرفه‌ای را به سمت و سوی جدید و نامعلومی هدایت می‌کند و کاربران حرفه‌ای را نیز به همراه خود می‌برد. در این راستا دستگاه‌های خیلی حرفه‌ای و خیلی پیچیده با ظاهر‌های زمخت از دنیای رایانه به تدریج خارج می‌شوند و دایره‌ی کاربران حرفه‌ای روز به روز گسترده‌تر خواهد شد.