اسب زیرک، هانس زیرک!

7

در اوایل سال‌های دهه 1900 کمتر فرد باسوادی در دنیای غرب پیدا می‌شد که درباره هانس، این اسب اعجوبه و مطمئناً باهوش‌ترین مخلوق چهار دست و پایی که تا آن زمان می‌زیست، مطلبی نخوانده باشد. این اسب که در برلین آلمان می‌زیست، در سراسر اروپا و آمریکا مشهور بود. درباره او آوازها سروده می‌شد، کتاب‌ها و مقاله‌ها در مجلات به تحریر درمی‌آمد، فروشندگان کالا برای فروش محصولاتشان در برنامه‌های تبلیغاتی خود از نام این اسب استفاده می‌کردند.

این اسب قادر بود جمع و تفریق انجام بدهد، حتی از محاسبات کسری و اعشاری انجام بدهد، بخواند، هجی کند، وقت را بگوید، رنگ‌ها را تمیز بدهد، اشیاء را شناسایی کند و با حافظه خوب خود نمایش‌ها بدهد.

هانس به پرسش‌هایی که از او می‌شد با کوبیدن سم خود به زمین به‌دفعات معین و یا با اشاره سر به‌سوی شیء درست، پاسخ می‌داد.

از اسب پرسیده می‌شد «چند تن از مردان حاضر، کلاه حصیری به سر دارند؟

هانس زیرک با کوبیدن پای راست خود بر زمین پاسخ می‌داد و دقت می‌کرد که تعداد خانم‌هایی را که کلاه حصیری بر سر دارند‌، به‌حساب نیاورد.

«آن هانم چه در دست دارد.»

اسب با حرکت سم، اعلام می‌کرد «Schirm»، یعنی چتر آفتابی و هر حرف را از طریق یک جدول مخصوص نشان می‌داد. او عصا و چتر آفتابی و همچنین کلاه پشمی و حصیری را بدون اشکال از هم تمیز می‌داد.

7-12-2014 7-25-27 PM

مهم‌تر آنکه هانس می‌توانست بیندیشد. وقتی‌که سؤالی کاملاً بدیع، مانند اینکه یک دایره چند گوشه دارد از او پرسیده می‌شد، سرش را به این‌سو و آن‌سو تکان می‌داد، یعنی که هیچ!

تعجبی ندارد که مردم مات و مبهوت می‌شدند و صاحب هانس یعنی ویلهلم فون آستن -معلم بازنشسته ریاضیات- از کارهایی که هانس انجام می‌داد، خرسند بود. او ادعا می‌کرد که چندین سال تلاش کرده تا آنچه را که مبانی هوش انسان تلقی می‌کرد به هانس یاد بدهد و انگیزه‌اش از این تلاش پرزحمت، صرفاً جنبه علمی آن بوده است. فون آستن می‌گفت که باور دارد که تنها دلیل اینکه اسب‌ها و سایر حیوانات کم‌هوش‌تر می‌نمایند، این است که آموزش کافی به آنها داده نمی‌شود و با آموزش و تمرین درست، اسب او توانسته نشان بدهد که موجود باهوشی است.

7-12-2014 7-24-55 PM

نمایش‌های هانس برای فون آستن نفع مالی نداشت، او برای نمایش‌هایی که اغلب در حیاط خانه‌اش برگزار می‌شد، ورودیه‌ای دریافت نمی‌کرد و از شهرت حاصل از کارش سودی نمی‌برد.

یک کمیته دولتی برای پژوهش درباره پدیده هانس زیرک تشکیل شد، تا مشخص کند آیا حیله و حقه‌ای در کار است یا نه. این کمیته از یک مدیر سیرک، یک دامپزشک، چند مربی است، یک نجیب‌زاده، رئیس باغ‌وحش برلین و کارل استامپ روانشناس از دانشگاه برلین تشکیل شد.

در سپتامبر 1904، پس از یک بررسی طولانی، این کمیته نتیجه گرفت که هانس از صاحب خود هیچ‌گونه علائمی دریافت نمی‌کند و هیچ حقه و حیله‌ای در کار نیست.

اما استامپ کاملاً راضی نبود، او کنجکاو بود و مسئله را به یکی از دانشجوهای دوره دکتری‌اش –اسکار فانگست– محول کرد.

یکی از اولین آزمایش‌های فانگست ترتیب نمایشی بود که در آن هانس توانست حتی بدون آستن به پرسش‌ها درست پاسخ بدهد.

اما در مرحله بعد، فانگست دو گروه پرسشگر تشکیل داد، یک گروه متشکل از  اشخاصی که پاسخ پرسش‌هایی را که از هانس می‌پرسیدند می‌دانستند و گروه دوم کسانی بودند که پاسخ‌ها را نمی‌دانستند. این کار به نتیجه حساس انجامید:

هانس فقط زمانی می‌توانست به پرسش‌ها پاسخ درست بدهد که پرسشگران خود، پاسخ‌های درست را می‌دانستند. به‌عبارت‌دیگر هانس از کسی که از او سؤال می‌کرد، حتی وقتی هم که آن شخص یک غریبه بود، اطلاعاتی دریافت می‌کرد!

پس از انجام یک‌رشته آزمایش‌های کاملاً کنترل‌شده، فانگست به این نتیجه رسید که هانس ناخواسته شرطی شده بود که هرگاه می‌دید فون آستن سرش را کمی به پایین حرکت می‌دهد، شروع به ضربه زدن با سم بکند. وقتی‌که تعداد ضربه‌های به تعداد درست زده می‌شد، فون آستن سرش را کمی بالا حرکت می‌داد و اسب ضربه زدن را متوقف می‌کرد.

فانگست نشان داد که عملاً هر شخصی، حتی کسانی که قبلاً هرگز با اسب سر  کار نداشته‌اند، هنگام صحبت با اسب همان حرکت سر را که به سختی قابل مشاهده است، انجام می‌دهند.

بدین ترتیب، نشان داده شد که هانس خزانه اطلاعاتی ندارد. او صرفا شرطی شده بود که هرگاه پرسشگر او حرکت خاصی انجام می‌داد، ضربه زدن با سم و یا گرداندن سر خود به سوی یک شیء را شروع کند. علاوه بر این، هانس شرطی شده بود که در واکنش نسبت به نوع دیگری از حرکت، ضربه زدن را متوقف کند.

7-12-2014 7-25-07 PM

در جریان آموزش، دون آستان با دادن هویج یا حبه قند، پاسخ‌های درست اسب را تقویت می‌کرد. با ادامه آموزش، فون آستن دیگر هانس را برای هر پاسخ درست، تقویت نمی‌کرد، بلکه در عوض بر اساس تقویت سهمی یا ناپیاپی به او پاداش می‌داد. بعدها بی. اف. اسکینر کارآیی تقویت سهمی را در فرآیند شرطی‌سازی نشان داد.

منبع: کتاب تاریخ روانشناسی نوین (نشر دوران) و ویکی‌پدیا

 


اگر خواننده جدید سایت «یک پزشک»  هستید!
شما در حال خواندن سایت یک پزشک (یک پزشک دات کام) به نشانی اینترنتی www.1pezeshk.com هستید. سایتی با 18 سال سابقه که برخلاف اسمش سرشار از مطالب متنوع است!
ما را رها نکنید. بسیار ممنون می‌شویم اگر:
- سایت یک پزشک رو در مرورگر خود بوک‌مارک کنید.
-مشترک فید یا RSS یک پزشک شوید.
- شبکه‌های اجتماعی ما را دنبال کنید: صفحه تلگرام - صفحه اینستاگرام ما
- برای سفارش تبلیغات ایمیل alirezamajidi در جی میل یا تلگرام تماس بگیرید.
و دیگر مطالب ما را بخوانید. مثلا:

عمو حاجی -کثیف‌ترین مرد جهان- چند ماه پس از نخستین حمام برای اولین بار در ۶۰ سالگی، سال پیش درگذشت!

عمو حاجی (۱۹۲۸–۲۰۲۲) مردی ایرانی بود که بیش از ۶۰ سال به حمام نکردن شهرت داشت. عمو حاجی نام واقعی او نبود بلکه لقبی بود که به این فرد مسن داده می‌شد. او در روستای دژگاه فارس در آلونک و چاله‌ای در زمین زندگی می‌کرد.از آنجایی که او…

باز هم نمونه‌هایی از معماری بد که آنقدر جلب توجه کرده‌اند که شهره اینترنت شده‌اند!

طراحی بد داریم تا طراحی بد. شاید پشت برخی از اینها اصلا طراحی‌ای هم در کار نبوده و همه چیز بداهه پیش رفته است یا حاصل اخنتلاف مهندس طراح داخلی و خارجی و کارفرمایی بوده که فکر می‌کرده همه چیز را می‌داند یا شاید هم دستور کارفرمایی بوده که…

بازیگران سریال به‌یادماندنی «آفیس» را در قالب تصویری گیم GTA یا سریال گیم آو ترونز ببینید!

سریال دفتر یا "The Office" یک سریال کمدی تلویزیونی محبوب آمریکایی بود که از سال 2005 تا 2013 پخش شد. این سریال توسط گرگ دانیلز ساخته شد و توسط ریکی جرویز و استفان مرچنت که در اصل نسخه بریتانیایی سریال را ایجاد کرده بودند، توسعه یافت. سریال…

۲۰ برنده عکاسی از طبیعت در سال ۲۰۲۲ در مسابقه عکاسی IPA

جوایز بین المللی عکاسی (IPA) در سال 2022 بار دیگر از مجموعه‌ای خیره کننده از عکس های طبیعت پرده‌برداری کرد که قلب و ذهن بینندگان در سراسر جهان را تسخیر کرده است. این تصاویر برنده استثنایی ما را به قلمروهای مسحورکننده طبیعت منتقل می‌کنند،…

۱۱ رخدادی که تاریخ دنیا را تغییر دادند به روایت میدجرنی

گرچه از اکثر این وقایع تاریخی عکسها و فیلم‌های زیادی وجود دارد، اما می‌خواهیم با میدجرنی آنها را بازسازی کنیم. شاید تمرینی شود برای بازافرینی رخدادهایی که از آنها عکسی گرفته نشده یا عکاسی در زمان آنها اصلا اختراع نشده بود.شروع جنگ جهانی…

اگر سیمپسون‌ها در دنیا وستروس بودند! گالری عکس

وستروس یک سرزمین یا قاره تخیلی و یکی از مکان‌های اصلی مجموعه رمان‌های فانتزی «آواز یخ و آتش» نوشته جورج آر آر مارتین است. انکاتی در مورد وستروسجغرافیا: وستروس در غرب قاره اسوس قرار دارد و با دریای باریکی که به نام دریای باریک شناخته…
آگهی متنی در همه صفحات
دکتر فارمو / شیشه اتومبیل / نرم افزار حسابداری / خرید سیلوسایبین / هوش مصنوعی / قیمت وازلین ساج / مقاله بازار / شیشه اتومبیل / نهال بادام / قیمت ایمپلنت دندان با بیمه /سپتیک تانک /بهترین دکتر لیپوماتیک در تهران /بهترین جراح بینی در تهران / آموزش تزریق ژل و بوتاکس / دوره های زیبایی برای مامایی / آموزش مزوتراپی، PRP و PRF /کاشت مو / مجتمع فنی تهران /قیمت روکش دندان /Hannover messe 2024 /خدمات پرداخت ارزی نوین پرداخت / درمان طب / لیست قیمت تجهیزات پزشکی / دانلود آهنگ / سریال ایرانی کول دانلود / دانلود فیلم دوبله فارسی /داروخانه اینترنتی آرتان /جارو استخری /میکروبلیدینگ / اشتراك دايت /فروشگاه لوازم بهداشتی /داروخانه تینا /لیفت صورت در تهران /فروش‌ دوربین مداربسته هایک ویژن /سرور مجازی ایران /مرکز خدمات پزشکی و پرستاری در منزل درمان نو /توانی نو / ثبت برند /حمل بار دریایی از چین /سایت نوید /پزشک زنان سعادت آباد /کلاه کاسکت / لمینت متحرک دندان /فروشگاه اینترنتی زنبیل /ساعت تبلیغاتی /تجهیزات پزشکی /چاپ لیوان /خرید از آمازون /بهترین سریال های ایرانی /کاشت مو /قیمت ساک پارچه ای /تولید محتوا /دانلود نرم افزار /
7 نظرات
  1. رضا می گوید

    من نفهمیدم اگه شرطی شده با حرکت خاص سمشو به زمین بزنه چطور جواب درست میگفت یعنی اون ادم نا خواسته با حرکت سرش جواب درست به اسب میفهموند؟

    1. علیرضا مجیدی می گوید

      ناخواسته، نه. به صورت خواسته صاحب اسب این کار رو میکرد.

      1. رسول قريشي می گوید

        نه آقای دکتر
        طبق این قسمت “فانگست نشان داد که عملاً هر شخصی، حتی کسانی که قبلاً هرگز با اسب سر کار نداشته‌اند، هنگام صحبت با اسب همان حرکت سر را که به سختی قابل مشاهده است، انجام می‌دهند.” اینطور استنباط میشه که افراد بطور ناخواسته و خیلی ظریف وقتی هانس به دفعات درست با سم خود به زمین میزد ، سرشان را تکان می دادند . نوعی حرکت ریز که درکش برای افراد مشکل ولی برای اون اسب قابل تشخیص بوده.

  2. حسن می گوید

    مطلب جالبی بود
    ممنون

  3. نویسار می گوید

    وقتی طرف می‌پرسه: دایره چند گوشه داره، سرشو میاره پایین تا ببینه هانس چند بار سم به زمین می‌کوبه. پس قاعدتن باید سم زدن شروع می‌شده. چرا نمی‌شده؟ ضمن این که گفتید:

    “یکی از اولین آزمایش‌های فانگست ترتیب نمایشی بود که در آن هانس توانست حتی بدون آستن به پرسش‌ها درست پاسخ بدهد.”

  4. علي می گوید

    چند وقت قبل تلویزیون یه سگ رو نشون می داد که واقعا هوشمند بود و اگر توی یه اتاق خالی هم قرار می گرفت باز هم می تونست محاسبات + و – را درست انجام بده

  5. علی می گوید

    ممنون از مطلب خوب و ارزشمند تون

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

••4 5